A może by tak posadzić kwiatki na dachu? Jak podają dr inż. Ewa Burszta-Adamiak i mgr inż. Anna Sylwester na serwisie EkoBudowanie.pl, "zielone dachy budzą coraz większe zainteresowanie, szczególnie że dostępność i różnorodność materiałów do ich budowy nie stanowi obecnie problemu. Rosnące ceny działek budowlanych, wymagana prawem konieczność odtworzenia powierzchni biologicznie czynnej, a także korzyści ekologiczne zwiększają zainteresowanie projektantów i inwestorów dachami zielonymi.

Obecnie w Niemczech ok. 12% powierzchni dachów pokrytych jest dachami zielonymi. Jeszcze większy procent zazielenienia dachów można spotkać w USA, Szwajcarii oraz Austrii. Polska nie jest krajem w tym trendzie odosobnionym. Dowodem są liczne inwestycje zrealizowane w ostatnich latach.

Przykrycie naturalnie porośniętych powierzchni nawierzchniami nieprzepuszczalnymi jest przyczyną wielu problemów pojawiających się w terenach zurbanizowanych. Bezpośredni spływ po powierzchniach uszczelnionych, prosto do systemu kanalizacyjnego, zwiększa częstość występowania lokalnych podtopień oraz zjawisk powodziowych. Redukcja infiltracji ogranicza możliwość przedostawania się wód opadowych do wód gruntowych, których zasoby już dziś w wielu miastach Polski nie są wystarczające na potrzeby zaopatrzenia ludności w wodę. Szybki odpływ zagraża odbiornikom ścieków, niosąc ze sobą znacznie większe ilości zanieczyszczeń, głównie zawiesin, pestycydów, biogenów i metali ciężkich. W terenach zurbanizowanych obserwuje się także ograniczenie prędkości wiatru i jednocześnie trudności w przewietrzaniu miasta, większe zanieczyszczenie powietrza i wzrost jego temperatury, ograniczenie dopływu promieniowania słonecznego i straty nasłonecznienia, zmiany w zachmurzeniu ogólnym nieba oraz zmiany zawartości pary wodnej w atmosferze.

Obecnie zielone dachy są coraz częściej uważane za potencjalne narzędzie przeciwdziałania tym problemom. Wykonanie warstw konstrukcyjnych dachu zielonego, pełniących funkcje ochronne, retencyjne, oraz posadzenie odpowiednich gatunków roślin pozwalają na osiągnięcie wielu korzyści ekologicznych, hydrologicznych i estetycznych. Znane są wyniki badań wykazujące pozytywny wpływ zielonych dachów na redukcję ilości odpływających wód opadowych. Redukcja objętości spływu wiąże się m.in. z opóźnieniem początkowego odpływu z dachu oraz zmniejszeniem szczytowej fali odpływu, co przekłada się bezpośrednio na pracę kanalizacji oraz poprawę efektywności działania oczyszczalni ścieków w okresach pogody deszczowej.

Zielone dachy pełnią także funkcje termoizolacyjne polegające na akumulacji ciepła zimą i chłodzeniu budynku latem. Pochłaniając energię słoneczną, przyczyniają się do wydłużenia trwałości pokrycia i konstrukcji dachu w porównaniu z rozwiązaniami konwencjonalnymi oraz poprawy mikroklimatu wewnątrz pomieszczeń.. Dachy zielone redukują efekt miejskiej wyspy ciepła poprawiają akustykę budynku, tłumiąc hałas oraz poprawiają jakość otaczającego powietrza, pochłaniając szkodliwe gazy, kurz i inne zanieczyszczenia środowiska miejskiego.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 2002 r. Nr 75, poz. 690 z późn. zm.), dachy zielone pozwalają odzyskać w połowie utraconą pod zabudowę powierzchnię biologicznie czynną. W praktyce oznacza to, że inwestor ma prawo zabudować większą powierzchnię na terenie działki, ponieważ ma możliwość odtworzenia jej zazielenienia, np. na dachu budynku mieszkalnego.

Zielone dachy dla mieszkańców miast pełnią często funkcję społeczną i rekreacyjną. Dla wielu z nich może to być miejsce kontaktu z naturą, wyciszenia się, znalezienia wytchnienia i odpoczynku.

Podstawowymi warstwami zielonych dachów, poczynając od hydroizolacji, są:

Materiałem stosowanym do hydroizolacji dachów jest papa termozgrzewalna lub EPDM wykonany z kauczuku. Warunkiem niezbędnym do poprawnego funkcjonowania całego układu jest przeciwkorzenność hydroizolacji potwierdzona certyfikatami. Jako warstwę ochronną stosuje się maty chłonno-ochronne, które nie tylko chronią hydroizolację przed uszkodzeniami mechanicznymi, ale również chłoną wodę i stanowią jej rezerwuar.

