W końcu udało się osiągnąć porozumienie co do kształtu przyszłego budżetu unijnego: Parlament Europejski przyjął rezolucję wyrażającą poparcie dla dotychczas wypracowanych zapisów. Nowe ramy finansowe będą zgodne ze strategią Europa 2020, w której Unia stawia na innowacyjną i „zieloną" gospodarkę. Oznacza to na przykład, że 20% wszystkich wydatków budżetowych powinno służyć ochronie klimatu, tak, aby zarówno Polityka Spójności, jak i środki przeznaczane na rolnictwo czy badania i rozwój, przyczyniały się do realizacji unijnych celów redukcji emisji gazów cieplarnianych [1].

Dzięki koncentracji wsparcia, w Polityce Spójności więcej przyznanych Polsce środków wydawać będziemy na badania i rozwój, małe i średnie przedsiębiorstwa, teleinformatykę, odnawialne źródła energii czy efektywność energetyczną. W regionach mniej rozwiniętych na te cele ma zostać przeznaczonych co najmniej 50% środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego [2].

Nowy budżet unijny to bezprecedensowa szansa dla Polski. Nie będzie już przecinania wstęg na mało uczęszczanych drogach czy budowanie aquaparków, za których utrzymanie później nie ma kto płacić. Wsparcie dostaną projekty, które pozwolą przekształcić Polskę w kraj bardziej konkurencyjny, wysoko rozwinięty i zamożny, a przy tym odpowiedzialny i dbający o środowisko – mówi Patrycja Romaniuk, koordynator ds. funduszy europejskich Polskiej Zielonej Sieci.

Zmiana priorytetów wydawania środków unijnych może pozwolić Polsce uniknąć tzw. pułapki średniego dochodu, która dotknęła między innymi Grecję, Hiszpanię czy Portugalię. Opublikowany w czerwcu raport „2050.pl – podróż do niskoemisyjnej przyszłości" przygotowany przez Instytut na rzecz Ekorozwoju i Instytut Badań Strukturalnych, wskazuje, że w państwach tych wyczerpały się dotychczasowe motory wzrostu oparte na inwestycjach w podstawową infrastrukturę i rozpoczął się okres spowolnienia bez szans na dogonienie liderów [3].

Zgodnie z raportem, Polska stoi obecnie na rozdrożu. Z jednej strony, może pozostać przy status quo i reagować na trendy światowe z opóźnieniem. Alternatywą są reformy na rzecz poprawy jakości instytucji publicznych i stanowionego prawa, kreatywności i innowacyjności oraz efektywnego wykorzystania zasobów, których motorem mogłoby stać się w Polsce budowanie gospodarki niskoemisyjnej. Pozwoliłoby to zwiększyć PKB Polski o 0,5% w 2030 roku, i o ponad 1% w roku 2050, poprawić nasze bezpieczeństwo energetyczne i stworzyć nowe, zielone miejsca pracy.

Lepsze odzwierciedlenie potrzeb ludzi i środowiska w nowym rozdaniu unijnych środków jest celem prowadzonego przez Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć projektu pn. „Fundusze europejskie dla zrównoważonego rozwoju – partycypacja społeczna w programowaniu przyszłego okresu budżetowego po 2013 r.". Organizacja pracuje nad włączeniem pozarządowych organizacji ekologicznych i obywateli w programowanie funduszy europejskich na szczeblu regionalnym i przygotowaniem rekomendacji dla Urzędów Marszałkowskich w obszarze transportu, energetyki, bioróżnorodności i gospodarki odpadowej i ściekowej [4].

źródło: PZS