Transport

Pierwsze spotkanie grupy dyskusyjnej „Galeon” (18220)

2015-02-16


galeria

W dniu 20 stycznia odbyło się pierwsze spotkanie grupy dyskusyjnej „Galeon”. W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele ekologicznych organizacji pozarządowych, reprezentanci biznesu, instytucji rządowych i samorządowych oraz osoby prywatne.

Spotkanie poprowadził Zbigniew Karaczun, a w temat spotkania wprowadził Andrzej Kassenberg. Tematem ożywionej dyskusji było 25 lat doświadczeń w ochronie środowiska w Europie Środkowej.

Dyskutanci zastanawiali się nad drogą jaką odbyło 10 państw, które przeszły od sterowanej gospodarki socjalistycznej do gospodarki rynkowej. Czy budowa demokracji w stylu zachodnim była właściwą drogą, biorąc pod uwagę kontekst ochrony środowiska? Pomimo wielu niedociągnięć i oczywistych porażek jaką były np. nadmierny rozwój ruchu samochodowego czy wzrost zagrożenia utratą bioróżnorodności, dyskutanci zgadzali się, że przemiany jakie rozpoczęły się w 1989 roku wywarły pozytywne skutki dla środowiska naturalnego 10 krajów Europy środkowej. Podkreślano znaczące zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza oraz rozwój, który miał miejsce przy niewielkim wzroście zużycia energii. Mimo to - podkreślano - efektywność energetyczna i zasobowa np. w Polsce jest wciąż około dwukrotnie niższa niż w krajach Europy zachodniej. Mimo to zgodzono się, że nie można było dokonać transformacji inaczej. Nie istniała trzecia droga.

Być może - padały głosy - sytuacja wyglądałaby inaczej gdyby unijne programy pomocowe były oparte o zasadę zrównoważonego rozwoju, a nie jedynie służyły wdrażaniu transponowanego prawa UE. Sposobem na zmianę tej sytuacji mogłoby być przedefiniowanie polityki pomocowej. Gdyby zdefiniować zależność pomocy od budowania podstaw do zrównoważonego rozwoju, to pomoc przeznaczono by na inne cele.

Dyskutanci zastanawiali się jaką wspólną strategię powinno przyjąć 10 państw, które zmieniły swój ustrój 25 lat temu? Mają one podobne problemy i być może powinny wspólnie je rozwiązywać. ? Być może wspólna strategia działania stanie się szansą dla naszego regionu?

Stwierdzono, że 10 krajów nowej unii łączy dziedzictwo gospodarki sterowanej. Niestety, nie ma zbyt wielu przykładów popierających tezę mówiącą o wspólnych interesach, może oprócz blokowania polityki energetyczno-klimatycznej. Jeśli pojawią się wspólne cele współpraca powinna polegać na konkretnych problemach do rozwiązania, a nie na podkreślaniu wspólnej wizji krajów środkowoeuropejskich.

Podano przykład współpracy wśród państw karpackich (Konwencja Karpacka), w których na poziomie centralnym taka współpraca nie zachodzi. Podobieństwa dawnych krajów socjalistycznych wynikają jedynie z 45 ostatnich lat, w których były częścią bloku socjalistycznego. Każdy z nich ma jednak inną historię i ciąży w zupełnie innym kierunku. Tylko państwa zachodnie postrzegają nas jak monolit, ale w istocie jest między tymi państwami więcej różnic niż podobieństw. W czasach komunizmu współpraca była wymuszona, natomiast dziś integracja choćby ze Słowacją czy Węgrami czy pomiędzy tymi krajami jest bardzo trudna. Te kraje ciągną w inną stronę. Do współpracy musimy znaleźć wspólny czynnik. Bez niego współpraca nie zaistnieje.

Oparcie współpracy na wspólnej przeszłości to błąd. Potrzebne są wizjonerskie inicjatywy skierowane na przyszłość. Kapitał historyczny uległ wyczerpaniu. Zauważono, że warto skoncentrować się na współpracy z Niemcami, czyli myśleć o współpracy wymuszonej obecną sytuacją. Namawiano także do intensywniejszej współpracy w regionie Bałtyku. Także z tymi krajami możemy identyfikować się kulturowo i ekonomicznie. Raporty pokazują, że region bałtycki odnosi sukcesy.

