"Tak! Polska może!" – pod tym hasłem organizacja ekologiczna WWF Polska zorganizowała symboliczne pożegnanie węgla. Energetyczna przyszłość naszego kraju należy do energetyki odnawialnej, czystej, obywatelskiej i przyjaznej dla środowiska.

– Polski rząd powinien na poważnie zająć się wsparciem obywateli w dostępie do energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych – mówi Tobiasz Adamczewski z WWF Polska. – Przypominamy naszym władzom, że nie powinny podtrzymywać krótkowzrocznej polityki wsparcia dla sektora węglowego. Zamiast inwestycji w energetykę opartą na węglu, rządzący Polską powinni podjąć działania na rzecz wsparcia produkcji energii odnawialnej przez obywateli.

W symbolicznym przemarszu grupa kilkunastu osób przeszła z Ronda De Gaulle'a w pobliże Stadionu Narodowego, gdzie odbywa się właśnie tegoroczny szczyt klimatyczny (COP 19). Zdając w tym miejscu węgiel z taczek opowiedzieli się przeciwko dalszemu dopłacaniu do sektora węglowego. Poprzez politykę rządu uwzględniającą kontrakty długoterminowe, koszty osierocone i dopłacanie do współspalania, od 2005 roku Polacy byli zmuszeni dopłacić około 100 mld zł na wsparcie energetyki węglowej. Ta zawrotna suma nie uwzględnia kosztów zdrowotnych, które Polacy ponoszą codziennie poprzez wdychanie zanieczyszczonego powietrza pochodzącego z kominów elektrowni węglowych.

– Niepokoi nas fakt, że polska legislacja nie uwzględnia w odpowiedni sposób odnawialnych źródeł energii, jako rzeczywistej alternatywy dla węgla, którego zasoby w Polsce będą się kurczyć, a wydobycie staje się coraz mniej opłacalne. Co gorsze, nie ma wizji rządzących dla  zrównoważonego rozwoju Polski, która stopniowo powinna uniezależniać się od paliw kopalnych – dodaje Adamczewski. – Od dawna było wiadomo, że obecny system wsparcia OZE jest nieadekwatny i wymaga korekty. Zeszłoroczny projekt ustawy, który miał w końcu wesprzeć w zróżnicowany sposób energetykę odnawialną, w tym prosumencką, został wyrzucony do kosza. Proces konsultacji społecznych, który trwał dwa lata, został kompletnie zlekceważony. Już dziś coraz częściej węgiel musi być importowany z innych krajów, między innymi z Rosji, Stanów Zjednoczonych i RPA. Jednak polski rząd zdaje się udawać, że nie widzi problemu i podtrzymuje mit obowiązku obrony polskiego węgla, który coraz mniej będzie miał wspólnego z "pochodzeniem" z naszego kraju.

Polacy nie mogą obecnie liczyć na wsparcie inwestycji w energetykę obywatelską, opartą na odnawialnych źródłach energii. Mieszkańcy naszego kraju są dyskryminowani na rynku energetycznym, bo nawet jeśli będą produkować w sposób przyjazny dla środowiska nadwyżki prądu, to mogą za nie uzyskać zaledwie 80% zeszłorocznej ceny rynkowej. Zaledwie 15% wszystkich instalacji stanowiły w 2012 roku instalacje mikro, wytwarzając jedynie 0,5% energii elektrycznej z OZE. Rynek w większości zdominowały duże korporacje. Stan ten podtrzymują założenia do nowej ustawy systemu wsparcie OZE, przedstawione w tym roku przez polskie Ministerstwo Gospodarki.

Planowany system wsparcie dla sektora zielonej energetyki, będzie nadal faworyzował nie mające z nią nic wspólnego współspalanie biomasy, często importowanej daleko spoza granic Polski, z węglem. Polski rząd próbuje w ten sposób na skróty wypełnić swoje zobowiązania dotyczące energii z OZE, dobrze wiedząc, że współspalanie nie przyczynia się do tworzenia nowych miejsc pracy, innowacji czy nowych mocy w systemie elektroenergetycznym. Nie podejmuje jednocześnie żadnych działań, aby zmienić swoje podejście do energetyki odnawialnej i rozpocząć proces na rzecz rozwoju nowych, czystych technologii.

– Tak! Polska może! – powtarzamy, parafrazując znane hasło "Yes! You can!" i chcemy tym samym przypomnieć Polakom, że mogą być odnawialni – podsumowuje Paweł Średziński z WWF Polska. – Naszą akcję rozpoczynamy w czasie szczytu klimatycznego w Warszawie, który powinien być okazją do wyjaśnienia mieszkańcom Polski, dlaczego nie możemy marnotrawić miliardów złotych na wsparcie węglowych koncernów i dużych korporacji energetycznych. Powiedzmy polskim politykom, że zależy nam na energetyce obywatelskiej, która zagwarantuje wszystkim prawo do energetycznego równouprawnienia oraz czystego powietrza. Mamy nadzieję, że argumenty przedstawione podczas warszawskiego szczytu klimatycznego zainspirują polskich rządzących do ambitniejszej polityki energetyczno-klimatycznej, opartej w dużej mierze na energetyce efektywnie wykorzystywanej i odnawialnej.

Polska jest po raz drugi gospodarzem szczytu klimatycznego. Jednak tym razem jest krytykowana za swoją dwuznaczną postawę w czasie konferencji. Z jednej strony resort środowiska organizuje szczyt, którego uczestnicy zastanawiają się nad obniżeniem emisji gazów cieplarnianych. Z drugiej Ministerstwo Gospodarki zaprasza międzynarodowe koncerny węglowe na równoległy szczyt, które odpowiadają za emisje wywołujące zmiany klimatu. Wśród konferencji towarzyszących COP 19 brakuje poważnej debaty o energetyce odnawialnej, traktowanej przez polski rząd w sposób marginalny.

Przeczytaj przewodnik po szczycie klimatycznym.