Potwierdzenie spełnienia wymagań stawianych przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) dla budynków energooszczędnych to dla nabywcy gwarancja zakupu domu o niskim zapotrzebowaniu na energię, a co za tym idzie, także perspektywa późniejszych oszczędności związanych z mniejszymi kosztami utrzymania. W przypadku budynków w standardzie NF40 zapotrzebowanie na energię użytkową do celów ogrzewania i wentylacji wynosi maksymalnie 40 kWh/m²/rok. Ponadto, aby uzyskać pozytywną ocenę niezależnych weryfikatorów, projektowany i wybudowany dom musi spełnić szereg wymagań technicznych dotyczących m.in.: szczelności obiektu, sprawności instalacji grzewczej, pracy układu wentylacji czy sposobu przygotowania ciepłej wody użytkowej.

Postępowy deweloper

Decyzję o budowie osiedla domów energooszczędnych deweloper - firma „II-Inwestycje CL” podjął jeszcze przed ogłoszeniem wytycznych programu NFOŚiGW. Prace budowlane związane z realizacją pierwszego etapu inwestycji rozpoczęły się wiosną 2011 roku.

Osiedlowa uliczka wybudowana w ramach I etapu (fot. ChronmyKlimat.pl)

– Domy wybudowane przez nas w pierwszym etapie były sprzedawane i oddawane do użytkowania jeszcze przed wejściem w życie programu dopłat oferowanych przez NFOŚiGW. Jednak są to także budynki energooszczędne, które do ogrzania 1 m² potrzebują mniej niż 40 kWh/rok. Domy te nie spełniają natomiast specyficznych wymagań stawianych przez program, dlatego przed rozpoczęciem drugiego etapu inwestycji dopracowaliśmy pod tym kątem nasze projekty. Dzięki temu nabywcy domów budowanych zarówno w drugim, jak i trzecim etapie inwestycji mogą, a właściwie to już korzystają z 30 tys. zł dofinansowania oferowanego przez NFOŚiGW – wyjaśnia Mariusz Piazza, prezes spółki II-Inwestycje CL.

Wolnostojące domy oddane do użytkowania w roku 2012 (fot. ChronmyKlimat.pl)

Cała inwestycja została zaplanowana na działce o powierzchni 15 ha, gdzie docelowo ma powstać ok. 150 domów. W projekcie osiedla przewidziano zarówno budynki w zabudowie indywidualnej, bliźniaczej, jak i szeregowej. Są to domy o powierzchni od 92 do 186 m², z których każdy posiada własny ogródek (w granicach 280-2000 m²). Jak zapewnia deweloper, budynki projektowano z myślą o maksymalnym komforcie przyszłych mieszkańców: – Staraliśmy się, aby wnętrze każdego z domów było optymalne pod względem ergonomicznym. Projektując, zwracaliśmy uwagę m.in. na to, aby pokoje były przestronne i ustawne oraz w wygodny sposób ze sobą skomunikowane. Zrezygnowaliśmy ze skosów na piętrach oraz różnego rodzaju zaułków, tak modnych w dzisiejszej architekturze. Dzięki temu nasi klienci są w stanie maksymalnie wykorzystać powierzchnię domu i rozplanować go według własnych upodobań – wyjaśnia Mariusz Piazza. Możliwość spersonalizowania wnętrza została zapewniona m.in. dzięki przesunięciu elementów nośnych na zewnątrz budynku.

Wolnostojące domy budowane w ramach II etapu inwestycji (fot. ChronmyKlimat.pl)

Budowa osiedla „Sielanka” została zaplanowana w pięciu zasadniczych etapach, z których ostatni powinien zakończyć się w roku 2015. W ramach pierwszego etapu inwestycji (realizowanego w okresie kwiecień 2011 – czerwiec 2012) wybudowanych zostało 26 energooszczędnych domów. Aktualnie dobiegają końca prace związane z realizacją drugiego etapu przewidującego budowę 44 domów (wszystkie w standardzie NF40). Na dzień dzisiejszy 35 budynków z II etapu zostało oddanych do użytkowania. Deweloper rozpoczął już także budowę i sprzedaż domów zaplanowanych w ramach trzeciego etapu inwestycji (kolejne 38 budynków, z czego 37 w standardzie NF40). Realizacja IV i V etapu inwestycji przewiduje budowę ok. 50 budynków zgodnych z wymogami programu NFOŚiGW.

