Ocenia się, że brak wdrożenia prawodawstwa z dziedziny ochrony środowiska oznacza dla gospodarki UE koszty związane z opieką zdrowotną w wysokości około 50 miliardów euro rocznie oraz bezpośrednie koszty dla środowiska. W ramach starań mających na celu zmniejszenie tej liczby i osiągnięcie lepszych wyników w zakresie ochrony środowiska Komisja wydała w dniu dzisiejszym komunikat w sprawie lepszego wdrażania unijnego prawa ochrony środowiska.

Komisarz ds. środowiska, Janez Potočnik, powiedział: "Przepisy unijne nie są wymysłem Brukseli, są one w demokratyczny sposób przyjmowane przez wszystkie państwa członkowskie i Parlament Europejski dla dobra obywateli. Ochronie naszego środowiska naturalnego służy około 200 dobrze ugruntowanych aktów prawnych, niestety zbyt często są one niewłaściwie stosowane. Nie powoduje to jedynie szkody dla środowiska – przynosi również negatywne skutki dla zdrowia człowieka, oznacza brak pewności dla przemysłu i osłabia jednolity rynek. W czasie kryzysu nie możemy sobie pozwolić na takie koszty".

W komunikacie opublikowanym 7 marca br. uwypuklono pozytywne aspekty przepisów dotyczących ochrony środowiska, wskazując, w jaki sposób zapobieganie szkodom dla środowiska może kosztować znacznie mniej niż długoterminowe usuwanie takich szkód. Prawodawstwo w dziedzinie ochrony środowiska może przynieść korzyści dla przemysłu — pełne wdrożenie przepisów UE dotyczących odpadów przyniosłoby przykładowo skutek w postaci utworzenia dodatkowych 400 tysięcy miejsc pracy przy kosztach netto, które są o 72 miliardy euro niższe niż w przypadku scenariusza alternatywnego zakładającego brak wdrożenia tych przepisów.

Celem komunikatu jest intensyfikacja dialogu z rządami i wszystkimi innymi zainteresowanymi stronami w zakresie lepszej współpracy zmierzającej do urzeczywistnienia lepszego wdrożenia unijnych przepisów poprzez usprawnienie gromadzenia wiedzy i dzielenia się nią oraz poprzez zwiększenie poczucia odpowiedzialności wszystkich zainteresowanych stron za realizację celów ochrony środowiska. W szczególności w komunikacie zostaną określone środki, które pomogą państwom członkowskim w ustanowieniu w pełni systemowego podejścia do zbierania i rozpowszechniania wiedzy z uwzględnieniem sposobów stymulowania szybszego reagowania na kwestie związane z ochroną środowiska.

Wdrożenie i egzekwowanie przepisów unijnych w zakresie ochrony środowiska to wspólne zadania organów krajowych, regionalnych i lokalnych. Niską jakość wdrożenia pogłębia często brak precyzyjnych informacji dotyczących kwestii ochrony środowiska. Działania w zakresie monitorowania nie są jednakowo intensywne w całej Europie, informacje mogą być niepełne lub nieaktualne, przy czym niewystarczająca ilość informacji jest umieszczana w internecie. Lepsze i bardziej dostępne informacje na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym umożliwiłyby wcześniejszą identyfikację kluczowych problemów ochrony środowiska i uzyskanie długoterminowych oszczędności.

Właściwe wdrożenie wymaga skutecznego reagowania na rzeczywiste lub potencjalne problemy środowiskowe. Propozycje usprawnień obejmują poprawę inspekcji i nadzoru, kryteria dotyczące rozpatrywania przez państwa członkowskie skarg obywateli, lepszy dostęp do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących ochrony środowiska oraz wsparcie dla europejskich sieci specjalistów ds. ochrony środowiska. W problematycznych przypadkach osoby odpowiedzialne za wdrażanie przepisów powinny być jednoznacznie zobowiązane do wprowadzenia usprawnień w określonych terminach i przy poziomach odniesienia, które można poddać publicznej ocenie.

Kolejne kroki

Komunikat zostanie skierowany do Parlamentu Europejskiego, państw członkowskich, ich obywateli i wszystkich stron uczestniczących w działaniach z zakresu wdrażania i egzekwowania. Wyniki rozmów pomiędzy trzema instytucjami UE będą stanowić podstawę do przygotowania siódmego programu działania na rzecz środowiska naturalnego.

Dodatkowe informacje: Komunikat dotyczący wdrażania prawa ochrony środowiska.