Około 800 000 lat temu z Północnego Atlantyku zniknęła mikroskopijna roślina. Wyniki nowych badań wskazują jednak na ponowne pojawienie się Neodenticula seminae w tym obszarze, co oznaczałoby pierwszą transatlantycką migrację planktonu w czasach współczesnych. Odkrycia stanowią dorobek projektu CLAMER (wyniki badań nad zmianami klimatu i ekosystemami morskimi), który został dofinansowany na kwotę ponad 990 000 EUR z tematu "Środowisko" Siódmego Programu Ramowego (7PR).

Naukowcy sugerują, że kurczący się lód polarny pomaga mikroskopijnej roślinie dryfować z Pacyfiku przez Ocean Arktyczny, skutecznie zapewniając tym malutkim glonom otwarte przejście przez biegun.

Mimo że jest źródłem pożywienia, ekologowie patrzą na jej powrót z pewnymi obawami. Są przekonani, że wszelkie zmiany podstawy morskiej sieci troficznej mogą wywołać "atak" na życie morskie w Atlantyku.

Naukowcy z Sir Alister Hardy Foundation for Ocean Science (SAHFOS) w Wielkiej Brytanii przestrzegają, że "taki geograficzny zwrot może zmienić bioróżnorodność i funkcjonowanie arktycznych i atlantyckich ekosystemów morskich".

Zdaniem naukowców migracja N. seminae przebiega równolegle do pojawienia się w 2010 r. wala szarego pacyficznego, którego zauważono u wybrzeży Izraela i Hiszpanii. Wal wyginął w Oceanie Atlantyckim 300 lat temu, najprawdopodobniej z powodu nadmiernego odłowu. Eksperci twierdzą, że zmniejszona pokrywa lodowa Arktyki umożliwiła pływaczowi przedostanie się do północnego Atlantyku, skąd trafił do Morza Śródziemnego.

Informacje te stanowią przedmiot wielu raportów na temat zachodzących zmian w życiu morskim Północnego Atlantyku, wywoływanych zmianami klimatu, a odkrycia są gromadzone i katalogowane w ramach projektu CLAMER.

Projekt łączy wyniki niemal 300 unijnych projektów badawczych na temat zmian klimatu, realizowanych od 13 lat w morzach i przybrzeżnych strefach Europy oraz na Morzu Śródziemnym, Bałtyckim i Czarnym.

"Migracje są przykładem tego, jak zmieniające się warunki klimatyczne powodują przesuwanie się gatunków albo modyfikują ich zachowanie, doprowadzając do zmian w ekosystemach, które są dzisiaj wyraźne" – wyjaśnia Carlo Heip, dyrektor generalny Królewskiego Holenderskiego Instytutu Badań Morskich NIOZ i kierownik projektu CLAMER.

SAHFOS, partner projektu CLAMER, dokumentuje obecnie zmianę w planktonie na podstawie "Stałego sondażu rejestrującego plankton" (ang. Continuous Plankton Recorder Survey) – morskich badań biologicznych o największym na świecie zasięgu geograficznym.

Pozyskane dane wskazują, że inne małe zwierzęta, które eksperci nazywają widłonogami, również przechodzą zmiany. Zagrażają bezpieczeństwu żywnościowemu ryb takich jak dorsz, śledź czy makrela. Zespół twierdzi, że zmiany w życiu planktonu "są związane z załamaniem się niektórych zasobów ryb i spadkiem populacji ptaków żywiących się rybami na Morzu Północnym".

Badania wykazały, że zmiany w składzie fauny i flory morskiej będą prawdopodobnie mieć dwojaki charakter. Podczas gdy pewne gatunki będą odczuwać niekorzystny wpływ, inne mogą dobrze się rozwijać, zyskując na bioróżnorodności i produktywności.

"Niemniej większość wpływów jest wyraźnie tak negatywna, a zakres zmian tak potencjalne rozległy, że w ujęciu globalnym stanowią one błyskające jasnym światłem ostrzegawcze latarnie" – stwierdza dr Heip.

Pozostali partnerzy projektu CLAMER pochodzą z Belgii, Danii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Norwegii, Wielkiej Brytanii i Włoch.

źródło: © Unia Europejska, 2005-2011
www.cordis.europa.eu