Elektrownia w Bełchatowie to największy europejski truciciel. Pod względem ilości zanieczyszczeń emitowanych przez elektrownie węglowe Polska plasuje się na trzecim miejscu, tuż za Niemcami i Wielką Brytanią.

Unia Europejska chce być liderem w walce ze zmianami klimatu. Odnawialne źródła energii rozwijają się szybko, a całkowity spadek emisji gazów cieplarnianych jest obiecujący. Niestety w jednej dziedzinie nie idzie za dobrze: emisje CO₂ z elektrowni węglowych w latach 2009-2012 wzrosły. Ze względu na niską cenę węgla wiele europejskich instalacji spalających węgiel pracuje pełną parą, podczas gdy elektrownie gazowe nie wykorzystują w pełni swoich możliwości, pracują rzadziej lub zostają zamykane.

Wśród państw członkowskich spore ambicje klimatyczne wykazują Niemcy i Wielka Brytania. Tymczasem okazuje się, że to te dwa kraje emitują najwięcej CO₂ w swoich elektrowniach węglowych. Tuż za nimi jest Polska.

Unia Europejska nie zrealizuje swoich celów bez rezygnacji z produkcji energii przy spalaniu węgla. Dlatego postanowiła się przyjrzeć najbardziej zanieczyszczającym instalacjom. Na jej zlecenie powstał raport organizacji CAN Europe, HEAL, WWF i Europejskiego Biura Ochrony Środowiska (ang. European Environmental Bureau, EEB) „Europe‘s dirty 30. How the EU‘s coal-fired power plants are undermining its climate efforts” (Najbrudniejsza trzydziestka europy. Jak elektrownie węglowe w Unii Europejskiej podkopują jej wysiłki na rzecz klimatu).

Pierwsze miejsce Bełchatowa

Najwięcej trujących elektrowni węglowych – aż osiemnaście – zlokalizowanych jest w Niemczech i Wielkiej Brytanii. W Polsce jest ich cztery. W pierwszej trzydziestce znalazły się jeszcze dwie greckie i włoskie instalacje, po jednej znajduje się w Estonii, Portugalii, Hiszpanii oraz Holandii.

W porównaniu z dziewięcioma niemieckimi i dziewięcioma brytyjskimi elektrowniami Polska z czterema instalacjami w Bełchatowie, Kozienicach, Turowie i Rybniku na pierwszy rzut wydaje się nie wypadać najgorzej. Niestety, gdy wziąć pod uwagę ilość emisji z jednego źródła, wskakujemy na pierwsze miejsce.

Największym europejskim trucicielem od lat pozostaje elektrownia w Bełchatowie. W 2013 roku wyemitowała ponad 37 mln ton dwutlenku węgla. Kozienice i Turów z emisjami na poziomie ok. 10 mln ton znalazły się na początku drugiej połowy stawki, a Rybnik z ponad 8 mln ton uplasował się na 25. miejscu.

„Nabrudniejsze” elektrownie w Europie

	elektrownia	kraj	moc (MWe)	emisje CO2 w Mt (2013)
1.	Bełchatów	Polska	5298	37,18
2.	Neurath	Niemcy	4168	33,28
3.	Niederaussem	Niemcy	3680	29,58
4.	Jänschwalde	Niemcy	2790	25.40
5.	Boxberg	Niemcy	2427	21,89
6.	Drax	Wielka Brytania	3300	20,32
7.	Weisweiler	Niemcy	1798	18,66
8.	Agios Dimitrios	Grecja	1587	13,11
9.	Brindisi Sud	Włochy	2640	11,81
10.	Lippendorf	Niemcy	1750	11,73
11.	Eggborough	Wielka Brytania	2000	11,50
12.	Schwarze Pumpe	Niemcy	1500	11,28
13.	Ratcliffe-on-Soar	Wielka Brytania	2000	11,01
14.	West Burton	Wielka Brytania	2000	10,89
15.	Eesti Elektrijaam	Estonia	1610	10,67
16.	Kozienice	Polska	2840	10,23
17.	Scholven	Niemcy	2056	10,22
18.	Cottam	Wielka Brytania	2000	10,17
19.	Turów	Polska	1505	9,99
20.	Torrevaldaliga	Włochy	1980	9,73
21.	Longannet	Wielka Brytania	2400	9,51
22.	Kardia	Grecja	1200	8,91
23.	Aberthaw	Wielka Brytania	1555	8,50
24.	Fiddler‘s Ferry	Wielka Brytania	2000	8,45
25.	Rybnik	Polska	1720	8,39
26.	Ferrybridge "C"	Wielka Brytania	980	8,31
27.	Sines	Portugalia	1250	7,18
28.	Aboño	Hiszpania	922	6,86
29.	Mannheim	Niemcy	1520	6,75
30.	Maasvlakte	Holandia	1080	6,68

Całkowite emisje w 2013 roku na podstawie raportów przedstawionych przez państwa członkowskie Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Systemu Handlu Emisjami (EU ETS).

