Pasywny dom w Smolcu koło Wrocławia (15820)

2013-06-11


galeria

fot. biuro projektowe Lipińscy Domy

Dzięki pasji architektów z Wrocławia, Miłosza i Ludwiki Lipińskich, w 2007 roku został zrealizowany pierwszy certyfikowany dom pasywny w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej.

Rodzaj inwestycji: Dom jednorodzinny w standardzie pasywnym.

Inwestor: M&L Lipińscy Biuro Projektowe, Lipińscy Domy.

Projektant i wykonawca: Dr inż. arch. Ludwika Juchniewicz-Lipińska oraz dr inż. arch. Miłosz Lipiński (projekt zrealizowany metodą gospodarczą przez biuro projektowe Lipińscy Domy).

Lokalizacja: Dom pasywny znajduje się w Smolcu koło Wrocławia, w woj. dolnośląskim.

Opis inwestycji: To pierwszy dom pasywny w Polsce, którego jakość została potwierdzona certyfikatem niemieckiego Passivhaus Institut Darmstadt. Inwestycja powstała przy współpracy z Instytutem Budynków Pasywnych przy Narodowej Agencji Poszanowania Energii (NAPE). Architektura domu nawiązuje do tradycji polskiego budownictwa. Budynek został zbudowany na narożnej działce o powierzchni 700 m2, położonej na osiedlu domów jednorodzinnych. Dom o powierzchni użytkowej 131,4 m2 przeznaczony jest dla 4-5 osobowej rodziny.

lipinscy pasywny front 1 b
Front domu (fot. biuro projektowe Lipińscy Domy)
 
Na parterze zaprojektowano pokój dzienny, kuchnię połączoną z jadalnią, pokój (np. do pracy), łazienkę oraz pomieszczenie gospodarcze. Na poddaszu zaś znajdują się trzy sypialnie, garderoba i widna, bardziej przestronna łazienka. W projekcie uwzględniono także garaż.
 
lipinscy pasywny salon 1 blipinscy pasywny salon 2 b
 Wnętrze domu (fot. biuro projektowe Lipińscy Domy)
 
Budowa domu rozpoczęła się latem 2006 roku i trwała około roku. Do tej pory dom funkcjonował jako obiekt pokazowy (udostępniany do zwiedzania dla osób indywidualnych, szkół i instytucji zainteresowanych budownictwem energooszczędnym). W październiku 2012 roku inwestycja została wystawiona na sprzedaż.

Zastosowane rozwiązania energooszczędne i technologie OZE: Założeniem projektu było maksymalne ograniczenie strat ciepła, przy jednoczesnym pozyskaniu jak największej ilość ciepła słonecznego. Dom w Smolcu spełnia wymagania stawiane budynkom pasywnym, tak więc ciepło zapewniane jest bez potrzeby stosowania tradycyjnych systemów grzewczych.
 
Projekt charakteryzuje prosta i zwarta bryła, założona na rzucie prostokąta o stromym dwuspadowym dachu. Energooszczędność obiektu zapewnia m.in. odpowiednia izolacja wszystkich przegród zewnętrznych: ścian, dachu, podłogi, okien i drzwi. Ściany wykonano z prefabrykatów keramzytobetonowych, charakteryzują się dobrą wytrzymałością już przy niewielkich wymiarach (grubość ściany zewnętrznej to 15 cm). Do izolacji ścian zastosowano 30 cm warstwę srebrnoszarego styropianu. Taką samą grubość ma izolacja ułożona pod płytą podłogi, natomiast warstwa izolacji dachu dochodzi prawie do 50 cm (współczynnik przenikania ciepła dachu osiągnął wartość 0,08 W/m2K). Szczelność budynku zapewniają ponadto potrójnie szklone okna (o współczynnik przenikania ciepła dla szyby równym 0,6 W/m2K, a dla ramy 0,7 W/m2K) oraz izolowane drzwi zewnętrzne (0,8 W/m2K). W projekcie zadbano także o połączenie poszczególnych przegród termicznych bez przerywania izolacji, tak aby zlikwidować powstawanie tzw. mostków cieplnych. W celu likwidacji pionowych mostków (wychładzających ściany domu) wykorzystano izolacyjne pustaki cokołowe.
 
Cechą charakterystyczną projektu jest także wykorzystanie naturalnego światła i zysków ciepła, osiągnięte dzięki odpowiedniemu rozmieszczeniu przeszkleń i usytuowaniu budynku. Co prawda, elewacja ogrodowa o dużej powierzchni przeszklonej zorientowana jest na południowy-zachód, a nie, jak standardowo w projektach pasywnych, na południe. Przeprowadzone obliczenia potwierdziły jednak, że dla takiej orientacji dom także osiąga standard pasywny. Zastosowanie dużych okien ma na celu doświetlenie głównych pomieszczeń, dodatkowo optyczne powiększenia wnętrze jadalni i pokoju dziennego. Okna zostały zastosowane także na frontowej elewacji domu, co zapewnia m.in. doświetlenie łazienki.

