– Kończymy prezydencję w obszarze środowiska w poczuciu dobrze wykonanego obowiązku i zadowolenia z osiągniętych efektów. Pokazaliśmy się jako sprawni organizatorzy, skuteczni negocjatorzy i dobrzy eksperci – podsumowuje ostatnie pół roku minister środowiska Marcin Korolec.

Blisko 200 międzynarodowych wydarzeń, w tym prawie 100 spotkań grup roboczych Rady UE, 8 globalnych konferencji z udziałem ministrów – to najkrótsze podsumowanie polskiej prezydencji w Radzie UE ds. Środowiska. Przez ostatnie 6 miesięcy Ministerstwo Środowiska kształtowało nowe ramy dla środowiska w Europie. – Pokazaliśmy nasze kompetencje i sprawność działania. To był wysiłek, który się opłaci – konkluduje minister Korolec.

Obejmując prezydencję Polska wyznaczyła cztery główne priorytety w obszarze środowiska, na których skupiła się szczególnie, i które dyktowały przebieg prac: działania na rzecz globalnego zrównoważonego rozwoju w ramach procesu Rio+20, efektywne wykorzystanie zasobów, ochrona różnorodności biologicznej i zmiany klimatu.

Czy prezydencja w obszarze ochrony środowiska była udana? Jakie wyniki są najważniejsze? Minister Korolec podsumowuje:

– Polska prezydencja przez ostatnie pół roku podjęła ogromny wysiłek w budowaniu nowych ram dla środowiska w Europie. Skoncentrowaliśmy się na czterech tematach: ochronie klimatu, wsparciu dla globalnego procesu zrównoważonego rozwoju Rio+20, bioróżnorodności i efektywnym korzystaniu z zasobów. W każdym z tych obszarów osiągnęliśmy zakładany postęp prac. Ta prezydencja pokazała nas jako konsekwentnego i silnego partnera w tworzeniu prawa środowiskowego. Z dumą przekazujemy kolejnej prezydencji, czyli Duńczykom pałeczkę i trud jednoczenia wszystkich państw członkowskich UE wokół wspólnych, strategicznych środowiskowych celów – mówił minister Korolec.

Do najważniejszych osiągnięć należą:

Zmiany klimatu: przełom w globalnych negocjacjach

Konferencja klimatyczna była największym wydarzeniem w czasie całej polskiej prezydencji.

Polska prezydencja wypracowała trudny kompromis i uzgodniła stanowisko negocjacyjne UE na Konferencję klimatyczną ONZ (COP 17) w Durbanie. Wielomiesięczne prace prowadzone na forum Grupy Roboczej ds. Międzynarodowych Aspektów Środowiskowych nt. Zmian Klimatu (WPIEI Climate Change) i Grupy Roboczej ds. Środowiska (WPE) doprowadziły do zatwierdzenia w czasie Rady UE ds. Środowiska 10 października wspólnego stanowiska w postaci Konkluzji Rady. Całość międzyresortowych prac koordynowało Ministerstwo Środowiska.

W czasie konferencji klimatycznej ONZ (COP 17, 28.11-10.12.2011 r.) dzięki aktywności polskiej prezydencji, która pełniła wiodącą rolę w procesie negocjacyjnym w imieniu UE, udało się osiągnąć cel – plan dojścia do nowego globalnego porozumienia o ochronie klimatu, prowadzący do stworzenia nie później niż w 2015 r. nowej umowy, która obejmie wszystkie kraje Konwencji klimatycznej ONZ i 100 proc. emisji gazów cieplarnianych w tej grupie. Podczas szczytu zapadła też decyzja, że Unia Europejska przyjmie drugi okres Protokołu z Kioto – po roku 2012.

Proces Rio+20: polityczne poparcie Unii dla zrównoważonego rozwoju na świecie

Podczas posiedzenia Rady UE ds. Środowiska 10 października przyjęto konkluzje, które były pierwszym politycznym stanowiskiem w ramach przygotowań do procesu Rio+20 – konferencji mającej na celu odnowienie zobowiązań politycznych w obszarze zrównoważonego rozwoju. Główne wyniki Konferencji Rio+20 zawierały mapę drogową w obszarze zielonej gospodarki" złożoną z konkretnych celów i działań na szczeblu międzynarodowym, jak również pakiet reform prowadzących do wzmocnienia międzynarodowego zarządzania środowiskiem.

