Opublikowany w marcu br. raport pt. „Mongolia: podatność miejskich zasobów wody na zmiany klimatu” został opracowany przez Zarząd Gospodarki Wodnej Mongolii przy wsparciu UNEP i we współpracy z organizacją pozarządową "Arvian Khelkhee". Wynika z niego, że w Mongolii coraz częściej mają miejsce katastrofy naturalne takie jak susze, powodzie i obfite opady śniegu. Można również zaobserwować znaczne zróżnicowanie temperatur, natomiast średnie temperatury roczne wzrosły od lat czterdziestych ubiegłego stulecia o 2,1°C.

Przewiduje się, że w ciągu kolejnego stulecia klimat w Mongolii wciąż będzie przechodził gwałtowne zmiany. Scenariusze zmian klimatu sugerują, że kraj będzie musiał nastawić się na ograniczenie zasobów wody, a skutki tego zjawiska będą widoczne w całym kraju ze względu na degradację środowiska naturalnego, niszczenie ekosystemów i znaczne szkody dla gospodarki. Skutki zmian klimatycznych pogłębia szybko postępująca urbanizacja, ograniczająca dostępność wody zarówno do użytku domowego, jak i przemysłowego.

Wszystkie wody powierzchniowe Mongolii przez około 6 miesięcy w roku pokryte są lodem, w związku z czym głównym źródłem wody dla większych ośrodków miejskich i przemysłowych są wody gruntowe. Zmiany klimatu wpłyną najprawdopodobniej na ich zasoby na terenie całego kraju. Sytuacja jest wyjątkowo trudna na obszarach miejskich, a zwłaszcza w stolicy kraju, Ułan Bator, gdzie mieszka niemal 40% populacji Mongolii. Wiąże się to z coraz większym zapotrzebowaniem na wodę, a równocześnie także z rosnącą produkcją zanieczyszczeń. Obecnie wodę wydobywa się szybciej, niż miasto jest w stanie ją odzyskać, a poziom wód gruntowych spada nieprzerwanie już od 50 lat.

Populacja Ułan Bator to około milion osób, z których połowa zamieszkuje dzielnice nędzy, gdzie poziom usług publicznych jest bardzo niski – dzienne zużycie wody wynosi jedynie około 5-10 litrów dziennie na osobę. Bardzo niewielu mieszkańców jest podłączonych do miejskiej sieci wodociągów. W skali globalnej Mongolia jest jednym z 60 krajów, w których zasoby wodne są ograniczone. Całkowite zużycie wody w Mongolii wynosi około 540 mln m³ rocznie, z czego ponad 80% przypada na przemysł i rolnictwo, a jedynie 20% na gospodarstwa domowe.

„Jeśli nie zmieni się sposób zarządzania zasobami wodnymi w Mongolii, kraj nie będzie w stanie zapewnić wystarczającej ilości wody dla wszystkich mieszkańców w obliczu postępujących zmian klimatycznych”, uważa dr Young-Woo Park, przedstawiciel regionalny UNEP w krajach Azji i Pacyfiku. „Już teraz należy podjąć kroki, które pozwolą Mongolii zaadaptować się do zmieniających się warunków klimatycznych. Cieszę się, że rząd planuje oprzeć swoje działania na wynikach naszego raportu”.

W ostatnich latach w Mongolii wzrosło wydobycie surowców naturalnych i wiele rzek lub ich odcinków jest zanieczyszczanych przez przemysł wydobywczy. W dorzeczach rzek intensywnie wydobywa się złoto, srebro, węgiel, kamienie szlachetne, żwir i inne zasoby naturalne. Kopalnie złota zanieczyszczają 28 rzek w ośmiu regionach Mongolii, można także zaobserwować wzrost zanieczyszczeń wynikających z urbanizacji i działalności przemysłowej. Większość wody pobieranej przez mieszkańców Ułan Bator pochodzi z rzeki Tuul, zanieczyszczanej zarówno przez przemysł wydobywczy, jak i rozwój miast. Autorzy raportu oceniają, że degradacja ekosystemu może okazać się zgubna jeśli chodzi o dostęp do wody pitnej i inne usługi publiczne. Szacunkowy koszt zwiększonej ochrony ekosystemu górnego odcinka rzeki Tuul może wynieść nawet miliard dolarów.

Raport zawiera również rekomendacje dotyczące adaptacji w Mongolii. Najważniejsze działania, jakie należy podjąć obejmują:

Raport został opublikowany w tegorocznym Dniu Wody, w kontekście przygotowań do spotkania RIO+20 i atmosferze debaty na temat zrównoważonego rozwoju i adaptacji do skutków zmian klimatu związanych z niedoborem wody.