Gaz z łupków w planach rządowych (14915)

2012-10-18


Podczas wystąpienia w sejmie 12 października br. prezes Rady Ministrów, Donald Tusk zapowiedział przedłożenie przez rząd w najbliższym czasie projektu ustawy ws. gazu z łupków. Według premiera ta ustawa "nie może stać się własnością rządu tego ani przyszłych, ponieważ ma być zabezpieczeniem energetycznym i finansowym dla wszystkich Polaków".

Prezes Rady Ministerów wymienił finansowanie poszukiwań gazu z łupków wśród najważniejszych, strategicznych planów rządu. Zgodnie z przedstawionymi założeniami do roku 2016 polskie spółki zainwestują w poszukiwania do 5 mld złotych, a podmioty zagraniczne – 50 mld.

Rada Ministrów przyjęła 16 października informacje o kierunkach działań legislacyjnych w sprawie wydobycia węglowodorów, w tym ze źródeł niekonwencjonalnych. W listopadzie Ministerstwo Środowiska przedstawi do konsultacji projekt ustawy o wydobywaniu węglowodorów, ich opodatkowaniu i Funduszu Pokoleń.

Przyjęte przez rząd założenia do projektu ustawy, nad którymi prace trwały od początku roku, to jak wskazuje minister Marcin Korolec, wynik ciężkiej pracy i wielu uzgodnień prowadzonych tak, aby jak najlepiej zadbać o interes obywateli i państwa, a jednocześnie stworzyć dla inwestorów warunki do jak najszybszego i sprawnego wydobywania gazu ziemnego z łupków w Polsce. Jak podkreślił minister Korolec:

"Dziś przedstawiliśmy wizję nowego modelu instytucjonalnego, prawnego i podatkowego dla sektora wydobycia węglowodorów. Polska stanie się najbardziej atrakcyjnym krajem dla inwestorów w branży łupkowej. To gwarantuje przyspieszenie prac poszukiwawczych i szybsze wydobycie, a co za tym idzie widoczne korzyści dla nas wszystkich: więcej gazu z polskich złóż, a więc niższe ceny gazu i tańszą energię oraz największy bodziec do rozwoju gospodarki, z jakim będziemy mieli do czynienia od dziesięcioleci. Większe wydobycie zapewni też wzrost bezpieczeństwa energetycznego, dzięki mniejszemu uzależnieniu od importu gazu".

Na podstawie kierunkowych założeń, w listopadzie Ministerstwo Środowiska zaprezentuje publicznie (również na stronie internetowej) szczegółowe przepisy w postaci projektu ustawy. Prezentacja dokumentu rozpocznie proces konsultacji projektu ustawy ze społeczeństwem, w tym z branżą wydobywczą. Po zakończeniu konsultacji społecznych, branżowych i międzyresortowych, projekt zostanie skierowany do stałego Komitetu Rady Ministrów, a następnie pod obrady Rady Ministrów. Później ustawa zostanie przesłana do Sejmu.

Założenia dla nowych regulacji powstały z uwzględnieniem rozwiązań z państw posiadających wieloletnie doświadczenie w wydobywaniu węglowodorów, takich jak Norwegia, Dania, Holandia, Kanada, USA i Australia.

Ustawa wprowadza nowy model nadzoru i zarządzania przez państwo wydobywaniem węglowodorów. Utworzona zostanie strategiczna spółka Narodowy Operator Kopalin Energetycznych (NOKE) w 100% należąca do Skarbu Państwa. Dla nowo wydanych koncesji NOKE będzie udziałowcem kapitałowym, gdzie zadba o interesy finansowe Państwa, ale również będzie czuwać nad racjonalną eksploatacją złóż.

Wdrożony zostanie również proces prekwalifikacji podmiotów dopuszczający do prowadzenia działalności rozpoznawczo-wydobywczej w Polsce, w tym do przetargów na koncesje. Zwiększy się bezpieczeństwo państwowy poprzez nadzór nad odsprzedażą koncesji.

Jak powiedział Piotr Woźniak, Główny Geolog Kraju, odpowiedzialny w resorcie środowiska za prace nad projektem: "złoża kopalin w tym ropy i gazu są w Polsce, jak w całej Europie, własnością państwa, czyli należą do całego społeczeństwa. Dlatego dbałość o złoża to obowiązek państwa wobec społeczeństwa. Państwo będzie nadzorowało racjonalną i zrównoważoną eksploatację złóż, aby inwestor wbrew interesom i potrzebom państwa nie spowalniał wydobycia, ale też aby za szybko eksploatując złoże nie zmarnował go".

Założenia do ustawy przewidują specjalne opodatkowanie wydobywania ropy i gazu oraz sprawiedliwy podział zysków pomiędzy inwestorów, budżet państwa i budżety samorządów. Model podatkowy uwzględnia ryzyka i koszty prowadzonej działalności po stronie inwestora.

  • podatek od wydobycia niektórych kopalin obejmie również węglowodory – będzie to podatek od przychodów (tzw. royalty) i wyniesie 5% wartości wydobytego gazu i 10% wartości wydobytej ropy,
  • wprowadzony zostanie nowy podatek od dodatnich przepływów finansowych – podatek od zysków, którego stawka wyniesie 25% (tzw. cash flow tax),
  • wzrośnie także do 24 zł opłata eksploatacyjna za wydobycie gazu wysokometanowego i do 20 zł za wydobycie gazu zaazotowanego. Opłata eksploatacyjna za gaz z pokładów węgla pozostanie na obecnym poziomie (0 zł). Opłata eksploatacyjna trafi bezpośrednio do gmin (w 60%), powiatów (w 15%) i województw (w 15%) oraz do NFOŚiGW (w 10%),
  • opłaty za użytkowanie górnicze pozostaną bez zmian.

