Ostoja znajduje się w południowo - wschodniej Polsce i obejmuje obszar Bieszczad Zachodnich. Leży na wysokości 710 – 1346 m npm. Długie grzbiety górskie ciągną się równolegle do siebie z północnego zachodu na południowy wschód.

Grzbiety te porozcinane są licznymi dolinami rzek i potoków. Różnice wysokości pomiędzy dnem dolin a szczytami wahają się od 300 do 600 m. Najwyższe szczyty Bieszczad to Tarnica (1346 m n.p.m.), Halicz (1333 m n.p.m.) i Krzemień (1335 m n.p.m.). Szczytowe partie gór (powyżej 1150 m n.p.m. m.in. na Połoninie Wetlińskiej i Caryńskiej) porośnięte są unikatowymi w Polsce połoninami, z łanami śmiałka darniowego i borówczyskami. Poniżej połonin rozciągają się lasy reglowe.

Na terenie ostoi stwierdzono występowanie 23 typów siedlisk cennych dla ochrony przyrody w UE wśród nich endemiczne. Największą powierzchnię zajmują żyzne buczyny (50%), kwaśne buczyny (10%) oraz jaworzyny i łąki użytkowane ekstensywnie (10%) i unikatowe w Polsce zbiorowiska połonin.

Bogata flora roślin naczyniowych (1100 gatunków) również charakteryzuje się (7) endemitami wschodniokarpackimi. Występuje tu najliczniejsza populacja dzwonka piłkowanego i tocji karpackiej w Polsce. Stwierdzono tu też występowanie rzepika szczeciniastego, choć są to prawdopodobnie stanowiska pochodzenia antropogenicznego. Wyjątkowo bogata biforia (ok. 1000 gatunków mchów). Łącznie stwierdzono tu stanowiska 29 gatunków (w tym 5 priorytetowych) z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. 

Dzwonek piłkowany

Bieszczady są ostoją ptasią o randze europejskiej, która jest częścią polsko-ukraińsko-słowackiego Rezerwatu Biosfery "Karpaty Wschodnie". Gniazduje tu ok. 150 gatunków ptaków, w tym co najmniej 38 gatunków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej i 13 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). Są to: bocian czarny, dzierzba czarnoczelna (PCK), dzięcioł białogrzbiety (PCK), muchołówka białoszyja, orlik krzykliwy (PCK), orzeł przedni (PCK), puchacz (PCK), trzmielojad, dzięcioł trójpalczasty (PCK), dzięcioł zielonosiwy, gadożer (PCK), głuszec (PCK), orzełek włochaty (PCK), puszczyk uralski (PCK), sóweczka (PCK), włochatka (PCK), płochacz halny (PCK); w stosunkowo wysokim zagęszczeniu występują: bocian biały i derkacz.

Bieszczady to jedna z najcenniejszych w Europie ostoi fauny puszcz ze wszystkimi wielkimi drapieżnikami (niedźwiedź, wilk, ryś). Występują tu bardzo silne populacje wydry, węża Eskulapa, traszki karpackiej (endemit karpacki) oraz wolnożyjące żubry (jedna z 5 populacji w Polsce). W Bieszczadach występuje około 700 gatunków wodnych i około 300 gatunków ziemnowodnych. Wśród nich 24 to endemity karpackie.

Wybierając się w Bieszczady należy najpierw dotrzeć do Sanoka, Zagórza lub Ustrzyk Dolnych, a następnie komunikacją PKS do miejscowości położonych w głębi ostoi. Do Sanoka możemy dojechać komunikacją PKS z Warszawy, Rzeszowa i Krakowa. Najbliższe stacje PKP znajdują się w Zagórzu, Lesku i Ustrzykach Dolnych.

O atrakcyjności ostoi stanowią walory przyrodnicze, umożliwiając rozwój ekoturystyki. Najczęściej odwiedzanymi i najpiękniejszymi miejscami w Bieszczadach są Masyw Tarnicy oraz Połoniny Wetlińska i Caryńska. Na terenie Bieszczadzkiego Parku Narodowego wyznaczonych jest również kilka ścieżek przyrodniczych m.in. ścieżka "Połonina Wetlińska" i "W dolinie Górnego Sanu". Warto odwiedzić muzeum przyrodnicze Bieszczadzkiego Parku Narodowego w Ustrzykach Dolnych.

W północno-wschodniej części Bieszczadów można zobaczyć wiele starych, drewnianych cerkwi m.in. w Chmielu, Równi, Hoszowie, Michniowcu czy Smolniku nad Sanem. Warto również odwiedzić największy w Polsce skansen budownictwa ludowego w Sanoku. Smak prawdziwej bieszczadzkiej przygody oferują rzadziej odwiedzane przez turystów miejsca, takie jak Grób Hrabiny w Siankach, Sine Wiry czy Jeziorka Duszatyńskie. Warto również wybrać się w podróż w czasie leśną kolejką wąskotorową, której stacja początkowa znajduje się w Majdanie koło Cisnej. W okresie zimowym warto zobaczyć Wyścigi Psich Zaprzęgów z Lutowisk do Wołosatego oraz Ogólnopolski Bieszczadzki Rajd Narciarski z Wołosatego do Ustrzyk Górnych. Latem zaś miłośnicy piosenek z Krainy Łagodności nie ominą na pewno Festiwalu Sztuk Różnych "Bieszczadzkie Anioły" w Wetlince Górnej.

Teren ostoi poprzecinany jest wieloma szlakami pieszymi i rowerowymi. Wyznaczonych jest tu również kilka szlaków do uprawiania turystyki konnej. W Wołosatem w stadninie koni Bieszczadzkiego Parku Narodowego można dosiąść konia huculskiego. Zimą natomiast można skorzystać z tras narciarskich m.in. z wyciągów w Ustrzykach Dolnych.

Na terenie ostoi i w jej okolicach znajduje się wiele miejscowości turystyczno - wypoczynkowych m.in. Wetlina, Cisna, Ustrzycki Górne i Dolne, Solina i Komańcza. Miejscowości te oferują bardzo bogatą bazę noclegową, począwszy od hoteli, ośrodków wypoczynkowych, poprzez pensjonaty i pokoje gościnne do pól namiotowych. Na terenie ostoi znajduje się również kilka schronisk młodzieżowych m.in. w Wetlinie, Cisnej, Komańczy, na Połoninie Wetlińskiej - "Chatka Puchatka” lub Bacówka "Pod Małą Rawką". Okoliczni gospodarze oferują również pobyt w kwaterach agroturystycznych m.in. w Wetlinie, Cisnej, Smerku, Lutowiskach i Baligrodzie.

 

Artykuł powstał w ramach projektu „Agroturystyka w sieci natury” nr POIS.02.04.00-00-0083/16 dofinansowanego ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 w ramach działania 2.4 „Ochrona przyrody i edukacja ekologiczna”, oś priorytetowa II „Ochrona środowiska w tym adaptacja do zmian klimatu” na podstawie Umowy o dofinansowanie nr POIS.02.04.00-00-0083/16-00.