Przemyślana transformacja w kierunku niskoemisyjnym wiąże się ze zmianami na wszystkich poziomach od szczebla krajowego po lokalny.

– Podstawowym, niezwykle istotnym wyzwaniem jest powiązanie lokalnych planów gospodarki niskoemisyjnej (PGN) z Narodowym Programem Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej. Niestety obecnie ta kwestia nie jest uregulowana. Zakres wytycznych, na których gminy mogą oprzeć się przy opracowaniu planów, jest ograniczony. – zaznacza Urszula Stefanowicz, ekspert Polskiego Klubu Ekologicznego Okręgu Mazowieckiego.

PGN jest nowym dokumentem planistycznym, jednym z wielu, które gminy muszą przygotowywać, wdrażać i aktualizować. Wymaga to dużego nakładu pracy i zatrudnienia specjalistów.  Umowy z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej o dofinansowanie opracowania Planów Gospodarki Niskoemisyjnej podpisało nieco ponad 800 gmin. Część samorządów przygotowuje plany bez dofinansowania, choć nie wiadomo dokładnie ile ich jest. Pozostaje zatem przynajmniej 1500 gmin, które nadal nie posiadają PGN. Tymczasem będą one w najbliższych latach potrzebne do sięgnięcia po środki unijne na działania służące ograniczaniu emisji. Wszystkie zaangażowane strony dopiero uczą się, czym te plany powinny być i jakie działania mają obejmować. Zwykli ludzie niewiele o nich wiedzą, więc nie ma co się dziwić, że zainteresowanie tematem jest słabe.

– Stworzyliśmy Narzędzie Kontroli Obywatelskiej Planów Gospodarki Niskoemisyjnej, aby pomóc społeczeństwu włączyć się w ważny dla nich proces opracowania dokumentów strategicznych na poziomie lokalnym. Od teraz każdy mieszkaniec będzie mógł sprawdzić, czy urząd  zamierza zmniejszyć emisje gazów cieplarnianych i innych zanieczyszczeń powietrza w jego gminie i jak planuje to zrobić. Co ważne, nie będzie potrzebował do tego specjalistycznej wiedzy czy eksperckich opinii.
 – mówi Agata Golec, ekspert Instytutu na rzecz Ekorozwoju.

Obecnie poziom zaangażowania społeczeństwa w przygotowanie Planów Gospodarki Niskoemisyjnej jest daleko niewystarczający. Mieszkańcy nie wiedzą, czemu służy ten dokument, a urzędy nie starają się ich edukować i zachęcać do debaty na temat planowanych inwestycji w gminie.

– Samorządy nie widzą korzyści wynikających z angażowania społeczności lokalnej we współtworzenie dokumentów strategicznych takich, jak Plany Gospodarki Niskoemisyjnej. Decyzje podejmowane z udziałem mieszkańców są bardziej trwałe i pomagają uniknąć konfliktów na etapie realizacji inwestycji. Ponadto dialog pomiędzy społeczeństwem a samorządem zwiększa też wiarygodność władz publicznych i buduje społeczne zaufanie do nich. – podkreśla dr Marta Maja Wiśniewska, ekspert Fundacji Greenmind.

Odpowiednie przygotowanie PGN niesie za sobą szereg korzyści. Są nimi nie tylko ogólna akceptacja społeczna odnośnie realizowanych działań, ale również rozwój gospodarki niskoemisyjnej.

– Musimy pamiętać, że odpowiednia polityka samorządów może prowadzić do znacznego ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, co w efekcie przyczyni się do poprawy warunków życia społeczności lokalnej. Rozwój gospodarki niskoemisyjnej oznacza również poprawę bezpieczeństwa energetycznego, inwestowanie w innowacyjne technologie oraz tworzenie nowych miejsc pracy. – podsumował dr hab. Zbigniew Karaczun, prof. SGGW, wiceprezes Polskiego Klubu Ekologicznego Okręgu Mazowieckiego.

Źródło: materiały prasowe PKEOM

Publikację "Rola społeczności lokalnej w rozwoju gospodarki niskoemisjyjnej" można pobrać w formacie .pdf pod niniejszym artykułem.