Zakwity glonów już teraz stanowią poważny problem w wielu częściach Morza Bałtyckiego, ponieważ wiążą się z powstawaniem rozległych obszarów pozbawionych jakiejkolwiek formy życia w warunkach odtlenienia. W przypadku wysokiej gęstości, zakwit glonów może odbarwić wodę i zdystansować, zatruć lub zadusić inne formy życia w morzu.

W ciągu kilku ostatnich lat naukowcy zauważyli, że zwiększa się liczba tych intensywnie zakwitających sinic, czy cyjanobakterii, po części ze względu na zwiększony dopływ substancji biogennych - głównie fosforu i azotu - pochodzących z intensywnego rolnictwa. Niemniej uważa się, że zmiany temperatury także są kluczowym czynnikiem obecności sinic i ich zakwitów, a teraz zespół pracujący pod kierunkiem Karoline Kabel i Matthiasa Morosa z Instytutu Badań Morza Bałtyckiego im. Leibniza w Warnemünde, Niemcy, przedstawia nowy dowód na poparcie tej teorii.

W artykule opublikowanym w czasopiśmie Nature Climate Change, naukowcy wskazują na rolę temperatury we wspomaganiu wprowadzania substancji biogennych, przewidując, że stały jej wzrost tylko nasili problem.

Naukowcy zastosowali nową metodę, TEX-86, do oszacowania temperatur w przeszłości. Analizy składników biologicznych wrażliwych na temperaturę pokazały, że osady mogą być wykorzystywane do ilościowego ujęcia zmian temperatury zachodzących w przeszłości, w okresie, kiedy nie było jeszcze termometrów. Interpretacja danych pozyskanych z osadów została dodatkowo wsparta modelami ekosystemowymi, które wykorzystano do obliczenia wrażliwości ekosystemu łącznie na temperaturę i stężenia substancji biogennych w Bałtyku.

"Aby wyodrębnić wpływ temperatury, naukowcy musieli cofnąć swoje badania do czasów sprzed wielkoskalowego rolnictwa przemysłowego, zanim zwiększone dopływy substancji biogennych stały się poważnym czynnikiem" – zauważa współautor, profesor Eystein Jansen z Bjerknes Centre for Climate Research w Bergen, Norwegia.

Dzięki wykorzystaniu rdzeni osadów obejmujących ostatnie 1 000 lat sedymentacji w Morzu Bałtyckim, naukowcy byli w stanie odkryć gorące okresy w przeszłości, które również charakteryzowały się zakwitami glonów i niską zawartością tlenu. Badania sięgają, aż do gorącego okresu w średniowieczu: od 1 000 do 800 lat temu. W kolejnym okresie, często określanym mianem "małej epoki lodowej", temperatury w Bałtyku spadły o 3-4 stopnie. W czasie tego nagłego ochłodzenia Morze Bałtyckie było w znacznie lepszej kondycji, aż do pojawienia się ponownie w XX w. zakwitów i odtlenienia.

Profesor Jansen wskazuje, że badania łączą symulacje modeli ekosystemowych z badaniami klimatu w przeszłości: "To ekscytujące i pionierskie prace, które dowodzą użyteczności łączenia badań nad naturalnymi wahaniami klimatu w przeszłości, zachodzącymi obecnie oraz tymi, które mogą mieć miejsce w przyszłości. Znaczna część wody płynącej wzdłuż południowego wybrzeża Norwegii pochodzi z Morza Bałtyckiego, a zatem wyniki mogą mieć również implikacje w szerszym kontekście".

Mimo tych przewidywań, wydaje się, że w perspektywie krótkoterminowej zakwity alg różnią się w zależności od obszaru. W ubiegłym miesiącu naukowcy z Centrum Badań Morskich Fińskiego Instytutu Środowiska Naturalnego (SYKE) poinformowali, że ryzyko kwitnienia sinic u wybrzeży Finlandii, a zwłaszcza w Zatoce Fińskiej i wokół jej wylotu, jest tego lata zasadniczo umiarkowane i znacznie mniejsze w porównaniu do minionego sezonu letniego W Zatoce Botnickiej nie przewiduje się większych zakwitów.

Aczkolwiek naukowcy zauważyli również, że na południowych krańcach Morza Archipelagowego i w północnych częściach samego Bałtyku występuje znaczące ryzyko kwitnienia glonów.

Więcej informacji:

Instytut Badań Morza Bałtyckiego im. Leibniza w Warnemünde:
http://www.io-warnemuende.de/en_index.html.

źródło: © Unia Europejska 2012 – CORDIS
www.cordis.europa.eu