Warstwa drenażowa jest niezmiernie ważną częścią układu. Jej podstawowymi funkcjami jest gromadzenie wody opadowej dla roślin oraz odprowadzanie jej nadmiaru do odpływów dachowych. Może być ona wykonana z materiałów sypkich gromadzących wodę w swoich porach, np. lawa wulkaniczna czy pumeks, lub ze specjalnych mat drenażowych o różnych wysokościach i różnym stopniu gromadzenia wody. Nie polecany jest drenaż żwirowy, gdyż poza właściwościami drenażowymi nie posiada on właściwości gromadzenia wody, przez co rośliny mają bardziej ograniczoną jej ilość.

Warstwa filtrująca jest niezbędna, by zabezpieczyć drenaż przed drobnymi, spławialnymi cząstkami substratu, które po dostaniu się do drenażu zatkałyby go i układ przestałby poprawnie funkcjonować. W przypadku zazielenienia ekstensywnego stosowane są często substraty mineralne z niewielką ilością części spławianych. W takim przypadku nie jest wymagane stosowanie włókniny filtracyjnej.

Warstwa wegetacyjna to substraty specjalnie skomponowane dla zielonych dachów. Charakteryzują się one dużą ilością substancji mineralnych oraz niewielką ilością materii organicznej - do 20% (wg przepisów przeciwpożarowych maksymalna dopuszczalna ilość materii organicznej). Skład ten umożliwia odpowiednie gromadzenie wody oraz jej przepuszczalność (dobre podłoże do wzrostu roślin). Na zielonych dachach nie powinno stosować się zwykłej ziemi z wykopu, gdyż jest ona zbyt ciężka, przez co konstrukcja budynku zostaje mocno obciążona. Zwykła ziemia nie ma także odpowiednich parametrów fizykochemicznych i może powodować złe funkcjonowanie całego systemu. Podłoże takie zawiera też zazwyczaj nasiona niepożądanych roślin i chwastów, przez co zwiększa się późniejszy koszt pielęgnacji powykonawczej.

Rośliny to podstawowy element całego systemu, bez którego nie byłoby zielonego dachu. Wybór roślin jest bardzo duży, począwszy od drobnych bylin do niewielkich drzew. Należy jednak pamiętać, że warunki panujące na dachu są dużo bardziej ekstremalne niż w normalnych przydomowych ogrodach. Latem na zielonym dachu panuje dużo wyższa temperatura, a zimą dużo niższa, dlatego też przy wyborze roślin na zielony dach powinno się kierować kryteriami wytrzymałości roślin na tego typu trudne warunki siedliskowe. Najbardziej popularnymi roślinami do zazieleniania ekstensywnego są różne gatunki i odmiany rozchodnika, które radzą sobie nadzwyczaj dobrze na zielonych dachach.

Budowa konstrukcji dachu różnicuje znacząco układ warstw dachu zielonego. Na dachu tradycyjnym, czyli takim gdzie termoizolacja znajduje się pod warstwą hydroizolacji, zielony dach wygląda inaczej niż w przypadku dachu odwróconego, gdzie termoizolacja znajduje się na warstwie hydroizolacji. W przypadku dachu odwróconego ważne jest stosowanie odpowiedniej włókniny dyfuzyjnej pozwalającej na swobodny przepływ pary wodnej.

Typ zazielenienia,ekstensywny - o znaczeniu ekonomicznym i ekologicznym, nieużytkowany przez ludzi, o niewielkiej różnorodności biologicznej, lub intensywny - przeznaczony na użytkowanie dla ludzi, o celach rekreacyjno-wypoczynkowych, o dużej różnorodności biologicznej, wpływa na grubość warstwy wegetacyjnej oraz potrzeby gromadzenia wody dla roślin. Przy zazielenieniu ekstensywnym grubość substratu wynosi 7-15 cm, natomiast przy zazielenieniu intensywnym od 15 do 100 cm lub więcej.

Położenie zielonego dachu względem kierunków geograficznych, nasłonecznienia, stref wietrznych i śniegowych może decydować po pierwsze o doborze odpowiednich roślin, a po drugie o wymaganym dociążeniu dachu zależnie od występującej siły ssącej wiatru. Ty także pomyśl o tym budując swój dom. 

źródło: EkoNews, fot. www. sxc.hu
www.ekonews.com.pl