Publikacje

Środowiskowe aspekty uruchomienia wydobycia gazu łupkowego (9240)

2010-08-17


W Polsce trwa ostatnio dyskusja na temat możliwości uruchomienia wydobycia u nas gazu łupkowego. Jego zasoby szacowane są na ponad 1,4 bln m3  obecne zużycie gazu w Polsce to około 14 mld m3 rocznie. O wadze zagadnienia świadczy zainteresowanie największych firm wydobywczych świata  przede wszystkim z USA. Główny Geolog Kraju wydał już ponad 60 koncesji poszukiwawczych. Ocenia się, że w ciągu 4-5 lat będzie można potwierdzić celowość pozyskiwania gazu łupkowego, a wydobycie może nastąpićw najlepszym wypadku za dziesięć lat.
Technologia wydobycia jest skomplikowana, gdyż poza wierceniem w pionie konieczne jest - na dużej głębokości  prowadzenie wierceń w poziomie. Następnie, wykorzystując wpompowaną w otwór wydobywczy wodę z piaskiem i chemikaliami, wypłukuje się na powierzchnię gaz. Taka technologia do tej pory stosowana jest głównie w USA, gdzie gaz łupkowy pokrywa już około 10 proc. zapotrzebowania krajowego, a w 2020 r. ten udział ma wynieść 20 proc.

Przewidywana eksploatacja gazu łupkowego oznacza  z punktu widzenia ochrony środowiska  pozytywy i negatywy.

1. Wskaźnik emisyjności gazów cieplarnianych gazu łupkowego jest o blisko połowę niższy niż bieżący wskaźnik dla Polski, w której 92 proc. energii elektrycznej wytwarza się z węgla. Jednocześnie ze względu na rozproszony sposób pozyskiwania gazu sprzyja to rozwojowi rozproszonej energetyki. Jest ważne, aby gaz łupkowy nie zabierał miejsca energetyce odnawialnej, a stanowił jej uzupełnienie w rozwoju rozproszonej formy energetyki. Wykorzystanie gazu łupkowego może ograniczyć emisję gazów cieplarnianych. Ten korzystny aspekt eksploatacji gazu łupkowego nie może przesłaniać faktu, iż jest to paliwo kopalne.

2. Jednym z kluczowych problemów związanychz eksploatacją gazu łupkowego jest gospodarka wodno-ściekowa. Stosowana do eksploatacji woda z piaskiem zmieszanym z substancjami chemicznymi (0,5 do dwóch proc. jej objętości), może pogarszać bilans wodny terenu, niekorzystnie wpływać na jakość wód głębinowych,a także zagrażać wodom powierzchniowym  w przypadku awarii systemu oczyszczania wód wydobytych ze złoża. Źródła amerykańskie podają, że jeden szyb potrzebuje ponad 7,6-19 tys. m3 wody, a odzyskuje się wodę w 15-80 proc. Zanieczyszczoną wodę można użyć ponownie, ale nie we wszystkich przypadkach; oczyścić i odprowadzić do lokalnego odbiornika lub gromadzić w stawie osadowym. Obecnie trudno jest przewidzieć skład chemiczny wody, która po wypłukaniu gazu będzie wydobywać się na powierzchnię, gdyż oprócz substancji chemicznych zawierać ona będzie elementy skał, w których znajduje się gaz.

3. Przewidywany sposób eksploatacji gazu łupkowego wymaga postawienia wielu wież wiertniczych, a także zagospodarowania pola wydobywczego wokół nich, co może oszpecać krajobraz i stanowić zagrożenie dla obiektów objętych ochroną przyrody, w tym obszarów sieci Natura 2000; a także obniżyć atrakcyjność terenów turystycznych. Według źródeł amerykańskich, podających przykład Fayetteville Shale w stanie Arkansas, na jedno pole wydobywcze obejmujące obszar wydobycia, drogi i inną niezbędną infrastrukturę potrzeba dwóch-trzech hektarów, a jeden szyb może „obsługiwać” 15-225 hektarów. Warto podkreślić, że do każdego z szybów trzeba doprowadzić drogę, przez co na cennych terenach przyrodniczych może powstać wiele obiektów turystycznych dla masowej, nie zawsze wskazanej turystyki.

4. Ważny jest także sposób transportowania wydobytego gazu. Czy będzie odbywał się gazociągami, co oznacza ograniczoną (etap budowy) w czasie ingerencję w środowisko przyrodnicze, czy cysternami – gaz w postaci sprężonej, co oznacza wzrost ruchu samochodowego, a więc emisję spalin. Ponadto wymaga przygotowania odpowiednich dróg. Forma transportu będzie miała także wpływ na lokalne czy regionalne wykorzystanie gazu

Gaz łupkowy jest szansą dla Polski, ale jego wydobycie trzeba prowadzić ostrożnie, by pomagając rozwiązać jeden problem środowiskowy  nie powodować innych znaczących strat.

Andrzej Kassenberg
Instytut na rzecz Ekorozwoju
www.ine-isd.org.pl


ChronmyKlimat.pl – portal na temat zmian klimatu dla społeczeństwa i biznesu. © Copyright Fundacja Instytut na rzecz Ekorozwoju
Redakcja: ul. Nabielaka 15 lok. 1, 00-743 Warszawa, tel. +48 +22 8510402, -03, -04, fax +48 +22 8510400, portal@chronmyklimat.pl