W najbliższy poniedziałek, 11 listopada w Warszawie rozpocznie się COP19 – światowa konferencja klimatyczna prowadzona w ramach ONZ. Do Polski przyjadą przedstawiciele wszystkich państw świata. Tegoroczny Szczyt Klimatyczny w Warszawie ma na celu przygotowanie podstaw do nowego globalnego porozumienia o zmniejszeniu emisji gazów cieplarnianych do atmosfery, które będzie podpisane w 2015 roku w Paryżu.

Według opublikowanej w październiku 2013 roku I części raportu IPCC z pewnością 95% to człowiek odpowiada za nadmierną emisję gazów cieplarnianych do atmosfery, które to wywołują nieprzewidywalne w skutkach zmiany klimatu globalnego.

Niestety, polski rząd, oprócz organizacji konferencji, ma niewiele do zaoferowania klimatowi. Blisko 90 proc. uzależnienie energetyki od węgla, słabe wsparcie dla odnawialnych źródeł energetyki to tylko niektóre z licznych „grzechów klimatycznych" rządu.

Organizacje ekologiczne należące do Koalicji Klimatycznej przedstawiają największe grzechy polskiej polityki klimatycznej. Wśród nich znalazły się m.in. forsowanie kolejnych inwestycji węglowych, nadmierne wsparcie dla współspalania, najbrudniejsze w Europie powietrze, ignorowanie kwestii oszczędzania energii czy blokowanie unijnej polityki klimatycznej.

– Jesteśmy tuż przed szczytem, który odbędzie się w kraju, w którym ambitna polityka klimatyczna jest tematem tabu – ocenia Tobiasz Adamczewski z WWF Polska. – Polskie władze wciąż popełniają wiele grzechów ekologicznych, bojąc się zmian w sektorze energetycznym, zmniejszając szanse obywateli na dostęp do zielonej energetyki oraz podtrzymując mity na temat nieopłacalności działań na rzecz ochrony klimatu. Dlatego postanowiliśmy zrobić klimatyczny „rachunek sumienia" za polskie władze – podkreśla Adamczewski.

Oto najważniejsze „grzechy" polskiej polityki klimatycznej według Koalicji Klimatycznej:

Grzech 1: „Upór" – uzależnienie od węgla

Polska energetyka jest w 90% uzależniona od węgla, którego wydobycie przynosi nieodwracalne szkody w środowisku, a jego spalanie emituje toksyczne dla zdrowia związki chemiczne. Pomimo tego rząd wciąż uporczywie forsuje kolejne inwestycje węglowe – nowe kopalnie odkrywkowe oraz bloki węglowe, które zablokują rozwój nowoczesnej, czystej energetyki na kolejne kilkadziesiąt lat.

Polityka energetyczna rządu nie uwzględnia całkowitych kosztów wykorzystania węgla – środowiskowych, społecznych, ekonomicznych czy bezpieczeństwa energetycznego państwa. Wszyscy płacimy, np. własnym zdrowiem za spalanie tego najbrudniejszego, nieodnawialnego surowca energetycznego. Jednak nawet pomijając koszty zewnętrzne, polski węgiel przegrywa konkurencję cenową z zagranicznym, w efekcie coraz więcej węgla elektrownie importują, głównie z Rosji, Stanów Zjednoczonych i Czech.

Grzech 2: „Lenistwo" – zaniechania we wdrażaniu unijnego prawa

Przez zaniedbania rządu, w Polsce nie dokonano pełnego wdrożenia najważniejszych dyrektyw Unii Europejskiej (UE) służących ochronie klimatu. W efekcie Polsce grożą gigantyczne kary, rzędu kilkuset tysięcy euro za każdy dzień zwłoki. Są to także niewykorzystane szanse polskiej gospodarki. Zaniedbania polskich władz mogą nas drogo kosztować!

Zespół prawników fundacji ClientEarth Poland przeanalizował, jak przebiega wdrażanie najważniejszych dyrektyw klimatyczno-energetycznych UE. Okazuje się, że spośród 11 dyrektyw tylko jedna została zaadaptowana do prawa polskiego w wymaganym terminie. Pozostałe zostały transponowane ze znacznym opóźnieniem, w szczątkowej formie, z błędami lub proces ich adaptacji nie został zakończony.

Grzech 3: „Obojętność" – brak skutecznego systemu wsparcia dla odnawialnych źródeł energii

Aktualny system wsparcia promuje współspalanie – technologię szkodliwą z punktu widzenia ochrony środowiska i „odnawialności zasobów", z której korzystają głównie koncerny węglowe. Rozwój OZE jest blokowany, szczególnie dla obywateli, którzy zamierzają wziąć udział w produkowaniu czystej energii.

Producenci odnawialnych źródeł energii zmagają się z biurokracją, niskimi cenami zielonych certyfikatów oraz niepewnością odnośnie systemu wsparcia dla odnawialnych źródeł w przyszłości. Rząd nie ma spójnej wizji rozwoju rynku OZE ani propozycji stabilnych systemów wsparcia, za to bardzo często wprowadza zmiany w propozycjach nowych przepisów. Destabilizuje polski rynek OZE i hamuje jego rozwój, w tym powstanie nowych miejsc pracy, inwestycje i bezpieczeństwo energetyczne. Podtrzymuje tym samym uzależnienie Polski od nieodnawialnych surowców, również tych sprowadzanych spoza granic naszego kraju.

