W ostatnich latach w Polsce odnotowano gwałtowny wzrost liczby rejestracji samochodów, z czego większość
to pojazdy używane i importowane, często o niskim standardzie emisji spalin. Jednocześnie rynek samochodów zero- i niskoemisyjnych nie rozwija się tak szybko jak oczekiwano. Przedstawione w tej analizie propozycje mogą spowolnić, a nawet odwrócić te negatywne trendy. Poniższe rekomendacje są spójne z celami rządu RP, który aktywnie stara się rozwiązać problemy związane z zanieczyszczeniem powietrza i rozwijać rynek samochodów elektrycznych.

Propozycje zawarte w raporcie opierają się na zasadzie bonus malus polegającej na nagradzaniu użytkowników samochodów zero- i niskoemisyjnych (o zasięgu elektrycznym co najmniej 80 km) i karaniu tych korzystających z pojazdów zanieczyszczających środowisko. Analiza została podzielona na propozycje mające na celu: 1) ograniczenie importu pojazdów używanych o wysokim stopniu zanieczyszczenia (część A); 2) zwiększenie atrakcyjności eksploatacji pojazdów zero- i niskoemisyjnych (część B); 3) zwiększenie atrakcyjności zakupu nowych pojazdów zero- i niskoemisyjnych (część C); i 4) rozwój infrastruktury ładowania (część D).

A. Zmiany przepisów mające na celu ograniczenie importu wysokoemisyjnych pojazdów z rynku wtórnego

1. Reforma akcyzy: Proponowana reforma podatku akcyzowego ma na celu zniechęcenie nabywców do zakupu starych i zanieczyszczających samochodów (rynek importowanych samochodów używanych) i samochodów o największej emisji CO2 (rynek nowych samochodów). Pojazdy zeroemisyjne już teraz zwolnione są z akcyzy. Nowy podatek byłby obliczany na podstawie wielkości silnika, norm EURO, emisji CO2 i masy pojazdu.

B. Zmiany przepisów mające na celu zwiększenie atrakcyjności eksploatacji pojazdów zero i niskoemisyjnych

2. Podatek antysmogowy: Proponowany nowy podatek byłby pobierany co roku przez gminy i pozostał ich własnym dochodem. Każda gmina samodzielnie zadecydowałaby o jego wysokości. Minimalna kwota podatku powinna wynosić 50 zł i rosnąć w zależności od norm EURO, masy samochodu i rodzaju napędu. Pojazdy zeroemisyjne byłyby z niego wyłączone.

3. Zwiększenie limitu amortyzacji na samochody niskoemisyjne: Proponujemy zwiększenie kwoty limitu amortyzacji dla pojazdów niskoemisyjnych (hybrydowych typu plug-in) z obecnych 150 000 zł do 200 000 zł. Limit 225 000 zł na pojazdy zeroemisyjne nie uległby zmianie.

4. Zmniejszenie limitu amortyzacji dla samochodów spalinowych: Proponujemy coroczne obniżenie limitów amortyzacji dla samochodów spalinowych i niskoemisyjnych. W rezultacie w roku 2035 nie można byłoby amortyzować samochodów spalinowych, a w 2040 roku samochodów niskoemisyjnych.

5. Podwyższenie limitu wydatków eksploatacyjnych na użytkowanie samochodów elektrycznych: Podwyższenie dopuszczalnego limitu zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu wydatków eksploatacyjnych na samochody firmowe: zeroemisyjne do 100 proc., niskoemisyjne do 80 proc. przy jednoczesnym obniżeniu poziomu dla samochodów z silnikiem spalinowym do 50 proc. (z obecnych 75 proc.).

6. Likwidacja luki w opodatkowaniu diesla: Proponujemy stopniowe zwiększanie akcyzy na olej napędowy. Do 2030 roku poziom opodatkowania oleju napędowego powinien osiągnąć poziom akcyzy na benzynę. Obecnie akcyza na olej napędowy jest o 24 proc. niższa od akcyzy na benzynę.

7. Niższe opłaty drogowe dla pojazdów zeroemisyjnych: Użytkownicy zeroemisyjnych samochodów osobowych, którzy obecnie płacą za korzystanie z płatnych odcinków autostrad, powinni zostać zwolnieni z tych opłat. Ponadto, korzystający z zeroemisyjnych busów i pojazdów ciężarowych o wadze powyżej 3,5 ton, którzy obecnie wnoszą opłaty za korzystanie z dróg płatnych (autostrady, drogi ekspresowe i krajowe), powinni płacić 75 proc. obecnej stawki.