W budynku zastosowano nawiewno-wywiewną wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła, która nie tylko zapewnia stały dopływ świeżego, ogrzanego powietrza do każdego pomieszczenia mieszkalnego, ale także odzyskuje ciepło ze zużytego powietrza (uciekające w tradycyjnych domach poprzez komin). Dodatkowo, aby polepszyć sprawność urządzeń wentylacyjnych, zastosowano gruntowy wymiennik ciepła. Zamontowane w ogrodzie urządzenie wykorzystuje stałą temperaturę gruntu na odpowiedniej głębokości i wstępnie podgrzewa powietrze wpływające do domu zimą, a ochładza latem. W budynku zastosowano kompaktowe urządzenie grzewcze, które odpowiada za wentylację, ogrzewanie i przygotowanie ciepłej wody użytkowej. Podstawowym elementem urządzenia jest niewielka pompa ciepła o mocy 1,5 kW. Przygotowanie ciepłej wody użytkowej jest wspomagane próżniowym kolektorem słonecznym, zamontowanym centralnie na południowej połaci dachu.

lipinscy pasywny ogrod 2 b
Widok z ogrodu (fot. biuro projektowe Lipińscy Domy)

Zgodnie z obliczeniami wykonanymi przez Instytut Budynków Pasywnych przy NAPE, zapotrzebowanie domu na ciepło, przy założeniu idealnego posadowienia budynku względem stron świata, wynosi 13,7 kWh/m2 na rok. Budynek spełnia zatem normy wyznaczone dla domów pasywnych (zapotrzebowanie na ciepło do ogrzewania domu w standardowym sezonie grzewczym wynosi poniżej 15 kWh/m2/rok). Ten sam obiekt wybudowany zgodnie z obowiązującymi w Polsce normami będzie zużywał na cele grzewcze ok. 90-100 kWh/m2/rok, czyli 7-krotnie więcej. Dom pasywny charakteryzuje się również niskim zapotrzebowaniem na energię pierwotną wynoszącym 39,33 kWh/m2/rok. Ta ilość energii wystarcza na ogrzewanie budynku, przygotowanie ciepłej wody użytkowej, pracę urządzeń elektrycznych i oświetlenie (standardowe domy zużywają średnio czterokrotnie więcej).

Koszty wykonania, koszty eksploatacji oraz przewidywany okres zwrotu inwestycji: Kalkulacja kosztów przeprowadzona w 2006 roku wykazała, że w porównaniu do standardowego budynku nakłady poniesione na budowę domu pasywnego będą o 38% wyższe, a szacowany czas zwrotu inwestycji wyniesie 20-30 lat. Znacząca różnica w cenie wynikała m.in. z faktu małej dostępności na polskim rynku odpowiednich komponentów budowlanych. Jednak przewidywane koszty ogrzewania takiego domu to jedynie 12,5% wydatków, jakie ponosili wówczas mieszkańcy porównywalnych, standardowych domów jednorodzinnych.

Aktualny koszt realizacji domu do stanu deweloperskiego szacowany jest przez biuro projektowe na około 357 800 zł netto (około 25% więcej od domu standardowego), zaś szacunkowe roczne koszty ogrzewania na ok. 450 zł netto.

Przeszkody w realizacji inwestycji i problemy podczas budowy: Z informacji uzyskanych od biura projektowego wynika, że w momencie podjęcia decyzji o zaprojektowaniu i zrealizowaniu domu według ściśle określonych przez twórcę idei pasywności – Instytut Budynków Pasywnych w Darmstadt (Passivhaus Institut Darmstadt, PHI) – założeń, na rynku polskim nie było gotowych rozwiązań projektowych i technologicznych. Zespół Biura Lipińscy Domy postawił sobie za cel, aby zrealizowany obiekt uzyskał certyfikat PHI i to przy założeniu, że dom będzie możliwie tani i prosty w realizacji, a jednocześnie zapewni komfort użytkowania dla 4-osobowej rodziny.

Przez rok czasu zbierano potrzebne informacje i powstawały założenia do projektu domu o ekstremalnie niskim zapotrzebowaniu na ogrzewanie. Opracowano autorską technologię wznoszenia domów pasywnych z użyciem materiałów dostępnych na polskim rynku lub takich, które były już powszechnie używane na zachodzie, a w Polsce nie było dotąd potrzeby ich zastosowania. W tym domu po raz pierwszy zastosowano tzw. ciepły montaż okien (okna certyfikowane do domów pasywnych) oraz pierwszy raz w Polsce zamontowano kompaktową centralę grzewczą (również certyfikowaną do domów pasywnych). Oryginalna jak na ówczesne czasy była również np. grubość izolacji termicznej oraz montaż izolacji styropianowej na klej (bez używania kołków) w celu uniknięcia mostków termicznych.

Idea wzniesienia domu spotkała się z ciepłym przyjęciem wielu osób, pasjonatów budownictwa energooszczędnego, dla których niejednokrotnie stanowiła pierwszą możliwość zmierzenia się z tematem realizacji budynki pasywnego. Biuro projektowe podkreśla, że również firma wykonawcza ze zrozumieniem podchodziła do problemu uzyskania ekstremalnej szczelności budynku i bardzo dokładnego zachowania ciągłości izolacji termicznej, co sprawiało, że problemy pojawiające się na etapie budowy (np. z przebiciem się przez powłokę) były pomysłowo i skutecznie rozwiązywane. Obecnie na polskim rynku dostępne są już elementy, które w profesjonalny sposób pozwalają na uzyskanie tego samego efektu, ale zdaniem architektów zazwyczaj podwyższają one koszt realizacji.

 

ChronmyKlimat.pl
Energooszczędne 4 kąty


ChronmyKlimat.pl – portal na temat zmian klimatu dla społeczeństwa i biznesu. © Copyright Fundacja Instytut na rzecz Ekorozwoju
Redakcja: ul. Nabielaka 15 lok. 1, 00-743 Warszawa, tel. +48 +22 8510402, -03, -04, fax +48 +22 8510400, portal@chronmyklimat.pl