Jak pokazują nowe analizy, większość gospodarstw domowych w krajach o niskich dochodach nie może sobie pozwolić na zakup czystych rozwiązań grzewczych, mimo że programy dotacji ekologicznych stają się coraz bardziej popularne. To nie pozostawia ludziom innego wyboru, jak tylko zainstalowanie nadmiernie dotowanych kotłów gazowych, które zagrażają europejskim celom dekarbonizacji.

Gospodarstwa domowe w Bułgarii, na Węgrzech, w Polsce, Portugalii lub Rumunii mogą potrzebować 10 lat więcej niż we Francji, Niemczech, Włoszech lub Wielkiej Brytanii, aby odzyskać koszty instalacji pompy ciepła, a od pięciu lub więcej lat dłużej w przypadku termicznych instalacji słonecznych. Takie są wyniki ostatniej analizy przeprowadzonej przez Europejskie Biuro Ochrony Środowiska (EEB) na zlecenie kampanii Coolproducts.

W badaniu określono początkową inwestycję wymaganą w celu zakupu czystych rozwiązań grzewczych, jako jedną z głównych przyczyn powolnego rozpowszechniania się tej technologii w niektórych częściach Europy, winą obarcza się połączenie niewystarczających i niespójnych zachęt.

Pożyczki, dotacje i obniżki podatków nie są wystarczające, aby wesprzeć powszechną i sprawiedliwą zmianę w całej populacji, a większości ludzi w krajach o niskich dochodach nie stać na tę technologię.

Z drugiej strony, w większości przypadków stwierdzono, że rządy nadal wykorzystują schematy „zielonej” energii do finansowania instalacji nowych kotłów gazowych, które zazwyczaj kosztują trzy razy mniej niż pompa ciepła, mimo że stanowią jedno z największych wyzwań dla osiągnięcia klimatu neutralność.

W analizie nie uwzględniono innych powodów powolnego upowszechniania się czystego ogrzewania, a mianowicie dotacji do paliw kopalnych obniżających koszty ogrzewania gazowego oraz niskich wskaźników izolacji w niektórych krajach, które utrudniają wykorzystanie potencjału odnawialnych źródeł energii w zakresie oszczędności energii.

Sektor ogrzewania i chłodzenia jest odpowiedzialny za jedną trzecią emisji CO2 w UE, a głównym źródłem są kotły gazowe. Komisja Europejska szacuje, że do osiągnięcia celów klimatycznych UE na 2030 r. potrzebne jest 40% zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych, podczas gdy badanie przeprowadzone przez partnerów Coolproducts ECOS wskazuje, że całkowite wycofanie kotłów gazowych i olejowych jest potrzebne do 2025 r., jeśli Europa chce osiągnąć neutralność węglową do 2050 r.

Działacze kampanii Coolproducts wzywają rządy UE do:

• Wykorzystania pieniędzy z unijnego funduszu naprawczego, aby zwiększyć wsparcie dla czystych technologii grzewczych w całej populacji, zwiększając tym samym ich konkurencyjność na rynku,
• Wycofywanie dotacji na nowe kotły gazowe,
• Wycofanie sprzedaży nowych kotłów gazowych do 2025 roku,
• Zapewnienie, aby krajowe plany klimatyczno-energetyczne obejmowały odpowiednie dotacje, aby pomóc wszystkim obywatelom w przejściu na nowe czyste środowisko.