Domy w zabudowie bliźniaczej zaprojektowane w ramach II etapu inwestycji (fot. ChronmyKlimat.pl)

Podmiejska sielanka

Osiedle zlokalizowane jest w północno-zachodniej części Tarnowskich Gór (dzielnica Stare Tarnowice) przy ul. Sielanka, skąd pochodzi nazwa inwestycji. Położenie w odległości ok. 4 km od centrum Tarnowskich Gór zapewnia dostęp do pełnej infrastruktury oraz dogodną komunikację publiczną z pozostałymi częściami miasta i regionu. Ponadto, otoczenie osiedla oraz jego charakter nawiązuje bardziej do podmiejskiego stylu życia.

– Ideą osiedla był przede wszystkim maksymalny komfort związany z odpoczynkiem po pracy – wyjaśnia Marusz Piazza w rozmowie z portalem ChrońmyKlimat. – Naszym celem było stworzenie przestronnego osiedla, które dawałoby poczucie prywatności i sprzyjałoby rekreacji. Planując zagospodarowanie terenu nieruchomości, mieliśmy na uwadze przede wszystkim to, aby domy nie były rozmieszczone zbyt gęsto. Średnia wielkość działki na naszym osiedlu to ok. 6 arów. Zaplanowaliśmy także dość szerokie ulice oraz pasy zieleni oddzielające chodniki, co sprawia, że fronty poszczególnych budynków znajdują się w znacznej odległości od siebie - od 22 do 27 metrów – dodaje inwestor.

Stosunkowo szerokie ulice i chodniki zaplanowane na terenie osiedla (fot. ChronmyKlimat.pl)

Poza prywatnymi ogródkami, terenami spacerowymi i ścieżkami rowerowymi w projekcie osiedla przewidziano także park, który ma być wspólnym miejscem wypoczynku dla mieszkańców osiedla. – Na terenie naszej nieruchomości położone są zielone enklawy – starodrzewia z dominującym dębem. Dolne piętra lasu planujemy oczyścić i wzbogacić o małą architekturę: ścieżki, ławki oraz miejsca odpoczynku dla dzieci. Teren tak urządzonego parku będzie zajmował powierzchnię ok. 3 ha – informuje deweloper budujący osiedle „Sielanka”.

Energooszczędność w standardzie NF40

Osiedle utrzymane jest w nowoczesnej i dość spójnej stylistyce. Wśród kolorów elewacji przeważają szarości i beże, uzupełnione elementami z drewna. Nowoczesny charakter inwestycji podkreślają także duże przeszklenia oraz proste formy budynków. Zwarta bryła nie tylko dobrze koresponduje z nowoczesnym stylem architektonicznym, ale także wpływa na energooszczędność całego obiektu (zapewniając odpowiednio niski współczynnik kształtu A/V, opisujący stosunek powierzchni przegród zewnętrznych do kubatury).

Domy w zabudowie szeregowej zaprojektowane w ramach II etapu inwestycji (fot. ChronmyKlimat.pl)

– Przygotowując się do budowy osiedla, przeanalizowaliśmy dostępne na rynku technologie i opłacalność ich zastosowania zarówno z punktu ekonomicznego, jak i ekologicznego – wyjaśnia Mariusz Piazza.

Deweloper zdecydował się na budowę domów w technologii tradycyjnej. Izolacja budynków została zaś dobrana w taki sposób, aby spełnić wymagania programu NFOŚiGW dotyczące granicznych wartości współczynników przenikania ciepła przez przegrody (U_max). Ściany zbudowane są z ceramicznych pustaków, ocieplonych 20-centymetrową warstwą grafitowego styropianu. Dachy domów (najczęściej o kącie nachylenia 15°) zaizolowano wełną mineralną o grubości 35 cm. Przestrzeń pomiędzy dachem, a zastosowanym na poddaszu podwieszanym sufitem jest praktycznie w 90% wypełniona izolacją, co nie tylko ogranicza straty ciepła w okresie zimowym, ale także chroni przed przegrzewaniem się górnej kondygnacji w ciągu lata.

