Produkcja piwa to przede wszystkim wykorzystywanie zasobów naturalnych. Słód jęczmienny, chmiel, drożdże, no i oczywiście woda – używane są do wytwarzania najpopularniejszych piw (lagerów). W ramach swojej odpowiedzialności środowiskowej browary w Polsce podejmują działania mające na celu minimalizowanie użycia tych zasobów oraz inne prośrodowiskowe aktywności w całym łańcuchu wartości.

Ile trzeba wody by wytworzyć litr piwa?

Najważniejszym zasobem, z którego korzysta każdy browar, jest woda. Najwięksi gracze na polskim rynku podejmują działania ukierunkowane na zmniejszenie jej użycia. SABMiller, właściciel Kompanii Piwowarskiej, podjął globalne zobowiązanie ograniczenia zużycia wody o 25% na hektolitrze piwa w okresie od 2008 do 2015 roku. Przekładając to na konkretne dane, w Polsce Kompania Piwowarska zużywa obecnie 2.99 hl wody do wyprodukowania 1 hl piwa (w 2011 roku było to 3,21 hl). Na ograniczenie zużycia wody stawia również Grupa Żywiec, w jej najważniejszym zakładzie produkcyjnym (Arcyksiążęcy Browar w Żywcu) wskaźnik ten wynosi obecnie 2,79 hl wody na 1 hl piwa. Dodatkowo, największe browary w Polsce podejmują działania mające na celu ponowne użycie wody. W przypadku Kompanii Piwowarskiej są to m.in.: stosowanie nadmiaru wody z myjki butelek do mycia pustych skrzynek czy zasilanie zraszaczy transporterów wodą powrotną z myjek puszek i butelek.

Innym ważnym tematem z zakresu ekologii, z którym mierzy się każdy producent piwa, jest wytwarzanie odpadów. Czołowe polskie browary podchodzą do tego zagadnienia systemowo. Świetnym przykładem jest inicjatywa regulacji gospodarki odpadami podjęta przez browar w Elblągu, należący do Grupy Żywiec. W jej ramach minimalizowano ilość powstających odpadów oraz odzyskiwano te nadające się do segregacji. W efekcie, wg danych na 2010 rok, 99,99% odpadów wytworzonych w browarze w Elblągu poddawanych jest recyklingowi.

Browary zmniejszają swoją emisję CO₂

Zmniejszenie zużycia energii i emisji dwutlenku węgla jest kolejnym wyzwaniem podejmowanym przez browary. SABMiller zobowiązał się (w skali globalnej) do ograniczenia o 50% emisji paliw kopalnych na litr wyprodukowanego piwa do roku 2050. W ramach tego zobowiązania Kompania Piwowarska wdrożyła w 2013 roku projekt odzysku ciepła ze spalin (kupno nowych sprężarek i wymiana turbosprężarek na sprężarki śrubowe o obniżonej energochłonności, zastosowanie modułów odzysku ciepła z układów chłodzenia, zainstalowanie wymienników w ciągu spalin wylotowych w każdym z kotłów, wykorzystanie ciepła wylotowego, użycie modułu zbiorczego odzysku energii cieplnej w sprężarkach), dzięki czemu poprawiła wskaźnik zużycia energii o 1,4 MJ na hektolitr wyprodukowanego piwa.

Dbanie o ekologiczny aspekt działalności browarniczej nie ogranicza się na szczęście do samej produkcji piwa. Browary w Polsce mają świadomość, że ich wpływ na środowisko związany jest również ze spożywaniem ich produktu. Przykładem dobrej praktyki z tego obszaru jest projekt „Butelka zwrotna” – ekologiczna akcja edukacyjna prowadzona z wybranymi partnerami handlowymi przez Carlsberg Polska. Polegała ona na zachęcaniu konsumentów do zwracania butelek po piwie. W ponad 100 punktach handlowych podczas akcji dostępne były materiały informacyjno-edukacyjne. Klienci, którzy przynieśli butelki, jako zachętę otrzymywali drobny upominek. Celem działań było kształtowanie wśród konsumentów prawidłowej postawy, właściwego zachowania wobec opakowań zwrotnych, co przyczyniło się do minimalizowania negatywnego wpływu odpadów na środowisko.

Biopiwa i piwa niskoemisyjne nieobecne w ofercie

Wszystkie powyższe przykłady pochodzą z rynku polskiego, jednak – choć wiele tych działań wzbudza uznanie i cieszyć się należy z wysokiej świadomości ekologicznej producentów piwa w Polsce – praktyki z innych rynków świadczą o tym, że można warzyć piwo w jeszcze bardziej ekologiczny sposób. Brakuje na przykład w ofercie polskich browarów biopiw. Takich, do produkcji których wszystkie zastosowane surowce pochodzą od ekologicznych producentów. Tymczasem takie trunki bez trudu znaleźć można na rynku niemieckim czy belgijskim. Jeszcze dalej poszedł w swoich staraniach na rzecz ekologii browar Adnams z Wielkiej Brytanii. W 2008 roku wyprodukował pierwsze piwo zeroemisyjne – East Green. Taki status piwa udało się osiągnąć dzięki: wykorzystaniu surowców z lokalnych upraw, warzeniu piwa w browarze bardzo efektywnym energetycznie, rozlaniu go do lekkich butelek oraz zoffsetowaniu reszty powstałego dwutlenku węgla.

Jak widać, możliwości ograniczania wpływu na środowisko przy produkcji piwa jest wiele. Niezbędna jest świadomość wywierania tego wpływu oraz przekonanie o konieczności działań w tym zakresie. Wydaje się, że największe browary w Polsce (Kompania Piwowarska, Grupa Żywiec i Carlsberg Polska) mają świadomość swojego wpływu na środowisko i reagują w zaawansowany sposób. Tego samego nie można jednak powiedzieć o mniejszych, rzemieślniczych browarach, które w ostatnich latach przebojem zdobywają rynek w Polsce. Multitap barów, festiwali piw rzemieślniczych czy sklepów specjalistycznych przybywa w tempie wykładniczym, jednak póki co nie przekłada się to w żaden sposób na realizowanie przez małe browary działań ukierunkowanych na zmniejszenie swojego wpływu na środowisko. Pozostaje mieć nadzieję, że ustabilizowaniu pozycji na rynku towarzyszyć będzie wzrost świadomości ekologicznej mniejszych browarów w Polsce i że już wkrótce w ich ofercie znajdziemy biopiwa, a na stronach internetowych przeczytamy o działaniach na rzecz zmniejszenia oddziaływania na środowisko.

Marcin Grzybek
Menedżer projektów, Forum Odpowiedzialnego Biznesu dla ChronmyKlimat.pl