Fakty i Liczby:

• Gospodarstwa domowe w Bułgarii, Polsce, Rumunii, Węgrzech i Słowacji mogą potrzebować średnio ponad 15 lat, aby zrekompensować koszty instalacji pompy ciepła. We Francji, Niemczech, Włoszech i Wielkiej Brytanii, konsumenci mogą potrzebować mniej niż dwa lata na odzyskanie kosztów instalacji słonecznych i mniej niż cztery w przypadku pompy ciepła - patrz metodologia poniżej.
• Włochy są jedynym krajem, w którym rząd dofinansowuje cały koszt pompy ciepła, pod warunkiem, że gospodarstwa domowe spełniają określone warunki. Jednak rząd dotuje również kotły olejowe, gazowe i LPG.
• Rynek pomp ciepła w Europie wzrósł o 12% w 2019 roku w porównaniu z rokiem poprzednim. Kraje skandynawskie mają największe zapasy na mieszkańca, podczas gdy Francja i Włochy przodują pod względem wzrostu sprzedaży w godzinach nadliczbowych.
• Wielka Brytania uczyniła wprowadzenie pomp ciepła w brytyjskich domach główną częścią swoich wysiłków na rzecz osiągnięcia neutralności klimatycznej, planując 20-krotny wzrost w stosunku do obecnego 1%.

 

Davide Sabbadin, urzędnik ds. Polityki w Europejskim Biurze Ochrony Środowiska (EEB), powiedział:

„Obecne wsparcie państwa dla czystych rozwiązań grzewczych w Europie jest w dużej mierze niewystarczające, co sprawia, że ​​zakup tej technologii jest realnie niemożliwy dla większości gospodarstw domowych w krajach o niskich dochodach.

Co gorsza, rządy nadal zachęcają do sprzedaży kotłów gazowych. To, w połączeniu z istniejącymi dopłatami do paliw kopalnych, które utrzymują koszty gazu na niskim poziomie, ostatecznie zmusi Europę do spalania paliw kopalnych na nadchodzące dziesięciolecia.

Biorąc pod uwagę wpływ sektora na klimat, rządy muszą przesunąć dotacje z kotłów gazowych na czyste rozwiązania, takie jak pompy ciepła, panele słoneczne i odnawialne ogrzewanie komunalne ”

 

Mélissa Zill, menedżer programu w ECOS, powiedziała:

„Musimy działać szybko, aby zdekarbonizować sektor ciepłowniczy, a dotacje mają kluczowe znaczenie dla osiągnięcia tego celu. Jeśli będziemy nadal sprzedawać kotły na paliwa kopalne po 2025 r., będą one działać przez dziesięciolecia, a jest mało prawdopodobne, aby UE osiągnęła neutralność klimatyczną do 2050 r.

Dysponujemy technicznymi i politycznymi środkami, które pozwolą nam na szybkie przejście w celu zaprzestania wykorzystywania paliw kopalnych do ogrzewania naszych domów. Jeśli chodzi o dotacje, rządy mają potężne narzędzie do uwolnienia tego potencjału ”.

Metodologia

W badaniu oszacowano czas, jaki gospodarstwom domowym w UE-27, Norwegii i Wielkiej Brytanii zajęłoby spłacenie kredytu bankowego lub odzyskanie środków zainwestowanych w zakup pompy ciepła, lub systemu solarnego przy wykorzystaniu własnych środków finansowych. Analiza uwzględnia dotacje krajowe (głównie zeznania podatkowe i dotacje), do których ma prawo każde gospodarstwo domowe; średni roczny dochód netto pary zarabiającej jedną osobę i dwojga dzieci (Eurostat 2020); oszacowanie średnich kosztów instalacji pomp ciepła (10 000 EUR) i systemów solarnych (5 000 EUR).

Szacunkowa liczba lat potrzebnych do odzyskania początkowej inwestycji zakłada, że ​​każde gospodarstwo domowe przeznaczyłoby trwałą miesięczną ratę - taką, która nie doprowadziłaby do zauważalnej zmiany stylu życia, którą zakładamy na około 5% ich miesięcznego dochodu - aby odzyskać początkową koszty.

Należy zwrócić uwagę, że badanie skupia się tylko na inwestycji początkowej i nie bierze pod uwagę korzyści finansowych wynikających z oszczędności energii. Oszczędności energii związane z czystymi technologiami grzewczymi mogą się różnić w zależności od uszkodzenia domu i cen energii.