10 kwietnia 2014 roku w Płocku odbyła się trzynasta regionalna konferencja klimatyczna realizowana w ramach projektu „Dobry klimat dla powiatów”. Organizatorami byli Instytut na rzecz Ekorozwoju i Związek Powiatów Polskich. W konferencji wzięli udział starostowie z województwa mazowieckiego, którzy dyskutowali o kwestiach związanymi z ochroną klimatu w kontekście regionalnym, możliwościach dofinansowania projektów związanych z ochroną klimatu z dotacji unijnych w latach 2014-2020 oraz o istniejących źródłach wsparcia finansowego na tego typu działania w Polsce. Jednym z gości był Piotr Uściński, pełniący od 2010 r. funkcję starosty eołomińskiego.

Pana powiat prowadzi różnorodne programy i projekty proekologiczne. Czy widać już efekty podejmowanych działań?

Myślę, że choćby w zwiększeniu świadomości ekologicznej wśród naszych mieszkańców, co przekłada się na to, że następuje systematyczny wzrost segregacji odpadów – posiadamy bardzo duży wskaźnik zbiórki odpadów przeznaczonych do odzysku. Poza tym przystępując do programu „Dobry klimat dla powiatów”, dobrowolnie zobowiązaliśmy się do podejmowania działań i informowania lokalnej społeczności o zachodzących zmianach klimatycznych i ich skutkach oraz o działaniach, które mogą temu zapobiec.

Powiat wołomiński obejmuje gminy podwarszawskie, w związku z tym na jego terenie powstaje dużo nowych domów. Czy próbują państwo w jakiś sposób promować budownictwo energooszczędne?

Wydaliśmy np. broszurę „Dom ekologiczny i ekonomiczny”, która opisuje, w jaki sposób oszczędzać energię elektryczną, wodę, jak segregować odpady, korzystać z energii słonecznej oraz w jaki sposób można oczyszczać ścieki przy domu. Poruszyliśmy w niej także temat termomodernizacji budynków.

Na terenie powiatu wołomińskiego nie brakuje też terenów rolniczych, głównie w części wschodniej. Czy istnieje już jakaś oferta w powiecie związana z energetyką odnawialną lub efektywnością energetyczną skierowana do rolników?

Istnieją dotacje na biogazownie rolnicze oraz produkcję biomasy dla rolników, które udziela Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie oraz Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, która posiada swoje Biuro Powiatowe w Wołominie z siedzibą w Radzyminie.

W ramach modułu III „Zielone Rolnictwo” zorganizowaliśmy cykl szkoleń dla rolników z zakresu rolnictwa ekologicznego, agroturystyki i możliwości uzyskiwania dopłat rolnych, w szczególności w ramach gospodarowania na obszarach Natura 2000. Opracowaliśmy także broszurę „Zielone Rolnictwo oraz inne materiały informacyjne na temat dopłat rolnych oraz zasad gospodarowania na terenach chronionych”.

W powiecie wołomińskim istnieje silna spółdzielczość: SKBank, największy w Polsce SKOK, Społem w Wołominie. Może idea spółdzielni energetycznych także by się przyjęła? Czy powiat mógłby wesprzeć tego typu inicjatywy?

Każda inicjatywa mogąca wpłynąć na poprawę naszego klimatu i wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców jest godna poparcia i zawsze z uwagą rozpatrujemy wszelkie propozycje.

Dużym problemem w powiecie jest gospodarka wodna. Wysoki poziom wód gruntowych i lokalne podtopienia mogą się nasilać w związku z rosnącą liczbą opadów nawalnych. W jaki sposób zarządzacie Państwo ryzykiem w tym zakresie? Może wprowadzili podatek deszczowy lub magazynują wodę?

Kiedy od 2009 r. nasiliły się problemy w zakresie gospodarki wodnej, wydaliśmy 10 decyzji dotyczących budowy stawów pełniących rolę zbiorników retencyjnych. Opracowaliśmy także wspólnie z 7 innymi samorządami koncepcję zabezpieczenia terenów zalewowych rzeki Czarnej i Rządzy z uwzględnieniem możliwości lokalizacji polderów przeciwpowodziowych, służących magazynowaniu wód powodziowych. Starostwo Powiatowe w Wołominie jest także inicjatorem wdrożenia w życie dwu porozumień dotyczących zabezpieczenia obszarów zurbanizowanych przed ewentualną powodzią lub podtapianiem. Dotyczy to odrębnie rzeki Czarnej i rzeki Rządzy, gdyż są to obszary funkcjonalno – przestrzenne. Prowadzone są również prace związane z wdrożeniem podjętych w 2012 r. inicjatyw związanych z zabezpieczeniem terenów zurbanizowanych na obszarze powiatu legionowskiego i wołomińskiego.

