Dzisiejsza ekonomia i konsumpcja są oparte na wzorcu gospodarki linearnej  – jest to model tzw. szybkiego obrotu. Wiele gadżetów, w szczególności telefony komórkowe, tablety, są zaprojektowane w taki sposób, aby w bardzo szybkim czasie zacząć się psuć. Tego typu „polityka gospodarcza” sprawia, iż surowce potrzebne do produkcji powyższych urządzeń są wykorzystywane w zbyt dużych ilościach, co sprawia, że ich zasoby na Ziemi kurczą się w dość szybkim tempie i  stają się coraz droższe. Ponadto zwiększa się ilość zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza w trakcie produkcji urządzeń oraz ilość odpadów.

Według przedstawicieli Komisji ds. Gospodarki Cyrkularnej w Parlamencie Europejskim - ziemia potrzebuje 1,5 roku na regenerację zasobów wydobywanych w przeciągu roku.

Jeżeli wciąż chcemy korzystać z dobrodziejstw Ziemi to musimy zacząć wprowadzać zmiany już teraz. Nie ma wątpliwości, iż obecna gospodarka musi się zmienić. Gospodarka zrównoważona i cyrkularna muszą zastąpić tradycyjną gospodarkę.

Czym jest gospodarka cyrkularna?

Gospodarka cyrkularna (tzw. gospodarka o obiegu zamkniętym) to dbałość o możliwie najmniejsze zużycie zasobów naturalnych, eksploatację zasobów odnawialnych w sposób gwarantujący ich regenerację. Jej główne założenia to  ekoprojektowanie i czysta produkcja, użycie energii ze źródeł odnawialnych, konsumpcja szanująca środowisko, używanie odpadów jako surowców i ich przerabianie bez negatywnych efektów zewnętrznych.

Idea gospodarki cyrkularnej (o obiegu zamkniętym) pochodzi z ekologii przemysłowej i z innych koncepcji rozwijających się od lat 70. XX w., w szczególności od wielkiego kryzysu energetycznego w 1973 r. Należały do nich koncepcje takie jak sformalizowana w 2002 r. przez Michaela Braungarta i Williama McDonougha teoria „cradle to cradle” (od kołyski do kołyski), projektowanie regeneracyjne Johna T. Lyle’a, biomimika Janine Benyus czy „błękitna gospodarka” zainicjowana przez belgijskiego biznesmena Guntera Pauli.

Źródłem większości z tych koncepcji jest obserwacja naturalnych ekosystemów, w których nie istnieją odpady, a wszystko, co produkuje przyroda, służy komuś lub czemuś do następnego cyklu życia.

Gospodarka cyrkularna z korzyścią dla ziemi,  ludzi i ekonomii

Według danych przedstawionych na konferencji pt. „Gospodarka Cyrkularna”* szacuje się, iż poprawa wydajności zasobów o 30% sprawi iż PKB w Europie wzrośnie o 1% do 2030 roku oraz zostanie utworzonych aż 2 mln miejsc pracy. Komisja ds. Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności w Parlamencie Europejskim opracowuje obecnie projekt zestawu procedur związanych  z gospodarką cyrkularną, który powinien zostać ukończony w 2017 roku.

Kierunki zmian w tradycyjnej gospodarce

Według konkluzji konferencji opisywanej powyżej powinny powstać nowe regulacje prawne dotyczące produkcji przemysłowej. Muszą powstać nowe modele biznesowe oparte o ekoprojektowanie i innowację.

Czym jest ekoprojektowanie? 

Ekoprojektowanie uwzględnia wpływ produktu na środowisko.  Zgodnie z tym podejściem należy ująć aspekty środowiskowe  już na wczesnym etapie projektowania, gdy określa się między innymi potrzebne materiały, wymogi energetyczne i trwałość produktu. Oprócz obecnie wymaganych standardów (ergonomiczność, funkcjonalność, jakość, ekonomiczność) produkty powinny być przyjazne dla środowiska. To oznacza iż powinny być bardziej wytrzymałe niż dotychczas,  okres ich przydatności do użycia powinien być dłuższy, czy nadawać się do naprawy i/lub ponownego użycia. Ponadto przy ekprojektowaniu należy wybierać takie materiały, które nadają się do recyklingu (należy unikać substancji toksycznych).

Zastosowanie ekoprojektowania doprowadzi do:

a)       zmniejszenia ilości odpadów

b)       zwiększenia ilości recyklingowych odpadów

Te dwa cele są kluczowe dla oszczędności zasobów naturalnych i optymalnego funkcjonowania naszej planety.

Docelowym dążeniem gospodarki cyrkularnej jest bowiem tzw. zero –odpadowość, czyli brak odpadów i brak składowisk.

Ponadto, według założeń Komisji ds. Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności w Parlamencie Europejskim, w projektowanych procedurach o gospodarce cyrkularnej  aż 80% odpadów opakowaniowych powinno być poddane recyklingowi do 2030 roku.

A co zwykły człowiek może zrobić w zakresie gospodarki cyrkularnej?

Odpady komunalne stanowią część wszystkich odpadów powstających na Ziemi i są ważnym czynnikiem wpływającym na ilość odpadów i składowisk na Ziemi. Każdy człowiek ma wpływ na środowisko, a im więcej osób będzie znać i praktykować zachowania przyjazne dla środowiska tym szybciej zmniejszy się ilość odpadów na składowiskach.

Przede wszystkim powinniśmy pamiętać o sortowaniu odpadów (dzięki temu będą one mogły być poddane procesowi recyklingu i zmniejszy się liczba składowisk), nie wyrzucaniu jedzenia (kupuj tyle żywności ile jesteś w stanie zjeść), naprawie rzeczy (zamiast wyrzucania popsutych rzeczy i kupowania nowych). 

ChronmyKlimat.pl
na podstawie danych z Konferencji „Gospodarka Cyrkularna” zorganizowanej przez Grupę Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów w Parlamencie Europejskim.

* Konferencja pn. „Gospodarka Cyrkularna” odbyła się w dniu 13 października w Brukseli (organizator: Grupa Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów w Parlamencie Europejskim).