Aby zabezpieczyć integralność celów klimatycznych, należy wprowadzić przejrzyste zasady, piszą Vlasios Oikonomou i Haris Doukas.

Vlasios Oikonomou jest dyrektorem zarządzającym w Instytucie Europejskiej Polityki Energetycznej i Klimatycznej w Holandii. Haris Doukas jest profesorem nadzwyczajnym ds. Polityki energetycznej i klimatycznej na Narodowym Uniwersytecie Technicznym w Atenach w Grecji.

Gaz ziemny składa się w 70–90% z metanu, silnego gazu cieplarnianego przyczyniającego się do globalnego ocieplenia. Opinia publiczna postrzega gaz ziemny jako mniej szkodliwy niż inne paliwa kopalne, takie jak ropa czy węgiel.

Opierając się na niedawnym eksperymencie w USA, amerykańska opinia publiczna ma inne odczucia i skojarzenia z „gazem ziemnym” niż z „metanem”, mimo że gaz ziemny składa się głównie z metanu.

„Metan” i „gaz metanowy” wywołują znacznie silniejsze negatywne uczucia i skojarzenia z zanieczyszczeniem niż „gaz ziemny”. To pokazuje znaczenie terminu używanego do komunikacji na temat tego paliwa kopalnego.

Ale co z odpowiednimi politykami, które ją promują? Czy istnieje ryzyko, że polityka promująca paliwa kopalne jest ukryta pod ambitnymi krajowymi celami w zakresie energii i klimatu?

Weźmy na przykład cele w zakresie efektywności energetycznej. Osiągnięcie celu UE w wysokości 32,5% wiąże się z odchyleniem na poziomie 4-6% rocznie, a postęp w zakresie efektywności energetycznej - w skali globalnej - jest na niskim poziomie 1%, podczas gdy powinien wynosić 3%, co potwierdziła Międzynarodowa Agencja Energii (MAE).

Realizując cel w zakresie efektywności energetycznej, państwa członkowskie UE zasadniczo starają się równolegle obniżyć emisyjność swojego systemu energetycznego - od ogrzewania mieszkań po sektor transportu.

Komisja Europejska domaga się co najmniej 40% redukcji emisji z ogrzewania gazowego, podczas gdy dotychczas zaledwie 6% ogrzewania i chłodzenia przypisuje się czystym źródłom, a dotowanie ogrzewania paliwami kopalnymi jest jedną z głównych barier w transformacji energetycznej.

Kilka państw członkowskich o silnie węglowych gospodarkach, takich jak regiony węglowe UE w okresie przejściowym, również zobowiązało się do bardzo ambitnych celów w zakresie dekarbonizacji w ciągu najbliższych 10-20 lat, jednocześnie obiecując przesunięcie całego finansowania krajowego - i odpowiednich funduszy UE - na czyste paliwa .

Czy tak jest? Odpowiedź brzmi: niestety nie do końca. Jak niedawno wykazało Europejskie Biuro Ochrony Środowiska w niedawnej analizie pokazującej, w jaki sposób dotacje publiczne na nowe kotły gazowe niszczą klimat. Kilka państw członkowskich nadal subsydiuje paliwa kopalne i nadal będzie to robić w ramach krajowej polityki społecznej lub klimatycznej.

Weźmy na przykład grzejniki na gaz ziemny, często kwalifikujący się środek w ramach różnych programów efektywności energetycznej, subsydiowany poprzez ulgi podatkowe, pożyczki i dotacje, które mają generować oszczędności energii.

Ponadto, jak podano w krajowych planach klimatycznych i planach energetycznych krajów, środki te mają przyczynić się do realizacji ambitnych celów klimatycznych i transformacji energetycznej.

Co gorsza, kraje takie jak Grecja, Włochy, Polska i niektóre regiony austriackie zapewniają dotacje na efektywność energetyczną nawet dla systemów grzewczych na olej i LPG, o ile generują oszczędności energii dzięki modernizacji grzejników olejowych lub LPG.

Unia Europejska postawiła sobie za cel zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w ogrzewaniu i chłodzeniu o 1,3% każdego roku, począwszy od 2021 r. Biorąc pod uwagę wszechobecność ciepła gazowego, może to stanowić wyzwanie.

Oprócz tych bezpośrednich i pośrednich dotacji na technologie paliw kopalnych, kilka państw członkowskich kwestionuje i stosuje weta w stosunku do planu ekologicznej taksonomii UE, naciskając na wykorzystanie gazu ziemnego jako paliwa przejściowego, a także wodoru ze źródeł paliw kopalnych, jak wskazano na początku tego miesiąca. grupa nacisku złożona z 10 krajów (Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czechy, Grecja, Węgry, Malta, Polska, Rumunia i Słowacja).

Należy oczywiście zauważyć, że kilka państw członkowskich z regionami węglowymi w okresie przejściowym i firmami zajmującymi się paliwami kopalnymi ukrywa się za debatą o wodorze, a zwłaszcza za „niebieskim wodorem”. „Niebieski wodór” jest wytwarzany poprzez przekształcanie gazu kopalnego w wodór, przy czym CO2 jest wychwytywany, a następnie magazynowany.

Ta grupa krajów, która zawetowała, poprzez poparcie niektórych posłów w Parlamencie Europejskim, nalega na wykorzystanie gazu ziemnego do ogrzewania, przesłaniając w ten sposób do pewnego stopnia rzeczywiste zamiary dekarbonizacji ich sektorów ogrzewania i chłodzenia.

Powyższe stanowi pułapkę gazową, która w przyszłości stworzy nowe blokady dla tego paliwa kopalnego.

Profile tych krajów są podobne, ponieważ wykorzystują dotacje i pożyczki na modernizację gazu, LPG, grzejników olejowych, przestawienie węgla na gaz, w przedziale od 40 do 75% stawek dotacji, a ich wysiłki na rzecz zwiększenia udziału energii odnawialnej w ciepłownictwie opierają się przede wszystkim na biomasa (średnio 20% w ogrzewaniu z OZE).

Aby zabezpieczyć integralność celów klimatycznych przed środkami zielonego prania, należy wprowadzić przepisy. Nadszedł czas, aby określić bardziej rygorystyczne kryteria dotyczące planów sprawiedliwej transformacji, planów naprawy i strategii wieloletnich ram finansowych państw członkowskich.

Jeśli chodzi o to, jak skierować inwestorów przyzwyczajonych do finansowania paliw kopalnych do środków zgodnych z wymogami klimatycznymi, dostępne są już narzędzia.

Na przykład w sektorze prywatnym narzędzia Triple-A programu „Horyzont 2020” UE zapewniają funkcje deweloperom projektów w zakresie efektywności energetycznej i instytucjom finansującym, łącząc opłacalne, zgodne z taksonomią UE pomysły na projekty dotyczące efektywności energetycznej z rzeczywistymi schematami finansowania.

Podobnie, niedawno sfinalizowany projekt H2020 PROSPECT zaangażował ponad 200 władz lokalnych i regionalnych w sterowanie innowacyjnym finansowaniem inwestycji w efektywność energetyczną i przyjaznych dla klimatu.

Źródło: euractiv.com