8. Nowa polityka parkingowa w miastach: Proponujemy ułatwienia dla użytkowników samochodów zero- i niskoemisyjnych w strefach płatnego parkowania w miastach. Mieszkańcy obszarów objętych tymi strefami mogliby wykupić tylko jeden roczny abonament parkingowy na samochód spalinowy na mieszkanie (dziś liczba ta jest nieograniczona), podczas gdy właściciele pojazdów zero- i niskoemisyjnych byliby wyłączeni z tej regulacji.

9. Grzywna za usunięcie z pojazdu urządzeń służących do obniżenia jego emisyjności: Wprowadzenie możliwości nałożenia grzywny administracyjnej w wysokości 10 000 zł w przypadku stwierdzenia braku wymaganych urządzeń lub komponentów służących do obniżenia emisyjności (takich jak filtry DPF lub katalizator).

C. Zmiany przepisów mające na celu zwiększenie atrakcyjności zakupu nowych pojazdów zero- i niskoemisyjnych

10. Opłata środowiskowa: Proponujemy w prowadzenie opłaty środowiskowej dla wszystkich pojazdów z wyjątkiem pojazdów zeroemisyjnych, która byłaby pobierana przy rejestracji pojazdu. Opłata ta byłaby obliczana w oparciu o technologię układu napędowego: 800 zł dla samochodów z silnikiem diesla, 400 zł dla samochodów z innym silnikiem spalinowym, 200 zł dla pojazdów niskoemisyjnych. Dochód z opłaty zasiliłby Fundusz Niskoemisyjnego Transportu, który wspiera rozwój elektromobilności w Polsce.

11. Obniżenie stawki VAT na samochody zero- i niskoemisyjne: Proponujemy zastosowanie preferencyjnej stawki VAT na samochody zeroemisyjne (5 proc.) i niskoemisyjne o zasięgu co najmniej 80 km przy użyciu wyłącznie zasięgu elektrycznego (7 proc.). Nasza propozycja wymaga zgody Komisji Europejskiej.

12. Możliwość odliczania 100 proc. VAT przy zakupie nowego samochodu elektrycznego: Podwyższenie możliwości odliczenia podatku VAT dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą do 100 proc. w przypadku zakupu pojazdów zeroemisyjnych i 75 proc. – pojazdów niskoemisyjnych, przy jednoczesnym obniżeniu poziomu odliczeń VAT dla zakupu samochodów spalinowych z 25 proc. z obecnych 50 proc.

13. Zmniejszenie wysokości odliczeń VAT na samochody spalinowe: Proponujemy obniżenie do 25 proc. i stopniowe zmniejszanie wysokości dopuszczalnego poziomu kwoty odliczenia VAT 2,5 punkt proc. rocznie. W ten sposób do 2030 roku wycofana zostałaby możliwość odliczenia podatku VAT z tytułu zakupu samochodów spalinowych. Dla samochodów niskoemisyjnych proponujemy podwyższenie odpisu do 75 proc. i coroczne jego zmniejszanie 1 punkt proc.

D. Działania mające na celu rozwój infrastruktury ładowania pojazdów elektrycznych

14. Ulga PIT dla osób fizycznych na inwestycję w prywatną ładowarkę normalnej mocy: Wydatki poniesione na zakup i instalację punktów ładowania o normalnej mocy w wysokości maks. 10 000 zł powinny być objęte ulgą podatkową.

15. Ładowarki na publicznych i prywatnych parkingach: Proponujemy poprawki do implementowanej niedawno dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków poprzez wprowadzenie wymogu przygotowania odpowiedniej liczby miejsc postojowych do instalacji punktów ładowania w budynkach wielorodzinnych. Ponadto proponujemy stopniowe wprowadzanie od 2025 wymogu posiadania ładowarek elektrycznych na parkingach w budynkach użyteczności publicznej. Do 2031 roku przy minimum 30 proc. miejsc postojowych w tego typu budynkach.

16. Dedykowana taryfa dla stacji ładowania o dużej mocy: W celu ułatwienia inwestycji w publiczne stacje ładowania dużej mocy proponujemy wprowadzenie rozporządzenia zobowiązującego operatorów sieci dystrybucyjnej do wprowadzenia taryfy dedykowanej operatorom takich stacji. Specjalna taryfa miałaby obniżyć koszty stałe opłaty dystrybucyjnej i zwiększyć koszty zmienne zużycia energii. Tym samym poprawiłoby to rentowność inwestycji w tego typu instalacje.

Pełny raport możesz pobrać z naszej strony.

Źródło: Polskie Stowarzyszenie Pojazdów Alternatywnych.