Zgodnie z poprawką, minister finansów do 30 kwietnia każdego roku będzie miał obowiązek ogłoszenia w drodze obwieszczenia w dzienniku urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", wysokość dodatku energetycznego na dany rok w ustawie budżetowej. Dodatek energetyczny ma być wypłacany do rąk odbiorcy wrażliwego, a przyznawać go będzie w drodze decyzji administracyjnej burmistrz, wójt lub prezydent miasta na wniosek odbiorcy wrażliwego. W art. 3 poprawki wykazano maksymalny limit wydatków budżetu państwa na dodatki energetyczne w kolejnych latach. W sumie na ten cel w okresie 2013-2022 ma zostać wydane ok. 3 mld zł.

Propozycja zapisów zgłoszonych przez ministerstwo gospodarki nie była jeszcze konsultowana z ministerstwem finansów, ani z innymi resortami, nie wiemy więc jaki będzie jej los. Nie mniej jednak tryb jej wprowadzenia oraz brak poszukiwania rozwiązań alternatywnych lub uzupełniających proponowany dodatek energetyczny trochę nas niepokoi. „Rozwiązanie zaproponowane przez ministerstwo gospodarki sprowadzi się do tego, że odbiorca wrażliwy licząc na zasiłek nie będzie widział interesu w tym, aby bardziej efektywnie korzystać z energii, a za tę niefrasobliwość zapłacimy my wszyscy" – mówi Andrzej Kassenberg, prezes Instytutu na rzecz Ekorozwoju.

Tymczasem w dyrektywie dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego , na którą powołało się ministerstwo gospodarki proponując ww poprawkę znajduję się zapis nakazujący, aby państwa członkowskie nie tylko zapewniły odbiorcom wrażliwym niezbędne dostawy energii, ale także zastosowały zintegrowane podejście zawierające w sobie polityki socjalne oraz poprawę efektywności energetycznej w mieszkalnictwie. W szczególności art. 3.4 dyrektywy zawiera zapis, że państwa członkowskie powinny przyjąć krajowe plany działań przewidujące zasiłki społeczne, umożliwiające niezbędne dostawy gazu dla odbiorców wrażliwych lub wsparcie dla poprawy efektywności energetycznej, w celu likwidacji istniejących przypadków ubóstwa energetycznego. Wszystko rozbija się więc o słowo "lub". W polskich warunkach szczególny nacisk powinien być bowiem położony na poprawę efektywności energetycznej, a zasiłki traktowane jako ostateczność.

Instytut na rzecz Ekorozwoju całym sercem jest za tym, aby pomagać odbiorcy wrażliwemu, i zapobiegać ubóstwu energetycznemu – zjawisku, które choć nie zdefiniowane prawnie staje się co raz powszechniejsze w związku z kryzysem gospodarczym i brakiem środków na opłaty za energię. "Chcielibyśmy jednak, aby pomoc udzielana przez państwo miała charakter bardziej kompleksowy i strategiczny oraz wiązała się z poprawą efektywności energetycznej budynków zamieszkiwanych przez odbiorców wrażliwych. Tego typu programy realizowane są w innych krajach z korzyścią nie tylko dla odbiorcy wrażliwego, ale też dla całego społeczeństwa, o czym piszemy w naszej najnowszej analizie pt. „Ubóstwo energetyczne a efektywność energetyczna – analiza problemu i rekomendacje" – mówi Agnieszka Tomaszewska z Instytut na rzecz Ekorozwoju. Takie programy pomagają likwidować problem w sposób trwały i skuteczny, a nie tylko doraźnie.

Walka z ubóstwem energetycznym poprzez poprawę efektywności energetycznej, którą promuje Instytut na rzecz Ekorozwoju, może przynieść szereg długofalowych korzyści nie tylko społecznych ale też gospodarczych. Może on m.in. dać impuls na rynku budowlanym, gdzie w ostatnim czasie wiele firm upadło z powodu braku nowych kontraktów. Firmy te tymczasem mogłyby się zająć termomodernizacją. Takie podejście sprzyjałoby także tworzeniu lokalnych miejsc pracy i nowej oferty usług adresowanych do gospodarstw domowych w postaci doradztwa energetycznego, czy wymiany i montażu bardziej efektywnego energetycznie sprzętu, systemu ogrzewania czy urządzeń do kontroli zużycia energii.

Co ważne, takie programy pomagają likwidować problem ubóstwa energetycznego w sposób trwały i skuteczny, bo to leży w interesie państwa, a nie tylko doraźnie, bo "dyrektywa nakazuje coś z tym problemem zrobić".

Przypisy:
1. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/73/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylająca dyrektywę 2003/55/WE Tekst mający znaczenie dla EOG

 

Agnieszka Tomaszewska, Aleksandra Stępniak