Baza ponad 100 mitów na temat klimatu, plebiscyt na klimatyczną bzdurę roku, merytoryczna walka z pseudonauką - zespół portalu Nauka o klimacie od kilku lat cierpliwie popularyzuje wiedzę o zmianach klimatu.

"Nie możemy sobie pozwolić na wtopę" - mówią członkowie zespołu. Twórcy portalu Nauka o klimacie - prof. Szymon Malinowski, dr Aleksandra Kardaś, Marcin Popkiewicz oraz Anna Sierpińska - to finaliści w kategorii Zespół w XIII edycji konkursu Popularyzator Nauki, organizowanego przez serwis PAP - Nauka w Polsce oraz Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

"Portal Nauka o Klimacie powstał, bo byliśmy zdegustowani poziomem debaty publicznej, poziomem wiedzy na temat zmian klimatycznych, również w pewnej części środowiska naukowego. O decydentach i mediach nie wspominając" - mówi fizyk atmosfery prof. Szymon Malinowski z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego. A Marcin Popkiewicz dodaje: "Uważamy, ze zmiana klimatu jest bardzo poważnym wyzwaniem cywilizacyjnym. Sytuacja wymaga zaangażowania. A w Polsce nie było wcześniej wiarygodnego źródła informacji na ten temat".

RECENZOWANY PORTAL POPULARNONAUKOWY

Członkowie zespołu dużo uwagi poświęcają temu, by przekazywać rzetelną wiedzę. Zanim artykuł ukaże się na stronie www.naukaoklimacie.pl - przechodzi proces weryfikacji. Najpierw tekst jest poprawiany i recenzowany przez redakcję. "A jeśli temat wykracza poza nasze kompetencje naukowe, kierujemy jeszcze tekst do rady naukowej, żeby jej członkowie sprawdzili, co napisaliśmy" - opowiada prof. Malinowski. W radzie naukowej portalu zasiadają polscy uczeni - profesorowie zajmujący się m.in. klimatologią, meteorologią, hydrologią, oceanografią. Zanim tekst ukaże się na stronie, czasami wraca do autora nawet 5-6 razy. "Na pewno nie jest więc tak, że ktoś siada wieczorem, pisze artykuł i rano nikomu nic nie mówiąc wrzuca go na stronę" - podkreśla prof. Malinowski. A Marcin Popkiewicz dodaje: "nie możemy sobie pozwolić na żadną wtopę".

CIERPLIWE ZWALCZANIE PSEUDONAUKI

Na portalu można znaleźć cenną bazę ponad 100 mitów i wyjaśnień związanych z mitami dotyczącymi klimatu. Autorzy wyjaśniają np. dlaczego nie jest prawdą, że "ludzie są zbyt mało znaczący, by wpłynąć na klimat". Członkowie zespołu cierpliwie tłumaczą też, że dwutlenek węgla to nie jest tylko nic nieznaczący "gaz śladowy". I wyjaśniają, że informacje o gwałtownym wzroście temperatur na Ziemi wcale nie wynikają z błędów w obliczeniach.

"Opracowaliśmy też polskie tłumaczenie ok. 20 filmików, które wyjaśniały, dlaczego ludzie negują fakty. Bo za tym stoi nie tylko niewiedza, ale czasem również światopogląd czy mechanizmy psychologiczne" - mówi Anna Sierpińska.

A dr Aleksandra Kardaś doradza, jak odpierać w dyskusji błędne, pseudonaukowe przekonania. "Warto zidentyfikować najczęściej powtarzane mity, bzdury, przygotować do nich dobre, w miarę zwięzłe odpowiedzi i powtarzać je, powtarzać, powtarzać... Do każdego z nas na co dzień dociera mnóstwo informacji. Nie wszystkie jesteśmy w stanie przetworzyć. Dopiero kiedy coś usłyszymy wiele razy, mamy szansę to zidentyfikować i przyswoić" - opowiada.

ŁOWCY BZDUR

Dla członków zespołu Nauka o klimacie nie ma znaczenia kim jest dana osoba. Jeśli popełnia błąd dotyczący wiedzy o klimacie - warto ją z tego błędu wyprowadzić. Dlatego na portalu pomyłki wytykane są celebrytom, politykom, naukowcom, a nawet noblistom.

Do tropienia nieścisłości twórcy portalu zachęcają i internautów. Nauka o klimacie już trzykrotnie zorganizowała plebiscyt „Klimatyczna bzdura roku”, w ramach którego internauci wybierali najbardziej absurdalne stwierdzenie na temat klimatu, jakie pojawiło się w mediach w danym roku. W roku 2016 r. niechlubnym zwycięzcą okazał się Janusz Korwin-Mikke. Wśród "wyróżnionych" nie brakuje i dziennikarzy, ministrów i profesorów.

Biorący udział w plebiscycie mogą nie tylko zapoznać się z nieprawdziwymi stwierdzeniami, ale dowiadują się, dlaczego taki argument nie ma pokrycia w faktach naukowych. "Zaczynamy już zbierać zgłoszenia do kolejnej edycji plebiscytu" - informuje prof. Szymon Malinowski.

"Teraz, kiedy jakiś ważniejszy polityk czy czasopismo napisze jakieś głupoty o klimacie, może liczyć na 100 proc., że będziemy go \‘walcować\‘. Oczywiście w białych rękawiczkach. Merytorycznie" - śmieje się Popkiewicz.

NIEDOBÓR EKSPERTÓW

Prof. Malinowski zwraca uwagę na poważny problem związany z edukacją dotyczącą klimatu. "Jeśli brać pod uwagę wymagania Światowej Organizacji Meteorologicznej, to w Polsce klimatologów i meteorologów nie kształci się nigdzie od ćwierć wieku. U nas ten obszar wiedzy upadł już jakiś czas temu. Tymczasem w mediach łatwo o wypowiedzi osób, którym wydaje się, że się znają na klimacie, a nie są w stanie wymienić żadnego tytułu czasopisma naukowego w tej dziedzinie" - opowiada.

Zespół portalu przygotowuje teraz książkę dotyczącą nauki o klimacie. Ma to być coś pomiędzy podręcznikiem a książką popularnonaukową. Książka ma się ukazać wiosną.

Poza tym podczas festiwali i pikników naukowych w quizach Nauki o klimacie uczestniczą setki osób. Członkowie zespołu są też regularnie zapraszani do udziału w programach radiowych i telewizyjnych, spotkaniach i wykładach.

PAP - Nauka w Polsce, Autor: Ludwika Tomala