Ostatnie informacje przedstawione przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wskazują, że realizacja jedynego programu wspierającego termomodernizację domów jednorodzinnych (Program Ryś) została zawieszona.

Oznacza to zmarnowanie szansy na: (i) poprawę życia mieszkańców, w tym najbiedniejszych i osób mieszkających na terenach słabiej rozwiniętych, (ii) ograniczenie zanieczyszczenia powietrza pochodzącego z gospodarstw domowych, (iii) ulżenie budżetom domowym poprzez zmniejszenie wydatków na ogrzewanie oraz (iv) zwiększenie niezależności energetycznej Polski.

W domach jednorodzinnych zamieszkuje ponad połowa Polaków. Jak wskazuje raport Instytutu Ekonomii Środowiska domy jednorodzinne to budynki w większości nieocieplone lub ocieplone bardzo słabo. Około 70% domów jednorodzinnych ogrzewanych jest węglem, zwykle za pomocą starych, prymitywnych kotłów, w których można spalać wszystko, w tym śmieci, i których użytkowanie prowadzi do emisji znacznych ilości zanieczyszczeń powietrza Taka sytuacja sprawia, że gospodarstwa domowe ponoszą wysokie koszty ogrzewania, a cały kraj ma ogromny problem z zanieczyszczeniem powietrza – Polska ma najbardziej zanieczyszczone powietrze w całej Unii Europejskiej.

Fakt, że przeciętny polski dom znajduje się w bardzo złym stanie i w znacznym stopniu przyczynia się do zanieczyszczenia powietrza (sektor domów jest źródłem emisji około 50% pyłów i aż 87% rakotwórczego benzo[a]pirenu) wynika z wieloletnich zaniedbań kolejnych ekip rządzących. Przez ostatnie dwie dekady nie uruchomiono żadnego mechanizmu wspierającego właścicieli domów jednorodzinnych w termomodernizacji, pomimo bardzo dużych potrzeb w tym zakresie – pozostawiając obywateli samych z problemem. Wsparcie takie było dostępne jedynie dla domów wielorodzinnych i budynków publicznych.

- Kolejny już rząd odwraca się od obywateli i nie widzi problemu fatalnego stanu, w jakim znajdują się budynki jednorodzinne w naszym kraju. A przecież uruchomienie wsparcia do modernizacji domów to najlepszy sposób na poprawę życia tak dużej grupie ludzi – szacujemy, że w niedocieplonych domach mieszka ponad 10 milionów Polaków. Modernizacja tych domów leży w interesie nas wszystkich, gdyż przekłada się na jakość życia, budżet gospodarstw domowych, jakość powietrza, rozwój gospodarki oraz większe przychody do budżetu z tytułu prowadzonych inwestycji. Szacunki wskazują, że wartość rynku modernizacji domów sięga kilkudziesięciu miliardów złotych. Jak wskazują doświadczenia innych krajów, każde euro zainwestowane w modernizację domów przynosi przynajmniej dwukrotnie wyższe przychody do budżetu - mówi Marek Zaborowski z Instytutu Ekonomii Środowiska.

Kraje sąsiadujące z Polską prowadzą szerokie programy wspierające modernizację domów, z korzyścią dla powietrza, budżetu oraz rozwoju lokalnych firm. W Czechach od początku 2009 roku wydano na ten cel około 8 miliardów zł, a w Niemczech budżet roczny podobnego programu to 12-24 miliardów zł. W planowanym przez poprzedni polski rząd programie RYŚ budżet miał wynosić 400 milionów zł i miał być to projekt o charakterze pilotażowym z perspektywą rozszerzenia w następnych latach. Niestety obecnie jego realizacja została wstrzymana mimo, że do jego wdrażania zgłosiło się 10 wojewódzkich funduszy ochrony środowiska, a zainteresowanie wśród obywateli było wysokie.

IEŚ stoi na stanowisku, że potrzebny jest Program Termomodernizacji Polski „Dom+” - ogólnokrajowy system wsparcia inwestycji zmniejszających zapotrzebowanie na energię w budynkach jednorodzinnych. Program taki w sposób bezpośredni przełoży się na poprawę jakości powietrza w Polsce. Ponadto będzie stanowić wsparcie dla biedniejszej części społeczeństwa, a także zwiększy wpływy do budżetu (VAT oraz PIT i CIT). Termomodernizacja kraju to również wsparcie lokalnych firm zajmujących się ociepleniami, remontami i przebudową budynków oraz zwiększenie liczby miejsc pracy. Program termomodernizacyjny pozwoli na rozruszanie gospodarki także na poziomie lokalnym, co przełoży się na wzrost zamożności w zaniedbywanych dotychczas regionach Polski. Największe zaniedbania w tym zakresie obserwujemy właśnie na terenach o najwyższym ubóstwie.

10 powodów, dla których domy jednorodzinne   są tak ważne w planie termomodernizacji Polski

Źródło: IEŚ, materiały prasowe