W ramach zarządzania ryzykiem powodziowym współpracujemy z gminami, Regionalnym Zarządem Gospodarki Wodnej, Wojewódzkim Zarządem Melioracji i Urządzeń Wodnych oraz Centrum Zarządzania Kryzysowego Wojewody i Powiatu.

W latach 2014-2020 na projekty dotyczące ochrony i adaptacji do zmian klimatu przeznaczone będą bardzo duże środki z funduszy unijnych. Jakie są potrzeby powiatu w zakresie adaptacji i ochrony klimatu, które dzięki tym funduszom mogą być zaspokojone?

Są to głównie przedsięwzięcia mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa wodnego, w tym powodziowego, czyli związane z ochroną terenów zalewowych poprzez wykup gruntów i przeznaczanie ich na cele zagospodarowania wód powodziowych. Uważam, że należy zwrócić szczególną uwagę na realizację budowli przeciwpowodziowych w tym polderów zalewowych, zbiorników retencyjnych, ewentualnie wałów przeciwpowodziowych, budowle regulacyjne itp. Należy zająć się także zagospodarowaniem dolin rzecznych, w tym w zakresie turystycznym związanym z ochroną przyrody i bioróżnorodnością, a także poprawić stan infrastruktury narażonej na zniszczenie lub już uszkodzonej w wyniku ekstremalnych zjawisk pogodowych. Mam na myśli systemy odwodnienia dróg, mosty, a także pokrycia dachowe. Należy zająć się tworzeniem systemu monitoringu stanu czystości powietrza i systemu ostrzegania mieszkańców, a także reagowania w tym zakresie właściwych służb.

Wspomniane środki chcielibyśmy przeznaczyć również na wsparcie lokalnych przedsiębiorców i osób fizycznych zainteresowanych wykorzystaniem OZE oraz likwidację źródeł spalania kopalnych surowców energetycznych. Myślę, że ważny byłby także wykup nieużytków i zalesianie terenów niewykorzystywanych rolniczo oraz realizacja programu małej retencji – czyli wspieranie budowy obiektów służących racjonalnej gospodarce wodą.

Czy planują Państwo rozwój budowy dróg, gdyż jak pokazują ostatnie badania niekoniecznie sprzyja to zmniejszeniu korków, a już na pewno nie zmniejszanie wydzielania przez samochody spalin?

Zależy nam na poprawie życia mieszkańców naszego powiatu, dlatego też we współpracy z innymi gminami myślimy też o modernizacji i rozwoju transportu zbiorowego i budowie np. przy stacjach dodatkowych parkingów (np. Parkuj i Jedź). Myślę, że takie rozwiązania pomogą w likwidacji korków, które są zmorą nie tylko dla mieszkańców samej Warszawy, ale okolicy.

Powiat podpisał deklarację projektu „Dobry klimat dla powiatów”, w której deklaruje do 2020 roku ograniczenie emisji dwutlenku węgla o 20% względem 2005 roku. Dlaczego warto ograniczać emisje gazów cieplarnianych?

Przede wszystkim ze względu na ochronę zdrowia i życia ludzi, gdyż dwutlenek węgla, metan, ozon, freony, gazy przemysłowe są szkodzą nam i naszym dzieciom. Konieczność ograniczenia efektu cieplarnianego jest ważna ze względu na jego skutki, które dotkną każdego mieszkańca ziemi, a więc także mieszkańców powiatu wołomińskiego, dlatego już dziś musimy poprawić bezpieczeństwo i zastanowić się w jaki sposób zminimalizować straty związane z gwałtownymi zjawiskami atmosferycznymi.

Czy osobiście coś pan robi dla klimatu w domu, w pracy?

Przede wszystkim zmieniam swój własny sposób myślenia na tematy ekologiczne i staram się upowszechniać takie informacje w najbliższym otoczeniu. Do niedawna niewiele się w Polsce mówiło na takie tematy. Uważam, że każdy człowiek może mieć swój udział w przeciwdziałaniu zmianom klimatu poprzez nawet drobne zmiany codziennych nawyków. Dlatego gaśmy niepotrzebne żarówki, zamieńmy czasem auto na rower, kupujmy produkty energooszczędne i wytworzone z surowców wtórnych. To dobry początek.

Wywiad przeprowadziła Kamilla Staszak.