Ocieplenie ścian zewnętrznych i dachów (źródło: www.osiedlesielanka.pl)

Styropian wykorzystano także do ocieplenia ścian fundamentowych (warstwa 15-centymetrowa) oraz podłóg na gruncie (18 cm). Wszystkie domy na terenie osiedla „Sielanka” to budynki niepodpiwniczone.

Ocieplenie fundamentów i posadzki parteru (źródło: www.osiedlesielanka.pl)

Poza zwartą bryłą i odpowiednio dobraną izolacją, istotnym elementem każdego projektu jest zastosowanie stosunkowo dużych przeszkleń. Umożliwienie dopływu naturalnego światła ma szczególne znaczenie dla komfortu użytkowania budynku, wymaga jednak zastosowania odpowiedniej stolarki okiennej i prawidłowego jej montażu. W przypadku osiedla „Sielanka” wykorzystano sześciokomorowe okna z pakietem trzyszybowym (co pozwoliło uzyskać współczynnik przenikania ciepła dla całego okna w granicach 0,7-0,8 W/m²K, podczas gdy aktualne przepisy dopuszczają wartość 1,3). Aby zminimalizować ryzyko powstawania mostków termicznych, zastosowano tzw. ciepły montaż okien, który pozwala ograniczyć straty ciepła na styku ościeżnic z murem¹. Dobrą izolacyjnością termiczną charakteryzują się także drzwi zewnętrzne wykorzystane przy budowie osiedla (o współczynniku przenikania ciepła ok. 0,9 W/m²K, podczas gdy obowiązujące wymagania techniczne dopuszczają w tym przypadku wartość 1,7).

Przestronne przeszklenia od strony południowej i wschodniej w domu pokazowym (fot. ChronmyKlimat.pl)

Wymianę powietrza w energooszczędnych domach zapewnia system wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła (wyposażony w rekuperator o sprawności 95%). W przypadku osiedla „Sielanka” nie zdecydowano się na zastosowanie gruntowego wymiennika ciepła, często spotykanego w przypadku budownictwa energooszczędnego i pasywnego. Jak wyjaśnia deweloper: – Przy tej sprawności rekuperatora dodatkowe oszczędności wynikające z zastosowania gruntowego wymiennika ciepła, nie były w naszej ocenie efektywne z punktu widzenia ekonomicznego.

Do ogrzewania budynków zastosowano piece kondensacyjne (dwufunkcyjne, z zamkniętą komorą spalania) o jednej z najwyższych sprawności dostępnych obecnie na rynku tj. 109%². Zasilany gazem kocioł połączony jest z instalacją niskotemperaturową (ogrzewaniem podłogowym oraz grzejnikami), dzięki czemu ciepło rozprowadzane jest po wszystkich pomieszczeniach. Zarówno praca systemu grzewczego, jak i układu związanego z odzyskiem ciepła i wentylacją budynków sterowana jest automatycznie.

Rozprowadzenie niskotemperaturowego ogrzewania podłogowego (źródło: www.osiedlesielanka.pl)

W efekcie zastosowania m.in. wyżej opisach energooszczędnych rozwiązań, domy budowane w II i III etapie inwestycji potrzebują do ogrzania 1 m² ok. 20-30 kWh/rok, czyli znacznie mniej niż określają to wymagania stawiane przez NFOŚiGW dla standardu NF40. Dla porównania, standardowe domy budowane w Polsce zużywają na ogrzewanie ok. 120 kWh/m² rocznie. Przyglądając się świadectwom energetycznym sporządzonym dla poszczególnych domów na osiedlu „Sielanka”, można stwierdzić, że zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną (EP) mieści się w granicach 70-100 kWh/m²/rok.

Alternatywa dla mieszkania w bloku

Na dzień dzisiejszy śląski deweloper sprzedał 100% domów z aktualnie realizowanego II etapu inwestycji oraz 30% domów z etapu III. – W porównaniu do tradycyjnego budownictwa, budowa domu energooszczędnego jest ok. 20% droższa. Jednak dzięki korzyściom skali i specjalizacji w budownictwie energooszczędnym, możemy oferować nasze domy w cenach zbliżonych do ofert domów tradycyjnych – wyjaśnia w rozmowie z portalem ChrońmyKlimat Mariusz Piazza. Ceny domów na osiedlu „Sielanka” kształtują się od 370 tys. zł za segment o powierzchni ok. 120 m² (wraz z działką ok. 300-400 m²) do kwoty ok. 725 tys. zł za wolnostojący budynek o powierzchni ok. 190 m² (wraz z działką o pow. ponad 900 m²). Wspomniane ceny dotyczą budynków w standardzie NF40, zatem ich nabywcy mogą uzyskać dopłatę do kredytu w wysokości 30 tys. zł.

