Poprzez pokazanie wpływu energetyki węglowej na zdrowie, środowisko, politykę, prawa człowieka i rynek pracy Atlas zachęca do krytycznej analizy obecnego systemu energetycznego oraz sposobu eksploatacji surowców, a tym samym refleksji nad całym modelem gospodarczym i konsumpcyjnym.

Atlas powstał przy współpracy Fundacji im. Heinricha Bölla, Instytutu na rzecz Ekorozwoju oraz niemieckiej organizacji Bund für Umwelt und Naturschutz Deutschland (Friends of the Earth Germany).

Jak piszą we wstępie Irene Hahn-Fuhr, dyrektorka Fundacji im. Heinricha Bölla, oraz  dr Andrzej Kassenberg z Instytutu na rzecz Ekorozwoju:

"Atlas węgla" ukazuje się w sytuacji, kiedy polska energetyka i górnictwo węgla stoją na rozdrożu. Od co najmniej kilkunastu lat polskie społeczeństwo nie potrafi wyzwolić się z myślenia, że przyszłość to nie trochę inna przeszłość, ale to nowe wyzwania, którym trzeba sprostać. W uwikłaniu w polityczne rozgrywki dnia bieżącego i zaspokajanie interesów branżowych, gubi się  istota rzeczy, jaką jest rewolucja energetyczna odbywająca się na naszych oczach z bardzo małym społecznym udziałem. A jak z małym udziałem, to także z małymi korzyściami z tego wynikającymi. (...)

Poszukiwania nowej drogi dla energetyki stały się faktem. Efektywne wytwarzanie energii, przesyłanie i użytkowanie, wykorzystywanie jej odnawialnych źródeł, ruch prosumencki i spółdzielni energetycznych, inteligentne zarządzanie energią itp. to przejawy tej rewolucyjnej zmiany. Czas już powiedzieć sobie otwarcie: węgiel nie jest paliwem przyszłości, jest paliwem, którego rola już spada i będzie spadać jeszcze bardziej. Dlatego tak potrzebne jest obecnie otwarte dyskutowanie o tym, dlaczego koniecznym jest odchodzenie od węgla, jakie to niesie konsekwencje, także w sferze społecznej. Ważne jest również uświadomienie sobie korzyści i wyzwań rozwojowych, jakie stoją przed nami, jak z pozornej niekorzyści uzyskać korzyść na dziś i dla przyszłych pokoleń.

Atlas węgla przedstawia niejako w pigułce złożoność sytuacji na bazie doświadczeń niemieckich. Dzięki pracy dr. Michała Wilczyńskiego, niezależnego eksperta, mamy możliwość odniesienia się również do sytuacji w Polsce. Wbrew pozorom nie jest ona odmienna od niemieckiej, choć działania z nią związane są znacząco przesunięte w czasie: Polska stoi  przed podjęciem kluczowych decyzji co do transformacji sektora wydobywczego i energetycznego, Niemcy to już zrobiły i budują bezpieczeństwo energetyczne w duchu połowy XXI wieku.

Mamy nadzieję, że ta publikacja stanie się podstawą do szerszej debaty publicznej, nie tylko w gronie polityków, urzędników i ekspertów, ale także wielu gremiów społecznych, gdyż tak naprawę każdy z nas bezpośrednio czy pośrednio korzysta z energii. I nie jest mu obojętne, ile za nią płaci, jak energetyka wpływa na jego zdrowie, czy degraduje środowisko, czy stwarza mu się szansę na bycie aktywnym uczestnikiem budowania bezpieczeństwa energetycznego. Obywatelska energetyka staje się faktem, od którego nie można uciec.

Publikację można pobrać TUTAJ.

 Źródło: Fundacja im. Heinricha Bölla