Grzech 4: „Marnotrawstwo" – brak poprawy efektywności polskiej gospodarki

Polacy mogliby, żyjąc na tym samym poziomie, zużywać trzykrotnie mniej energii, a tym samym płacić znacznie mniejsze rachunki. Polska gospodarka jest jedną z najbardziej energochłonnych w Europie, jeśli chcemy być konkurencyjni musimy znacznie efektywniej wykorzystywać energię. Po prostu nie stać nas marnowanie energii!

Pomimo wielu deklaracji rząd niewiele robi w kwestii poprawy efektywności energetycznej. Nasza gospodarka na tym traci, bo poprawa efektywności energetycznej oznacza oszczędności, wzrost innowacyjności gospodarki i nowe, lokalne miejsca pracy, a także wyższy komfort życia obywateli. Korzyści z poprawy efektywności jest więc wiele, a poniesione w związku z tym koszty zwracają się bardzo szybko!

Grzech 5: „Krótkowzroczność" – niewykorzystanie szans, które oferuje europejska polityka klimatyczna

Politycy wzajemnie obwiniają się dziś o to, kto podpisał pakiet klimatyczno-energetyczny. Tymczasem dzięki niemu polska energetyka może stać się bardziej innowacyjna i konkurencyjna. Zostało już niewiele czasu, aby na tym skorzystać. Dwa razy nie dostaniemy tej samej szansy.

Pakiet klimatyczno-energetyczny oznacza, że już od tego roku do polskiego budżetu wpływać będą dodatkowe środki finansowe szacunkowo od 24 do 45 mld złotych w latach 2013 – 2020. Żaden z polityków o tym głośno nie powiedział, bo zamiast środki te przeznaczyć na programy oszczędzania energii i wsparcia OZE, rząd planuje łatać nimi dziurę budżetową. W tym samym czasie Polska blokuje politykę klimatyczną UE. Jest to jednak działanie krótkowzroczne i nieskuteczne. Pomimo naszego sprzeciwu nadal Komisja pracuje nad unijnymi celami klimatyczno-energetycznymi do roku 2030, a Polska traci szansę na „specjalne" traktowanie w nowej polityce. Jeśli chcemy być uważani za partnera w unijnej debacie, powinniśmy konstruktywnie zaangażować się w dyskusje na temat celów i instrumentów polityki klimatycznej do 2030 roku.

Grzech 6: „Bezmyślność" – szczyt klimatyczny COP19 dla klimatu, czy dla węgla?

Już 11 listopada rozpocznie się w Warszawie COP19. Polska, jako gospodarz powinna być poza wszelkimi podejrzeniami, jeżeli chodzi o chęć osłabienia wyników konferencji. Tymczasem jest wręcz przeciwnie, przedstawiciele polskiego rządu będą obecni równocześnie na Szczycie Węglowym, co stawia nas w dwuznacznej sytuacji.

Już wkrótce oczy całego świata będą zwrócone na Polskę. Ich uwadze nie ujdzie fakt, że w tym samym czasie odbędzie się w Warszawie Szczyt Węgla i Klimatu organizowany przez Światowy Związek Węglowy (World Coal Association – WCA). Fakt, że oba te wydarzenia odbywają się w tym samym czasie, można traktować jak bezmyślność lub też działanie z premedytacją.

Podczas Szczytu Klimatycznego rząd nie powinien jednocześnie promować wielkich koncernów reprezentujących lobby węglowe, wiedząc że to spalanie węgla w znacznej mierze przyczynia się do pogorszenia sytuacji klimatycznej. W rezultacie postawa polskich władz przypomina historię doktora Jekylla i Pana Hyde'a. Z jednej strony mamy resort odpowiedzialny za przygotowanie szczytu klimatycznego, z drugiej w łonie tej samej ekipy rządzącej jest ministerstwo, które wspiera szczyt węglowy.

Grzech 7: „Arogancja" – polityka klimatyczna jako zło konieczne

Skutki zmian klimatu są dostrzegalne w Polsce już dziś – wzrost liczby huraganów i gradów. Przedłużające się okresy suszy, przerywane gwałtownymi deszczami prowadzącymi do powodzi i podtopień. Tymczasem polscy politycy wciąż próbują wmówić obywatelom, że nauka się myli i zmiany klimatu nie są wynikiem działań człowieka, a w związku z tym nie trzeba obniżać emisji gazów cieplarnianych. Taka postawa to nie tylko skrajna ignorancja, ale także zwyczajna arogancja.

Zamiast określić jakie działania w zakresie ochrony klimatu będą dla Polski korzystne i je wdrażać, politycy marnują czas na wymyślanie argumentów dlaczego nie powinniśmy tego robić. To postawa nieliczenia się z nikim i niczym na zasadzie: „po nas choćby potop".

Rząd Polski nie ma żadnej własnej strategii działań na rzecz ochrony klimatu, które mogłaby zaprezentować swoim partnerom z Unii Europejskiej. Jego polityka nie ma wsparcia innych krajów członkowskich. Przyjęta w 2003 roku Polityka klimatyczna Polski jest dokumentem martwym, jej cele i planowane dla ich realizacji instrumenty nie są wdrażane. Brak jest rzetelnych opracowań rządowych, analizujących skutki i korzyści wynikające z głębokiej redukcji emisji gazów cieplarnianych.

Pobierz pliki PDF:

Zobacz również:

Oficjalne stanowisko Koalicji Klimatycznej na COP19