Odkrycia stanowią dorobek projektu QUANTIFY (Ilościowe określanie wpływu globalnych i europejskich systemów transportowych na klimat), który został dofinansowany na kwotę 8,39 mln EUR z tematu "Zrównoważony rozwój, zmiany globalne i ekosystemy" Szóstego Programu Ramowego (6PR).

Wyniki opublikowane w czasopiśmie Environmental Science & Technology stanowią element ambitnego programu badawczego, który łączy wiedzę ekspercką 41 uczestników i 6 członków stowarzyszonych z 17 krajów europejskich oraz z Chin, Indii i USA.

Prowadzone przez nich wspólnie prace nad projektem QUANTIFY skupiły się na wpływie ruchu powietrznego, morskiego i lądowego (zarówno w ramach europejskiego, jak i globalnych systemów transportowych) na klimat Ziemi, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu gazów cieplarnianych, emisji prekursorów i cząstek ozonu, smug kondensacyjnych i śladów statków. Ostatecznym celem było przekazanie rządom i organizacjom międzynarodowym prognoz i rad istotnych dla strategicznych decyzji.

Po raz pierwszy naukowcy zaangażowani w te badania wykorzystali szczegółowe serie modeli chemii klimatu do porównania skutków klimatycznych wynikających z różnych typów transportu na świecie. Co istotne, obok dwutlenku węgla (CO₂) badania objęły również skutki wszystkich gazów (długo- i krótkotrwałych), aerozoli i wpływu chmur.

Zespół odkrył, że w perspektywie długofalowej jazda samochodem powoduje średnio wyższy wzrost globalnych temperatur niż pokonanie tej samej dalekiej trasy samolotem. Niemniej w ciągu kilku pierwszych lat po podróży, przemieszczanie się samolotem powoduje czterokrotnie większy wzrost globalnych temperatur niż podróż samochodem.

Naczelny autor raportu z badań, dr Jens Borken-Kleefeld z Międzynarodowego Instytutu Analizy Systemów Stosowanych w Austrii, wyjaśnia, że samoloty latają na dużych wysokościach i ich wpływ na ozon i chmury jest krótkotrwały, ale niewspółmiernie wysoki. Naukowcy nie mają pewności co do dokładnej wielkości, niemniej są przekonani, że skutek netto to wysoki (aczkolwiek krótkotrwały) wzrost temperatury.

"Podróż samochodem emituje więcej CO₂ niż podróż samolotem na osobokilometr. A zważywszy na fakt, że CO₂ utrzymuje się dłużej od innych gazów w atmosferze, samochody mają znacznie bardziej szkodliwy wpływ na zmiany klimatu w perspektywie długofalowej" - tłumaczy dr Borken-Kleefeld.

Zespół naukowców z Austrii i Norwegii odkrył również, że transport lotniczy towarów zwiększy globalne temperatury 35 razy bardziej niż przewóz tych samych towarów, na tę samą odległość, ciężarówką. Zaskakujące jest to, że w perspektywie długofalowej żegluga wpływa na ocieplenie 25 razy mniej, a w krótszych okresach nawet schładza klimat.

"Statki mają udział w globalnym ociepleniu poprzez CO₂, ozon i sadzę. Obecnie emitują one również stosunkowo duże ilości dwutlenku siarki, który tworzy cząstki siarczanu w atmosferze. Cząstki te schładzają planetę, dzięki odbijaniu promieniowania słonecznego z powrotem w przestrzeń kosmiczną" - wyjaśnia współautor, dr Jan Fuglestvedt z Ośrodka Międzynarodowych Badań nad Klimatem i Środowiskiem (CICERO) w Norwegii.

Dr Fuglestvedt dodaje, że w pierwszych kilku dekadach po dostawie drogą morską chłodzenie bardziej niż kompensuje ocieplenie. Ponieważ duże ilości towarów są przewożone statkami, międzynarodowy handel tak naprawdę równoważy w pewnym zakresie wzrost temperatur wywoływany globalnym ruchem pasażerskim. Przestrzega jednak, że "w perspektywie długoterminowej wszystkie zmotoryzowane środki transportu przyczyniają się do globalnego ocieplenia".

Projekt QUANTIFY był realizowany od marca 2005 r. do lutego 2010 r. Inne jego osiągnięcia obejmują bazę danych o emisjach, kurs letni, serie międzynarodowych konferencji i portal internetowy eLearning.