Do zakupu energooszczędnych nieruchomości klientów przekonuje nie tylko wysoka jakość i możliwość uzyskania dofinansowania, ale także perspektywa późniejszych oszczędności na rachunkach za energię. – Na samą ekologię zwracamy może mniejszą uwagę, jednak z pewnością nabiera ona znaczenia w momencie, gdy nam się po prostu opłaca. Wówczas czynnik domu taniego w utrzymaniu wyróżnia ofertę na tle konkurencji – dodaje Mariusz Piazza.

Jednak jak podkreśla deweloper: – W przypadku kosztów eksploatacji domu ważne jest nie tylko to jak budynek został zbudowany, ale także to jakie nawyki mają jego mieszkańcy. Nawet mieszkając w domu, który w założeniu ma zużywać mało energii, możemy np. nie korzystać z automatycznego systemu sterowania i w okresie, kiedy jesteśmy w pracy niepotrzebnie utrzymywać wysoką temperaturę w pomieszczeniach. Równie dobrze możemy mieć niskie koszty ogrzewania domu, a przykładowo wylewać setki litrów ciepłej wody i w rezultacie płacić wysokie rachunki za gaz. W związku z tym trudne jest szacowanie kosztów utrzymania, ponieważ w dużej mierze zależą one właśnie od nawyków przyszłych właścicieli. Natomiast porównując domy wybudowane w różnym standardzie, oceniamy, że koszty ogrzewania w przypadku budownictwa energooszczędnego są o minimum 50%-60% niższe w porównaniu do domów o podobnej wielkości, ale wybudowanych w sposób tradycyjny.

Analiza kosztów eksploatacji domów, które od przeszło roku są już zamieszkałe (budynki z I etapu, a więc posiadające gorsze parametry niż domy NF40 budowane w ramach kolejnych etapów inwestycji) pokazuje, że koszt ogrzewania domu o powierzchni ok. 130 m² w miesiącu zimowym (przy ujemnych temperaturach) kształtował się na poziomie ok. 400 zł. W przypadku domów budowanych w standardzie NF40 można przypuszczać, że koszty ogrzewania będą o kolejne 20%-30% niższe (czyli w przypadku właściwego ich użytkowania mniejsze niż przytoczona wyżej kwota).

– Co więcej, koszty eksploatacji energooszczędnego domu mają także znaczenie w porównaniu do kosztów utrzymania mieszkania w tradycyjnym bloku. Przykładowo, sprzedając ok. 70 m² mieszkanie w bloku i wykorzystując dotację, możemy za dodatkowe ok. 100 tys. zł zakupić energooszczędny dom o powierzchni ok. 120 m², a rata kredytu może okazać się niższa od różnicy w kosztach utrzymania. Dla wielu nabywców, zakup domu na osiedlu okazał się właśnie alternatywą dla mieszkania w bloku – wyjaśnia inwestor.

Gwarancja energooszczędności

Aby oferować klientom możliwość zakupu energooszczędnych domów z dotacją w wysokości 30 tys. zł, deweloper musi uzyskać potwierdzenie spełnienia wymagań stawianych przez program NFOŚiGW. W pierwszej kolejności ocenie, dokonywanej przez niezależnego weryfikatora, podlega projekt budowlany. Na dzień dzisiejszy wszystkie, tj. 44, projekty domów budowanych na osiedlu „Sielanka” w ramach II etapu uzyskały pozytywną weryfikację NFOŚiGW.

Podczas realizacji przedsięwzięcia deweloper zobowiązywany jest do monitorowania i dokumentowania budowy każdego domu oraz przeprowadzania kontroli, takich jak próby szczelności (wykonywane w obecności niezależnego weryfikatora, innego niż oceniającego projekt budowlany). W następnej kolejności weryfikacji podlega realizacja inwestycji, która ma na celu potwierdzenie standardu energetycznego budynku. Na dzień dzisiejszy wszystkie domy oddane do użytkowania w ramach II etapu (tj. 35) uzyskały pozytywną weryfikację NFOŚiGW.

