Zanieczyszczenie powietrza jest pierwszą, środowiskową przyczyną zgonów w UE – powoduje przedwczesną śmierć około 400 tys. osób rocznie. To ponad dziesięć razy więcej niż ginie w wypadkach drogowych.

Po raz pierwszy w obszarze ochrony środowiska realizowane będą tzw. projekty zintegrowane, tzn. obejmujące co najmniej region, angażujące wiele stron i posiadające co najmniej dwa źródła finansowania. Na nowe projekty w ramach unijnego programu LIFE na rzecz ochrony środowiska i klimatu Komisja Europejska przewidziała prawie 63,8 mln euro.

Nie będzie smogu w Krakowie?

W Małopolsce program LIFE pozwoli na realizację przyjętego w 2013 r. Programu ochrony jakości powietrza. Najważniejszym przedsięwzięciem planowanym przez małopolskie władze jest likwidacja 155 tys. przestarzałych kotłów na paliwa stałe. Powodujące duże zamieszczenie urządzenia, zostaną zastąpione bardziej wydajnymi systemami grzewczymi. Przewiduje się, że dzięki temu poprawi się jakość powietrza na obszarach o dużym stężeniu zanieczyszczeń – południowej Polsce, a także północnych Czechach i Słowacji.

Komisja ogłosiła, że w ramach programu prowadzone będą szkolenia na temat sposobów poprawy jakości powietrza. Małopolska także zacieśniać współpracę z innymi regionami – dzielić się dobrymi praktykami, inwentaryzować emisję szkodliwych substancji oraz tworzyć modele. Wspólne inicjatywy mają pomóc regionom wzmocnić współpracę w zakresie ochrony środowiska. Prawie 17 milionów euro, które otrzyma Małopolska, zostanie także wykorzystane do koordynacji działań związanych z wykorzystaniem 798 mln euro finansowania uzupełniającego z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, krajowych i regionalnych funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz funduszy krajowych i prywatnych, w zależności od projektu.

Zintegrowane projekty w ramach programu LIFE

Według Komisji zintegrowane projekty mają zwiększyć skalę wdrażania przepisów chroniących środowisko oraz skuteczność finansowania planów opracowanych na szczeblu regionu, kilku regionów lub kraju. Całkowity budżet sześciu wybranych projektów, które będą realizowane w Belgii, Niemczech, Włoszech, Polsce, Finlandii i Wielkiej Brytanii wynosi 108,7 mln euro, w tym unijne dofinansowanie - 63,8 mln euro. Znajdą się tam inwestycje o wartości powyżej 1 mld euro, przy czym finansowanie uzupełniające pochodzić będzie z unijnych funduszy rolnych i strukturalnych, a także z funduszy krajowych i prywatnych.

Komisja zakłada, że zintegrowane projekty programu LIFE pomogą państwom członkowskim w przestrzeganiu unijnych przepisów w czterech obszarach: Przyroda, Woda, Powietrze oraz Odpady. „To przykład inwestowania funduszy europejskich bezpośrednio w poprawę jakości życia obywateli. Aby jak najlepiej sprostać głównym wyzwaniom w zakresie ochrony środowiska i zdrowia, takim jak zanieczyszczenie powietrza i wody czy utrata różnorodności biologicznej, wszystkie działania w ramach obecnej polityki należy ukierunkować na realizację tych samych celów” – tłumaczy unijny komisarz ds. środowiska, gospodarki morskiej i rybołówstwa, Karmenu Vella.

Vella w Polsce o czystym powietrzu i gospodarce o obiegu zamkniętym

Vella gościł w zeszłym tygodniu w Polsce, gdzie spotkał się m.in. z ministrami: środowiska Janem Szyszko oraz gospodarki morskiej i żeglugi śródlądowej Markiem Gróbarczykiem, a także z przedstawicielami sektora ochrony środowiska. Rozmowy dotyczyły przede wszystkim polityki czystego powietrza, rybołówstwa bałtyckiego, a także gospodarki o obiegu zamkniętym.

KE przyjęła w grudniu zeszłego roku pakiet poświęcony gospodarce o obiegu zamkniętym. Zawiera on projekty legislacyjne zmieniające kilka dyrektyw odpadowych, mających zapoczątkować przekształcenie unijnej gospodarki w gospodarkę o obiegu zamkniętym. Jak podaje Komisja, ma ona obejmować cały „cykl życia” produktu: od jego wytworzenia poprzez konsumpcję po zarządzanie odpadami i rynkami materiałów wtórnych. Komisja przedstawiła nie tylko plan działań, ale również terminarz wdrożenia planowanych akcji. Uważa ona, że gospodarka o obiegu zamkniętym przyniesie nie tylko zyski gospodarcze, ale przyczyni się do ochrony środowiska naturalnego. Ma ponadto wzmocnić konkurencyjność UE w globalnej skali, przyczynić się do zrównoważonego wzrostu gospodarczego oraz tworzyć nowe miejsca pracy.

Natomiast zgodnie z założeniami pakietu Czyste Powietrze, do 2030 roku roczna liczba zgonów związanych z zanieczyszczeniem powietrza ma się zmniejszyć o ponad połowę (do około 200 tys.), a straty wynikające z niezdolności do pracy w związku z zanieczyszczeniem powietrza do 62 mln (z 136 mln w 2005 r.). Poprawa ma nastąpić dzięki znowelizowanej dyrektywie o krajowych poziomach emisji, która ustanawia maksymalne poziomy emisji sześciu substancji zanieczyszczających powietrze i mających najpoważniejsze w skali UE, negatywne skutki dla zdrowia mieszkańców.

Małopolska się dusi

Ostatnia sobota (23 stycznia) była rekordowa pod względem zapylenia powietrza – w niektórych miejscach normy zostały przekroczone niemal tysiąckrotnie. Ilość smogu była na tyle duża, że Wojewódzki Zespół Zarządzania Kryzysowego wydał ostrzeżenie drugiego stopnia zarówno dla Krakowa i części Małopolski Północnej. W niedzielę, w stolicy Małopolski część osób mogła korzystać za darmo z komunikacji miejskiej.

Bezpłatne przejazdy przez całą dobę przysługiwały osobom, które mogły się wylegitymować dowodem rejestracyjnym wydanym na samochód osobowy (bez względu na miejsce jego wydania i na to czy był zarejestrowany na osobę prywatną czy na firmę), a także osoby jej towarzyszące (w liczbie nie przekraczającej liczby miejsc siedzących w samochodzie).

Dramatyczne zanieczyszczenie odnotowano tego dnia nie tylko w Krakowie, ale przede wszystkim w Skawinie (niechlubna rolę odgrywa tutejsza elektrownia) i Zakopanem, które w związku ze szkolnymi feriami gości dużo dzieci i młodzieży.

Źródło: EurActiv.pl