Adaptacja do zmian klimatu i polityka wodna zdominowały pierwsze, nieformalne obrady europejskich ministrów ds. środowiska w czasie prezydencji Cypru w Radzie Unii Europejskiej. Reprezentujący Polskę minister Marcin Korolec podsumowując spotkanie mówił: – Cypr wyznacza jasne kierunki prac i ważne dla środowiska tematy, takie jak polityka wodna i dostosowywanie się do zmian klimatu powodujących m.in. susze czy powodzie. W pełni wspieramy ten kierunek prac. Jestem pewny, że Cypr z sukcesem poprowdzi dobrą europejską prezydencję opartą na atmosferze współpracy i dialogu.

W spotkaniu wzięli udział ministrowie środowiska i klimatu krajów członkowskich, krajów kandydujących do UE, Komisja Europejska i goście zaproszeni przez prezydencję cypryjską, w tym przedstawiciele Europejskiego Banku Inwestycyjnego i Parlamentu Europejskiego.

W ciągu wielu lat UE stworzyła kompleksową politykę wodną. Ciągle jednak walczymy z negatywnym wpływem na środowisko największych sektorów opierających swoją działalność na zasobach wodnych, np. rolnictwa, przemysłu czy odprowadzania ścieków komunalnych. Prezydencja cypryjska zaproponowała skupienie się w drugiej połowie roku na poprawie wdrażania polityki dotyczącej wody w Unii Europejskiej. Chodzi przede wszystkim o lepszą efektywność wdrażania już obowiązujących przepisów europejskich dotyczących wody i o ich lepszą integrację z innymi politykami.

Prace pod przewodnictwem Cypru mają służyć m.in. wypracowaniu ostatecznego kształtu dokumentu pt. Plan działania na rzecz zabezpieczenia wód Europy (Blueprint to Safeguard Europe's Water Resources), czyli dokumentu, który ma stanowić przegląd dotychczasowych osiągnięć i wskazać nowe cele w tym obszarze. Przeanalizowane zostaną opracowane przez państwa członkowskie plany gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy i niedociągnięcia obecnej polityki gospodarowania wodami. Dokonany zostanie przegląd obecnej strategii w zakresie niedoborów wody i suszy, tematu szczególnie ważnego z punktu widzenia prezydencji cypryjskiej. Eksperci zbadają także wpływ zmian klimatu na ilość i jakość europejskich zasobów wodnych. Temu tematowi poświęcone będą konkluzje ministrów środowiska, które Cypr planuje przyjąć w grudniu tego roku.

Obok polityki wodnej, ministrowie dyskutowali również finansowanie adaptacji do zmian klimatu. Jak wskazał cypryjski minister ds. rolnictwa, zasobów naturalnych i środowiska Sofoclis Aletraris prowadzący obrady: – Adaptacja do zmian klimatu to temat niezwykłej wagi dla środowiska i powinna być włączona w główny nurt europejskiej polityki i krajowych strategii dotyczących obszarów takich jak energia, transport, przemysł, budownictwo, woda i wspólna polityka rolna, a także polityka spójności.

Europejscy ministrowie podkreślili, że zaplanowana wkrótce do przyjęcia Europejska Strategia Adaptacyjna powinna być elastyczna i uwzględniać różnorodne środki oddziaływania i zdolności krajów członkowskich w odniesieniu do ich strategii krajowych. W kontekście kryzysu finansowego kluczowe dla powodzenia jej wdrażania jest zapewnienie wiarygodnych źródeł finansowania, zarówno publicznych jak i prywatnych. Podczas spotkania wyrażano przekonanie, że wieloletnie ramy finansowe na lata 2014-2020 powinny przynieść więcej publicznych środków na realizację strategii adaptacyjnych.

Dlaczego adaptacja do zmian klimatu i jej skuteczne finansowanie jest potrzebne? Najnowsze szacunki wskazują na rosnące koszty strat spowodowanych zniszczeniami wskutek ekstremalnych zjawisk pogodowych i długotrwałych trendów zmian klimatu, takich jak susze czy powodzie. Szacuje się, że koszty te wzrosną z ok. 20 mld € w 2020 do 90-150 mld € w perspektywie 2050 roku. Eksperci wskazują, że dzięki adaptacji do zmian klimatu strat tych można w znacznym stopniu uniknąć, a koszty adaptacji są znacznie niższe od potencjalnych strat, zwłaszcza w przypadku podjęcia wczesnych działań.

Skąd pieniądze na działania zapobiegawcze? Fundusze unijne przede wszystkim powinny służyć do angażowania środków krajowych, zarówno publicznych jak i prywatnych. Te będą zapewne odgrywać główną rolę, a środki ze wszystkich dostępnych funduszy UE, Life oraz innych instrumentów UE, powinny pomóc w mobilizacji środków krajowych. W Polsce ze środków LIFE jest obecnie realizowany projekt pn. Dobry klimat dla powiatów, w którym uczestniczy 114 starostw powiatowych.

Minister Marcin Korolec podsumowując udział w spotkaniu zwrócił uwagę na atmosferę otwartości i dialogu, która panowała podczas Rady:

"Cypr jako małe państwo ma szczególnie trudną rolę w sprawowaniu rotacyjnej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej - wymagajacej dużego zaangażowania środków i ekspertów, którzy będą dbali o postęp prac w najważniejszych dla europejskiej polityki ochrony środowiska i klimatu tematach. Polska wedle swoich możliwości będzie starała się wspierać prezydencję cypryjską naszą wiedzą ekspercką i doświadczeniem. Poza tematami poruszonymi na Radzie nieformalnej najważniejszym takim tematem będą dla nas kolejne globalne negocjacje ONZ w sprawie zmian klimatu w grudniu tego roku w Katarze. Polska prowadziła je w zeszłym roku jako prezydencja i nadal będziemy dążyć do jak najszybszego osiągnięcia globalnego porozumienia obejmującego wszystkie kraje świata. Cieszę się, że ta prezydencja zaczyna się od otwartej, partnerskiej rozmowy o tym jak wspólnie troszczyć się o środowisko".

Więcej o planie działań prezydencji cypryjskiej: www.cy2012.eu/en/news/press-release---eu-environment-ministers-aim-to-improve-water-policy.