Do końca 2019 roku kraje unijne muszą dostarczyć Komisji Europejskiej ostateczne wersje Krajowych Planów Energii i Klimatu, aby pokazać w jaki sposób przyczynią się do osiągnięcia unijnych celów klimatycznych na rok 2030. Nowy raport CAN-Europe pokazuje jak poprawiły się postanowienia poszczególnych krajów od momentu przekazania rekomendacji przez Komisję Europejską.

Nastąpiła niewielka poprawa, ale w ostatnim miesiącu tworzenia planów poszczególne kraje powinny zrobić więcej, aby spełnić oczekiwania Komisji Europejskiej, a także społeczności międzynarodowej, która wyraziła swoje oczekiwania w Paryskim Porozumieniu Klimatycznym.

Raport o postępach

Sieć organizacji CAN-Europe ujawniła dziś raport pt.: „Zegar tyka: wgląd w postępy krajów członkowskich w poprawie ich Planów Energii i Klimatu.”. Pokazuje on, jakie zmiany zaszły w planach krajach członkowskich na rzecz energii i klimatu od momentu, w którym Komisja Europejska przedstawiła swoje rekomendacje, tj. od czerwca 2019 roku.

Cel ograniczenia emisji

Od tamtego czasu wzrosły oczekiwania dotyczące unijnego celu w zakresie ochrony klimatu na rok 2030. Parlament Europejski oraz nowa Przewodnicząca Komisji Europejskiej, a także rosnąca liczba krajów członkowskich wzywają do podwyższenia celu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych z 40% do 55% w stosunku do poziomów z roku 1990. Na przykład Dania zobowiązała się ostatnio do osiągnięcia w 2030 roku redukcji emisji o 70% i poprawia w tym kierunku swój plan energii i klimatu. Pokazuje to ambitny kierunek, w jakim mogłyby iść wszystkie krajowe plany energii i klimatu.

Cele energetyczne

Pewien postęp został poczyniony w zakresie krajowych wkładów w rozwój efektywności energetycznej oraz odnawialnych źródeł energii. Jednak tylko kilka krajów publicznie zadeklarowało zwiększenie swoich celów w tym zakresie, w tym ponad minimalne oczekiwane przez Komisję Europejską poziomy. Tak zrobiła np. Grecja. Ryzyko, że unijne cele energetyczne nie zostaną osiągnięte wciąż jednak istnieje i pozostałe kraje muszą zapewnić podwyższenie swoich ambicji.

Cele w zakresie paliw kopalnych

W zakresie paliw kopalnych, trzy nowe kraje: Grecja, Węgry i Słowacja – dołączyły do listy Państw, które zadeklarowały wycofanie węgla z sektora energetycznego do roku 2030 i zapisują taki cel w krajowym planie energii i klimatu. Oznacza to, że większość węgla w 2030 roku będzie wykorzystywane tylko w 5. krajach Unii, jeśli nie poprawią one swoich planów energii i klimatu: Bułgarii, Czechach, Niemczech, Rumunii i Polsce.

Komisja Europejska zadeklarowała wszystkim swoim członkom, aby lepiej informowali o dotacjach przekazywanych w celu wykorzystywania paliw kopalnych i zadeklarowały likwidację tych dotacji w ramach krajowych planów energii i klimatu. Co prawda państwa członkowskie lepiej informują o przekazywanych dotacjach, to jednak w planach energii i klimatu brak deklaracji co do ich zniesienia. Tymczasem takie działania powinny być priorytetem dla każdego kraju członkowskiego w przygotowywanych planach energii i klimatu.

Komentarz Wendel’a Trio – dyrektora CAN-Europe:

„Krajom członkowskim pozostał miesiąc na poprawę swoich planów. Jest absolutnie jasne, że jakość tych planów będzie miała wagę dla możliwości działania Unii Europejskiej w zakresie klimatu w następnej dekadzie. Plany muszą wytyczyć ścieżki, które pozwolą zwiększyć cele klimatyczne, odejść od paliw kopalnych i przyspieszyć wdrażanie efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii, aby na ich rozwoju oprzeć gospodarkę europejską.

Wdrożenie rekomendacji Komisji Europejskiej to tylko początek. Kraje członkowskie muszą widzieć aktualny cel klimatyczny UE jako minimalny i dążyć do jego przekroczenia tak, aby móc myśleć o osiągnięciu celów z Porozumienia Paryskiego.”

Ministrowie ds. energii krajów członkowskich będą dyskutować na temat krajowych planów energii i klimatu podczas wspólnego spotkania 4 Grudnia 2019. Daje ono możliwość zgłoszenia większych ambicji i uwzględnienia ich w krajowych planach do końca roku.

Polska w raporcie

Jedynym widocznym sygnałem ze strony byłego jeszcze rządu, była deklaracja, że cel w zakresie produkcji energii z odnawialnych źródeł energii nie zostanie podwyższony. W Krajowym Planie Energii i Klimatu jest on na poziomie 21% w roku 2030, podczas gdy oczekiwania Unii Europejskiej są na poziomie 25%. Pewną nadzieję na podniesienie celu daje ogłoszona tuż przed wyborem nowego rządu Polityka Energetyczna do roku 2040, w której podano, że produkcja energii w OZE w roku 2030 może zawierać się pomiędzy 21 a 23% w zależności od wsparcia uzyskanego od Unii Europejskiej. W zakresie pozostałych elementów planu nie ma nowych informacji, co oznacza, że większość decyzji pozostaje w rękach nowego rządu, a w nim ministerstwa ds. klimatu.

Komentarz dr Wojciecha Szymalskiego, prezesa Fundacji Instytut na rzecz Ekorozwoju:

„Expose premiera nowego rządu dało pewne nadzieje na poprawę polskiego Krajowego Planu Energii i Klimatu, jednak tylko w zakresie odnawialnych źródeł energii. Prawdopodobnie nie doczekamy się niestety, mimo przedwyborczych targów w tym zakresie, deklaracji dotyczących wycofania węgla z gospodarki, co byłoby na pewno czynnikiem ożywczym dla całego sektora energetycznego. Tymczasem plan energii i klimatu dotyczy także transportu, rolnictwa, budownictwa, gdzie będziemy mieli duże problemy z osiągnięciem redukcji emisji i na ten temat także się milczy. Zanim nowy minister ds. klimatu weźmie sią do pracy może być trochę za późno na poprawki”

Cały raport z języku angielskim można pobrać pod linkiem: [ZOBACZ>>]

Źródło: CAN-Europe oraz informacja własna