Najbardziej podatnymi organizmami na zmiany zachodzące w oceanach są korale rafowe, żyjące w rejonach tropikalnych. Niektóre obszary – jak np. morze Labrador pomiędzy Grenlandią a Kanadą są dla koralowców za chłodne. Ale okazuje się, że tam także występują organizmy o podobnych właściwościach wskaźnikowych. Dwóch naukowców – Johen Halfar, geolog i profesor Uniwersytetu w Toronto oraz Walter Adey, geobiolog ze Smithsonian Institution w Waszyngtonie, odkryło pewną cechę niewielkich glonów koralowych, która może stanowić cenne źródło danych klimatycznych

Badacze przez ostatnich kilka lat pływali wzdłuż wybrzeży Nowej Fundlandii, zbierając próbki tych organizmów. Algi koralowe (corallina officinalis), zwłaszcza compactum clathromorphum, porastają kamieniste dno przybrzeżnych wód m.in. Morza Labradorskiego. Mogą rosnąć przez całe wieki – najstarszy okaz znaleziony w Pacyfiku w pobliżu Aleutów miał ponad 800 lat. W ich strukturach, tak jak w drzewach, znajdują się pasma wzrostu, dzięki którym można dokładnie określić wiek rośliny. Okazało się również, że w pasmach tych zostały zapisane temperatury panujące w przeszłości. Tworzy to z koralin niezwykle cenny materiał badawczy. 

Wapienne pasma wzrostu u glonów koralowych mają zaledwie 1 milimetr grubości. Do tej pory nie było wystarczająco precyzyjnych narzędzi do pomiarów tych struktur. Halfar wraz z innymi naukowcami opracował nowatorską metodę – pod wpływem uderzenia wiązki lasera wapienne szkielety alg odparowują, uwidaczniając delikatne pasma wzrostu. Następnie w każdej warstwie po kolei mierzy się zawartość magnezu. Pierwiastek ten jest naturalnym wskaźnikiem temperatury – im jest go więcej w paśmie, tym wyższe temperatury panowały w danym cyklu wzrostu. Pomiar jest tak dokładny, że potrafi określić poziom magnezu w każdym miesiącu życia rośliny. 

Właściwości corallina officinalis zostały wykorzystane przy sporządzaniu raportu Międzyrządowego Panelu ds. Zmian Klimatu (IPCC), do rekonstrukcji zmian temperatur w wiekach ubiegłych. Algi żyjące w wodach morza Labrador mają ogromne znaczenie dla wyników badań. Zimny prąd labradorski prowadzi wody z Morza Baffina do Nowej Fundlandii, gdzie spotyka się z ciepłym prądem zatokowym. Według Adeya te dwa prądy w znacznym stopniu wpływają na klimat oceanu światowego.

Wyniki badań Halfara i Adeya uzyskane z próbek glonów są zbliżone do tych z 1950 roku, prowadzonych za pomocą instrumentalnych metod. W obu zarejestrowano chłodne i ciepłe roczne trendy zmian prądu labradorskiego. Wskaźniki wzrostu u glonów pochodziły z próbek, których wiek w większości datowany jest na sto lat. Dokładność laserowej metody pozwoli na uzupełnienie danych o wahania temperatur, które miały miejsce przed 1950 rokiem w tamtejszych wodach.

Abey, uważany za wiodącego na świecie eksperta w dziedzinie glonów koralowych, z nadzieją patrzy w przyszłość: „Algi koralowe pozwalają nam na badanie nowych obszarów na świecie, które nigdy wcześniej nie były eksplorowane pod kątem rekonstrukcji klimatu. Jest to zupełnie nowe źródło szacunkowych danych, dotychczas niebadane, ponieważ nikt dotąd nie przykładał dużej wagi do glonów koralowych”.

Badacze chcą pozyskać więcej próbek i mają nadzieję, że znajdą starsze nawet niż 1000 lat. Wszystko jednak zależy od tego, czy uda się im pozyskać fundusze na ekspedycję w przyszłym roku. Rok temu część dotacji zaoferowały Stany Zjednoczone, ale większość pochodziła z Kanadyjskiej Fundacji na rzecz Nauki o Klimacie i Atmosferze (Canadian Foundation for Climate and Atmospheric Science). Do tej pory była to największa kanadyjska fundacja finansująca badania nad klimatem, niestety obecnie jest ona zamykana.

Algi koralowe mogą być kluczem do zrozumienia, jak temperatura globalna zmieniała się na przestrzeni dziejów. Dotyczy to głównie Arktyki i subarktyki, rejonów najbardziej narażonych na gwałtowne zmiany klimatu. Badania mogą chociażby odpowiedzieć na pytanie, dlaczego w 1992 upadło rybołówstwo w rejonie Grand Banks, niegdyś bogatego w zasoby dorsza. Jeśli zrozumiemy procesy zachodzące w naturze, będziemy mogli lepiej przygotować się do nadchodzących zmian.

„Zrozumienie przybrzeżnego ekosystemu morza Labrador jest bardzo istotne w przygotowaniach do zmian, które przyniesie nam ocieplenie klimatu, szczególnie w kanadyjskiej Arktyce. Ma to również kluczowe znaczenie dla zrozumienia, co stało się z rybołówstwem w prowincjach Atlantyku. Nierozwijanie badań w tej dziedzinie byłoby czystą głupotą” – podkreśla Adey.

OB, ChronmyKlimat.pl

na podstawie: www.edmontonjournal.com, fot. Field Studies Council