28 października Komitet Stałych Przedstawicieli (COREPER) przyjął bezdyskusyjnie wypracowany pod kierunkiem polskiej prezydencji wkład Unii Europejskiej i państw członkowskich do dokumentu negocjacyjnego na konferencję Rio+20 w 2012 roku.

Efektywne wykorzystywanie zasobów: od idei do planu działań

"Efektywne wykorzystanie zasobów" (resource efficiency) to jedna z 7 inicjatyw flagowych Strategii Europa 2020. W jej ramach Komisja Europejska proponuje nowe, horyzontalne podejście do ochrony środowiska poprzez integrowanie aspektów środowiskowych z innymi sektorami (transport, energetyka, rolnictwo, etc.), zwracając uwagę na przepływ surowców, materiałów i odpadów.

Prezydencja doprowadziła do przyjęcia Planu działań na rzecz Europy efektywnie korzystającej z zasobów podczas ostatniej Rady UE ds. Środowiska 19 grudnia. Dokument ten jest jednym z elementów przygotowań Unii do transformacji gospodarczej w stronę bardziej zrównoważonej, konkurencyjnej i zielonej gospodarki. „Mapa drogowa" wskazuje kierunki średniookresowych i długookresowych działań prowadzących do osiągnięcia efektywnego zarządzania zasobami. Obejmuje szeroki zakres obszarów – energetykę, żywność, transport i budownictwo. Plan wskazuje działania do podjęcia na wszystkich poziomach społeczeństwa, przez firmy, konsumentów, regiony, państwa członkowskie, i które będą konieczne do stopniowego osiągnięcia efektywnego zarządzania zasobami oraz zrównoważonego rozwoju.

Przekształcenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/96/WE w sprawie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (WEEE)

Polska prezydencja doprowadziła również do porozumienia międzyinstytucjonalnego w odniesieniu do przekształcenia dyrektywy w sprawie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (WEEE – Waste Electrical and Electronic Equipment).

Prace nad przekształceniem dyrektywy 2002/96/WE trwały od końca 2008 r. i obejmowały głównie sposób obliczania poziomu zbierania zużytego sprzętu jego rekonstrukcję pod względem możliwości przetworzenia oraz ujednolicenie zróżnicowanych wymogów dla przedsiębiorców obowiązujących w państwach członkowskich.

Polskiej prezydencji udało się doprowadzić do uzgodnienia stanowiska Rady UE i Parlamentu Europejskiego, szczególnie w tak drażliwych kwestiach jak np. przemieszczanie zużytego sprzętu czy definicji producenta wprowadzającego sprzęt na rynek. Dzięki temu zamknięto prace na rzecz przyjęcia nowej dyrektywy WEEE.

Konwencja Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych (EKG ONZ) w sprawie transgranicznego zanieczyszczania powietrza na dalekie odległości (CLRTAP[iv]), Konwencja Genewska

Ta praca umożliwi finalizację całego procesu przez prezydencję duńską w I połowie 2012 r.

Rejestr Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń (Pollutant Release and Transfer Register, PRTR)

PRTR to system ewidencji i raportowania zanieczyszczeń do powietrza, wody i gleby z różnych źródeł z zakładów przemysłowych, np. elektrociepłowni. Polska prezydencja zakończyła negocjacje i wypracowała jednolite stanowisko UE w zakresie implementacji Protokołu PRTR. W efekcie postanowiono m.in. zmiany mechanizmu finansowego opartego na dobrowolnych składkach, planu pracy na lata 2011-2014 oraz mechanizmu wsparcia technicznego.

***

Prezydencja w liczbach

1. Podczas prezydencji odbyło się w sumie 99 spotkań grup roboczych Rady UE, którym przewodniczyli polscy przedstawiciele.

2. Zorganizowano 90 spotkań krajowych i międzynarodowych oraz 8 konferencji stron konwencji międzynarodowych.

3. W trakcie prezydencji eksperci resortu pracowali nad 43 sprawami w ramach katalogu spraw przewidzianych na agendzie UE w II połowie 2011 r., w tym nad 4 wnioskami legislacyjnymi: projekt rozporządzenia ws. substancji biobójczych, dyrektywy SEVESO i WEEE oraz projekt rozporządzenia PIC.