Wpływ węgla na zdrowie

Węgiel jest najbrudniejszym paliwem. W wyniku jego spalania do atmosfery uwalniany jest nie tylko dwutlenek węgla, lecz także tlenki azotu i siarki, metale ciężkie, np. rtęć i arsen.

Największym zagrożeniem są mikroskopijne cząsteczki pyłu o rozmiarach poniżej 2,5 mikrometra (PM 2,5). Małe cząsteczki siarki, tlenków azotu czy sadzy dostają się głęboko do płuc, przenikają do układu krwionośnego i przyczyniają się do zgonów oraz licznych problemów zdrowotnych. Wśród nich jest m.in. rak płuc, astma, infekcje, kaszel i inne zaburzenia pracy płuc, problemy z ciśnieniem krwi i jej krzepnięciem, wylewy czy ataki serca. Zanieczyszczania z elektrowni węglowych przekładają się również na problemy z zajściem w ciążę i mniejszą wagę noworodków, zaburzają rozwój płodów i przyczyniają się do przedwczesnych porodów.

Według danych Europejskiej Agencji Środowiska (ang. European Environment Agency, EEA) w 2009 roku elektrownie węglowe przyczyniły się do skrócenia życia Europejczyków o ponad 196 tys. lat i przyczyniły się do 18 200 przedwczesnych zgonów. Na przewlekłe zapalenie oskrzeli zachorowało 8,5 tys. nowych osób, a przedsiębiorcy 27 krajów członkowskich ponieśli straty wskutek opuszczenia przez pracowników łącznie 4 mln dni pracy.

– Każda duża elektrownia węglowa w Europie to setki milionów euro kosztów zewnętrznych – mówi Julia Huscher z HEAL. – Rezygnacja z węgla przez Europę wszystkim wyjdzie na dobre: więcej ludzi będzie miało dostęp do czystszego powietrza, unikniemy także kolejnych problemów ze zdrowiem w związku ze zmianami klimatu.

Troska o klimat

Oprócz zdrowia obywateli Unii Europejskiej mające swój udział w powstaniu raportu organizacje ekologiczne martwi oczywiście klimat.

Elektrownie węglowe, mimo że wytwarzają tylko 40% energii na świecie, odpowiadają za ponad 70% emisji w sektorze energetycznym. Według Międzynarodowej Agencji Energetycznej, aby udało się zatrzymać wzrost średniej globalnej temperatury na poziomie 2ºC, udział węgla w miksie energetycznym Unii Europejskiej w 2035 roku musi wynosić co najwyżej 4%. W 2011 roku było to 26%.

Duże zużycie węgla w ważnych krajach członkowskich, takich jak Wielka Brytania i Niemcy, każe zastanowić się, czy nie grozi nam niebezpieczeństwo zbyt długiego pozostawania przy tym paliwie kopalnym, zwłaszcza jeśli państwa te wydłużać będą czas funkcjonowania instalacji węglowych.

CAN Europe, HEAL i WWF nawołują do dekarbonizacji sektora energetycznego oraz wyłączania najbardziej trujących elektrowni. Apelują również o wdrożenie odpowiednich strategii na poziomie UE, które uniemożliwią przedłużanie życia nieefektywnej elektrowni, zaprzestanie inwestycji węglowych w UE i na świecie oraz reformę Europejskiego Systemu Handlu Emisjami (EU ETS), która przyśpieszy odchodzenie od paliw kopalnych.

 

Raport „Europe‘s dirty 30. How the EU‘s coal-fired power plants are undermining its climate effots” można znaleźć na stronach WWF.

 

Urszula Drabińska, ChronmyKlimat.pl

 

 

Redakcja ChronmyKlimat.pl zezwala na przedruk tego artykułu pod warunkiem podania źródła wraz z aktywnym linkiem do portalu (ChronmyKlimat.pl).