Zmieniający się klimat oddziałuje nie tylko na środowisko naturalne – to także poważny problem społeczny i ekonomiczny dla całego świata. Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju w najnowszym raporcie alarmuje, że jeżeli teraz nie podejmiemy zdecydowanych działań, nie uda nam się zatrzymać wzrostu globalnej temperatury na poziomie 2 st. C.

Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, (ang. Organisation for Economic Cooperation and Development – OECD) opublikowała 15 marca br. raport "Perspektywy dotyczące środowiska naturalnego do roku 2050. Konsekwencje braku działania". W oparciu o modele symulacyjne w dokumencie przeanalizowano potencjalny wpływ trendów demograficznych i ekonomicznych na stan środowiska naturalnego do końca roku 2050 przy nieracjonalnym wykorzystaniu zasobów.

Według szacunków w 2050 roku liczba ludności na Ziemi wzrośnie do 9 miliardów, z czego 70 proc. będą stanowić mieszkańcy miast. Coraz większe problemy stwarzać będą transport, zanieczyszczenie powietrza oraz gospodarka odpadami.

Pomimo spowolnienia gospodarczego globalna emisja CO₂ osiągnęła w 2010 roku rekordowy poziom 30,6 miliardów ton. Gospodarka w połowie tego wieku ma być czterokrotnie większa niż obecnie, a jej zapotrzebowanie na energię wzrośnie o 80 proc. Nie przewiduje się jednak dużych zmian w miksie energetycznym – paliwa kopalne nadal będą stanowić 85 proc., odnawialne źródła 10 proc, a energia atomowa 5 proc. Przy takim założeniu oraz bez wdrożenia bardziej ambitnych celów polityki klimatycznej globalna emisja GHG może wzrosnąć o 50 proc. do końca 2050 roku, co w konsekwencji doprowadzi do wzrostu globalnej temperatury o 3–6 st. C do końca tego wieku – znacznie powyżej ustalonej na forum międzynarodowym granicy 2 st C.

Dokument koncentruje się na czterech najistotniejszych obszarach: zmianach klimatycznych, bioróżnorodności, zasobach wodnych i oddziaływaniu zanieczyszczeń na zdrowie człowieka. Bez odpowiednich działań postępująca degradacja środowiska i uszczuplanie zasobów naturalnych może spowodować do końca 2050 roku nieodwracalne skutki w układach przyrodniczych:

• Bez szybkiej redukcji zanieczyszczeń do końca 2020 roku, działania w ramach dotychczasowych porozumień nie wystarczą, aby zapobiec wzrostowi temperatury na świecie ponad granicę 2 st. C. Przekroczenie tego progu wywoła wiele niekorzystnych efektów, m.in. zwiększy się tempo topnienia lodowców, a co za tym idzie, wzrostu poziomu mórz. Ekstremalne zjawiska pogodowe będą występować częściej i przybiorą na sile.

• Bioróżnorodność zmaleje o kolejne 10 proc., co stanowi zagrożenie zwłaszcza dla uboższych i rdzennych społeczności, uzależnionych od zasobów środowiska i tzw. "usług ekosystemowych".

• Wzrośnie zapotrzebowanie na wodę o 55 proc., zwiększy się konkurencja o jej zasoby. Przewiduje się, że przed 2050 rokiem 1,4 mld ludzi nadal nie będzie miało dostępu do podstawowych urządzeń sanitarnych.

• Zanieczyszczenie powietrza stanie się najczęstszą na świecie przyczyną przedwczesnych zgonów związaną z czynnikami środowiskowymi – ich liczba wzrośnie do 3,6 mln rocznie (większość w Chinach i Indiach).

Autorzy dokumentu podkreślają, że tylko podjęcie natychmiastowych działań może zatrzymać emisję zanieczyszczeń na bezpiecznym poziomie.

Wprowadzenie długoterminowych cen uprawnień do emisji poprzez system handlu emisjami i podatki węglowe stałoby się siłą napędową niskoemisyjnych inwestycji. Z kolei przyjęcie jednakowych światowych cen emisji związków węgla mogłoby (w porównaniu ze scenariuszem nie zakładającym żadnych działań) ograniczyć emisje gazów cieplarnianych o prawie 70 proc. do końca 2050 roku. Również wycofanie szkodliwych dla środowiska subsydiów na paliwa kopalne wzmocniłoby efektywność energetyczną i rozwój OZE.

Niezbędne będą skoordynowanie celów ekologicznych z gospodarczymi oraz międzynarodowa współpraca i sprawiedliwy podział kosztów.

Działania te mogą spowolnić rozwój gospodarczy o około 0,2 proc. rocznie, a ich koszt w 2050 roku może wynieść 5,5 proc. światowego PKB. Lecz według szacunków dużo większa będzie cena zaniechania – nawet 14 proc. średniej światowej konsumpcji na osobę. Korzyści, jakie odniosą kraje BRIICS (wschodzące gospodarki Brazylii, Rosji, Indii, Indonezji, Chin i RPA), mogą być nawet dziesięć razy większe od poniesionych przez nie nakładów finansowych.

Raport można pobrać ze strony: www.oecd-ilibrary.org/environment/oecd-environmental-outlook-to-2050_9789264122246-en.