Nowe podatki wejdą w życie najwcześniej w 2015 r., o ile wcześniej zostanie uwolniony rynek gazu.

Łącznie wszystkie obciążenia podatkowe (tzw. government take) – włącznie z np. CIT i podatkiem od nieruchomości – wyniosą ok. 40% zysków brutto przemysłu wydobywczego.

Kto skorzysta? Przede wszystkim rozwiązania proponowane w ustawie sprzyjają prowadzeniu racjonalnej, zrównoważonej eksploatacji złóż i  pozwolą ustabilizować dochody ze złóż gazu i ropy na wysokim poziomie i rozciągnąć je także na przyszłe pokolenia. Według Piotra Woźniaka: Przyjęty model opodatkowania wydobycia będzie najbardziej przyjazny w Europie, tak aby był zachętą dla inwestorów do lokowania kapitału w wydobycie gazu w Polsce. Ale istotą korzyści z gazu i ropy łupkowej nie będą podatki dla Państwa, a tańszy gaz i energia dla przemysłu i gospodarstw domowych. Na tym polegać będzie nasz sukces „łupkowy".

Na nowych regulacjach przede wszystkim zyskają Polacy. Inwestowaniem nadwyżek dochodów Państwa z wydobycia zajmować się będzie powołany Węglowodorowy Fundusz Pokoleń. Poza tym przyspieszenie i rozwój inwestycji w poszukiwania i wydobywanie gazu z łupków pośrednio przyczyni się do powstania tysięcy miejsc pracy. Jak pokazują doświadczenia amerykańskie, obok każdego miejsca pracy bezpośrednio przy wydobyciu powstają dwa inne w sektorach komplementarnych. Wydobycie gazu z łupków stanie się zapewne największym impulsem rozwojowym w Polsce od lat, co przełoży się w nadchodzących latach na łatwiejsze wyjście z kryzysu.

Sprawiedliwy podział zysków i rozwój w regionach. Dzięki ustawie samorządy wszystkich trzech szczebli (gmina, powiat, województwo) uzyskają nowe i zwiększone dochody bezpośrednio trafiające do ich budżetów. Dzięki temu dochody z wydobycia będą się rozkładać na cały region. Powiaty i województwa zostaną po raz pierwszy uwzględnione w nowym podziale dochodów z wydobycia gazu i ropy. Jak przyznaje minister Korolec: Pieniądze z wydobycia gazu ziemnego dla wszystkich szczebli samorządów, to absolutna nowość. W połączeniu z czterokrotnym zwiększeniem stawki opłaty eksploatacyjnej, która od zawsze trafia - bez pośrednictwa budżetu państwa – do budżetów samorządów powinno stanowić silny impuls do rozwoju regionów.

Dla inwestorów ustawa oznacza zwiększenie pewności inwestowania zarówno w rozpoznawanie jak i wydobycie węglowodorów w Polsce. Wyznacza precyzyjne, stabilne i transparentne zasady wydawania i wtórnego obrotu koncesjami na wydobywanie węglowodorów.

Przede wszystkim inwestor uzyska większą przejrzystość procesu uzyskiwania koncesji wydobywczej. Nowe polskie zasady systemu koncesyjnego i uczestnictwa Państwa w nadzorze i zarządzaniu wydobywaniem węglowodorów, są znane inwestorom od dawna z ich doświadczeń w krajach takich jak Norwegia, Dania czy Holandia – czyli krajów z grupy najbardziej stabilnych i wiarygodnych dla sektora wydobywczego, które od dziesiątków lat wydobywają u siebie gaz i ropę.

Uczestnictwo podmiotu należącego do Skarbu Państwa (NOKE) w nowych koncesjach na zasadach rynkowego udziałowca-inwestora poprawi wiarygodność kredytową np. średnich i małych podmiotów sektora wydobywczego, a tym samym zwiększy dostępność dla nich środków finansowych potrzebnych na przyspieszenie poszukiwań.

Ustawa zapewni bardziej precyzyjny proces oceny wpływu inwestycji na środowisko. Dzięki wprowadzeniu ustawy skróceniu ulegnie czas i nakłady potrzebne na wydanie decyzji, przy jednoczesnym zachowaniu standardów ochrony środowiska. Nie przewiduje się większych zmian w zakresie procedury dostępu do terenów pod rozpoznawanie i wydobycie.

 

Pobierz plik PDF:
Prezentacja: Gaz z łupków – przyszłość dla Polski

 
Najważniejsze plany rządu, w tym związane z wydobiciem gazu łupkowego, przedstawia poniższa infografika.

lupki ms

źródło: Ministerstwo Środowiska


ChronmyKlimat.pl – portal na temat zmian klimatu dla społeczeństwa i biznesu. © Copyright Fundacja Instytut na rzecz Ekorozwoju
Redakcja: ul. Nabielaka 15 lok. 1, 00-743 Warszawa, tel. +48 +22 8510402, -03, -04, fax +48 +22 8510400, portal@chronmyklimat.pl