Przygotowania do wykonania próby szczelności na osiedlu „Sielanka” (źródło: www.osiedlesielanka.pl)

Wraz z postępem prac budowlanych, nabywcy domów, czyli potencjalni beneficjenci programu NFOŚiGW, składają w wybranych bankach wnioski o udzielenie kredytu z dotacją. – Przygotowaliśmy własny program pomocy udzielanej klientom przy staraniu się o kredyt z dopłatą NFOŚiGW i do tej pory wszyscy nabywcy domów w standardzie NF40 taki kredyt otrzymują – wyjaśnia deweloper. Aktualnie przyznanych zostało ok. 40 kredytów z dotacją na zakup domów na osiedlu „Sielanka”, z czego kilkanaście osób otrzymało już dopłatę NFOŚiGW.

Zdaniem dewelopera budującego osiedle „Sielanka” program dopłat oferowanych przez NFOŚiGW jest niezwykle potrzebny, chociaż przyznaje, że spełnienie jego wymagań jest czasochłonne i kapitałochłonne, zatem w przyszłości może warto byłoby zastanowić się nad jego uproszczeniem. – Dotacje NFOŚiGW traktuję przede wszystkim jako motywator do tego, aby polscy deweloperzy zaczęli budować energooszczędnie i jednocześnie mogli oferować swoje nieruchomości w cenach zbliżonych do cen budynków tradycyjnych. Muszę jednak podkreślić, że różnica między kosztami budowy domu w standardzie NF40 a tradycyjnego jest znacznie większa od wartości samej dopłaty. O ile w przypadku dewelopera, pewne koszty da się ograniczyć ze względu na skalę działalności, o tyle w przypadku inwestorów indywidualnych proces ten z punktu widzenia finansowego może okazać się mniej opłacalny – dodaje Mariusz Piazza.

Jednak zdaniem dewelopera, inicjatywy takie jak program NFOŚiGW są niezwykle cenne dla propagowania zalet budownictwa energooszczędnego: – Większość klientów, śmiem twierdzić ponad 90%, nie jest świadoma co to znaczy dom energooszczędny i jakie wiążą się z nim korzyści. W związku z czym ogromną rolą naszych sprzedawców jest edukowanie klientów – tłumaczenie poszczególnych technologii i zasad ich stosowania oraz uświadamianie tego, że ekologiczne rozwiązania nie pogarszają w żaden sposób komfortu życia codziennego – wyjaśnia deweloper.

– Popyt na budownictwo energooszczędne i pasywne będzie z pewnością wzrastał, a w miarę upływu czasu technologie będą taniały. O tym, że przyszłość budownictwa to właśnie rozwiązania energooszczędne chyba już się nawet nie dyskutuje. Pozostaje kwestia, jak szybko można zmienić w Polsce realia budowlane i jak sprawić, aby budownictwo energooszczędne stało się dominujące – dodaje Mariusz Piazza.

Więcej zdjęć prezentujących postęp budowy osiedla „Sielanka” oraz sposób wykonywania poszczególnych prac dostępne są na stronie: www.osiedlesielanka.pl/fotoblog.

Przypisy:
1. Więcej informacji na temat ciepłego montażu okien w tekście eksperckim „Okna i drzwi w budynku energooszczędnym”.
2. Podawana przez producentów sprawność kotłów kondensacyjnych przekracza 100%, co wynika ze sposobu jej obliczania w odniesieniu do wartości opałowej, która nie uwzględnia możliwości wykorzystania dodatkowej energii ze skraplania pary wodnej zawartej w spalinach. Chcąc określić rzeczywistą sprawność kotłów kondensacyjnych, w obliczeniach należałoby uwzględnić nie wartość opałową paliwa, a ciepło spalania. Wówczas sprawność takiego kotła kondensacyjnego wynosiłaby 98%, przy czym sprawność tradycyjnego kotła też byłaby odpowiednio niższa.

Anna Dąbrowska

ChronmyKlimat.pl
Energooszczędne 4 kąty