W ostatnich 25 latach wystąpiły dwa punkty zwrotne w historii. Pierwszym z nich jest początek lat 90-tych: załamanie systemu, ale także pozytywne zjawiska w środowisku. To moment uwolnienia przedsiębiorczości i dowód, że rozwój jest możliwy. Drugim punktem jest wejście Polski UE. Te zamiany w Polsce wymusiły czynniki zewnętrzne. Co będzie kolejnym punktem? - zastanawiano się. Być może będzie to porozumienie klimatyczne, lub zagrożenie zewnętrzne.
Dyskutanci dostrzegają dryf w polityce nie tylko polskiej, ale także unijnej. Brakuje obecnie czynnika modelującego dalsze działania. Być może czynnikiem stanie się budowanie poczucia wspólnoty europejskiej. W konkurencji gospodarczej trudno jest znaleźć wspólnotę. Warto skupić się na wspólnocie europejskiej i zacząć patrzeć globalnie. Konkurencją dla Europy są dzisiaj Chiny i Indie. Warto myśleć w kategoriach paneuropejskich. Jesteśmy częścią wielkiej organizacji i powinniśmy wpływać na jej działania.

Zastanawiano się także nad przyczynami wciąż obecnej niechęci do UE. Często odbieramy UE jako zaborcę. To z tego powodu lekceważymy dyrektywy, wypełniamy je nie do końca. Warto jednak pamiętać, że jeśli będziemy współpracować z Unią pamiętając o naszym interesie to większość na tym zyskamy.
Część dyskusji dotyczyła odejścia Polski od polityki środowiskowej. Zauważono, że na początku okresu transformacji państwo chciało osiągnąć swoje cele w ochronie środowiska. Obecnie polityka środowiskowa jest pochodną innych polityk. Takie podejście kreuje zupełnie inną wizję. Do ograniczenia emisji dochodzi się metodą: od gospodarki do środowiska. Przykładem osłabienia roli środowiska jest wycofanie przez rząd obowiązku przygotowywania polityki ekologicznej.
Zauważono, że w obiegowej opinii, interes środowiska jest na coraz niższej pozycji. Należy odnaleźć drogę do zmiany opinii publicznej. Jeśli tej drogi nie odnajdziemy, nie uzyskamy poparcia społecznego w żadnej z naszych akcji. Należy zrozumieć ludzi, którzy pragną chcą poprawiać swój poziom życia. Jedynie dostrzegając ich potrzeby i łącząc je wymogami ekologii możliwe będzie zyskanie poparcia społecznego.

Grupa „Galeon” to nieformalna grupa dyskusyjna składająca się z kilkudziesięciu osób, które spotykają co pewien czas aby porozmawia na istotne tematy cywilizacyjne. Spotkania i dyskusje mają służyć przede wszystkim uczestnikom tej grupy, dzięki uzyskaniu możliwości spojrzenia na omawiane problemy z perspektywy innych osób, często o odmiennym doświadczeniu i innych przekonaniach. 

W spotkaniu udział wzięli: Tobiasz Adamczewski, Robert Cyglicki, Leszek Drogosz, Angelika Gronowska, Ewaryst Hille, Wojciech Jaworski, Zbigniew Karaczun, Iza Kielichowska, Krzysztof Księżopolski, Andrzej Kassenberg, Henryk Kwapisz, Dorota Metera, Julia Michalak, Ireneusz Mirowski, Marcin Popkiewicz, Piotr Siergiej, Mirosław Sobolewski, Wojciech Szymalski, Arkadiusz Węglarz i Marta Wiśniewska.


ChronmyKlimat.pl – portal na temat zmian klimatu dla społeczeństwa i biznesu. © Copyright Fundacja Instytut na rzecz Ekorozwoju
Redakcja: ul. Nabielaka 15 lok. 1, 00-743 Warszawa, tel. +48 +22 8510402, -03, -04, fax +48 +22 8510400, portal@chronmyklimat.pl