1 października dziesięć krajów (Austria, Chorwacja, Cypr, Francja, Grecja, Holandia, Litwa, Łotwa, Polska, Węgry) oraz Walonia (region federalny Belgii) poinformowały Komisję Europejską o zamiarze wprowadzenia zakazów upraw GMO z wykorzystaniem nowych możliwości prawnych, jakie daje dyrektywa 2015/412 [1].

Według doniesień prasowych rządy kolejnych pięciu państw (Bułgarii, Danii, Słowenii, Niemiec, Włoch) i trzech regionów (Szkocji, Walii i Północnej Irlandii) także zamierzają skorzystać z klauzuli opt-out [2]. Te piętnaście krajów i cztery regiony zamieszkuje 65% populacji Unii Europejskiej, a na ich obszarze znajduje się 65% ziemi uprawnej. Spodziewa się, że kolejne kraje pójdą ich śladem i złożą wniosek o wprowadzenie zakazów upraw GMO.

Zakazy te w większości dotyczą jedynej dopuszczonej do uprawy w UE odmiany GMO – kukurydzy MON810 koncernu Monsanto, a także pozostałych siedmiu odmian kukurydzy, których proces autoryzacji jeszcze się nie zakończył [3][4].

Dotychczasowe zakazy uprawy kukurydzy MON810 kraje członkowskie w większości wprowadzały w oparciu o tzw. klauzulę bezpieczeństwa (m.in. Austria, Grecja, Luksemburg, Francja, Niemcy, Węgry), Polska wykorzystała w tym celu zapisy dyrektywy nasiennej.

Co najmniej połowa rządów Unii Europejskiej odrzuca plany KE autoryzowania upraw GMO. Rządy te nie mają zaufania do procesu oceny ryzyka produktów GMO i słusznie podejmują działania w obronie swojego rolnictwa i żywności. Żeby odbudować to zaufanie, Komisja powinna wstrzymać procesy wprowadzania GMO do Europy i trybie w pilnym przeprowadzić reformę oceny bezpieczeństwa i systemu autoryzacji GMO – powiedziała Joanna Miś-Skrzypczak, koordynatorka ds. polityki ekologicznej w Greenpeace Polska.

1 lipca 2014 roku Przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker wyraził opinię, że KE nie powinna forsować upraw GMO wbrew woli większości państw UE [5]. Do tej pory Komisja nie przedłożyła propozycji zmiany obowiązującego prawa, ani nie uwzględniła apelu ministrów środowiska z 2008 r. o reformę zasad oceny bezpieczeństwa produktów GMO. Co więcej, obowiązujące zasady także nie zawierają wytycznych zawartych od 2001 r. w dyrektywie 2001/18, które mówią o potrzebie przeprowadzania niezależnych i bardziej szczegółowych badań nad odmianami GMO.

Źródło: Greenpeace Polska

Przypisy:
[1] Według zapisów dyrektywy 2015/412 państwo członkowskie mogą wystąpić za pośrednictwem KE z wnioskiem do producentów GMO, by wykluczyć z uprawy całość lub część ich terytorium. Koncerny te (Dow, Monsanto, Syngenta i Pionier) mogą zaakceptować lub odrzucić dany wniosek bez podania przyczyny decyzji. Rządy mają także możliwość wprowadzenia zakazów upraw danej odmiany GMO lub grup odmian GMO w oparciu o przedstawione dowody na podjęcie takiej decyzji. Lista wniosków wraz z wydanymi decyzjami znajduje się pod tym linkiem: http://ec.europa.eu/food/plant/gmo/new/authorisation/cultivation/geographical_scope_en.htm.
[2] http://bit.ly/1M3rZUj;http://www.ft.dk/samling/20142/almdel/mof/bilag/83/1548687.pdf;http://af.reuters.com/article/commoditiesNews/idAFL5N1204FY20150930;https://drive.google.com/a/greenpeace.org/file/d/0Bzj_0to-Zg2LMHdmdS1OakVDZ0E/view;http://www.rtvslo.si/okolje/gensko-spremenjeni-organizmi-izkljuceni-iz-slovenije/375120;http://news.scotland.gov.uk/News/GM-crop-ban-1bd2.aspx;http://www.theecologist.org/News/news_round_up/2985636/france_germany_poland_ten_european_nations_to_go_gmofree.html;http://www.bbc.com/news/world-europe-34316778.
[3] Dania wystąpiła z wnioskiem o wyłączenie jej terytorium spod upraw kukurydzy MON810 i trzech innych odmian.
[4] Wśród odmian oczekujących na autoryzację jest m.in. kukurydza 1507, której wprowadzeniu sprzeciwiło się 19 z 28 państw członkowskich UE w lutym 2014 r.:
http://www.greenpeace.org/poland/pl/wydarzenia/swiat/gmo-kukurydza-1507/
[5] Wytyczne polityczne na następną kadencję Komisji Europejskiej: „Uważam za niewłaściwe, że zgodnie z obecnymi przepisami Komisja jest prawnie zobowiązana do zatwierdzania przywozu i przetwarzania nowych organizmów, nawet jeśli wyraźna większość państw członkowskich jest temu przeciwna." http://ec.europa.eu/priorities/docs/pg_pl.pdf