Według danych Międzynarodowej Agencji Energetycznej ponad połowa światowej ludności żyje dzisiaj na terenach zurbanizowanych. Produkcja prądu na tych terenach jest źródłem ponad 71 proc. globalnej emisji gazów cieplarnianych, a wartość ta ma wzrosnąć o kolejne 5 proc. do końca 2030 roku. Jednak na całym świecie są miasta, które stanowią żywy przykład, że zielone rozwiązania na rzecz środowiska to klucz do rozwoju społeczeństw.

Kilka lat temu Komisja Europejska zaproponowała stworzenie "Zielonej Stolicy Europy" ("European Green Capital Award") – nagrody przyznawanej co roku za wprowadzanie wysokich standardów ochrony środowiska i innowacyjnych działań służących rozwojowi zrównoważonemu, które mogą być inspiracją dla innych miast europejskich. Od 2010 roku nagrodę przyznano cztery razy.

Sztokholm (2010) – za skuteczne środki służące zmniejszaniu hałasu, nowe standardy dla wody pitnej oraz innowacyjny zintegrowany system gospodarki odpadami. Prawie wszyscy mieszkańcy żyją mniej niż 300 m od terenów zielonych, a pociągi i autobusy publiczne napędzane są paliwami odnawialnymi.

Hamburg (2011) – chce zredukować emisje o 40 proc. do końca 2020 roku i o 80 proc. do 2050. Miasto ma rozwiniętą sieć rowerową, niemal wszyscy mieszkańcy mają transport publiczny w zasięgu 300 m. 15 kwietnia 2011 roku Hamburg uruchomił mobilny projekt "Train of Ideas". W każdym z 7 wagonów pociągu można poznać inny aspekt życia w zielonym mieście – mobilności, ochrony klimatu czy konsumpcji. Odwiedzający również zobaczą, jak miasta mogą stać się bardziej przyjazne środowisku i zrównoważone, oferując przy tym wysoki standard życia.

Vitoria-Gasteiz (2012) – to drugie największe miasto w Kraju Basków w północnej Hiszpanii. Składa się z koncentrycznych kręgów: centrum otacza obszar odzyskany z terenów zdegradowanych "Green Belt", a ten z kolei otoczony jest przez lasy i góry. Cała ludność żyje w promieniu 300 m od otwartych terenów zielonych. Miasto wspomaga rozwój różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych (min. poprzez monitoring przyrody i zapobieganie fragmentacji siedlisk). Tereny zielone mają też funkcję edukacyjną.

Miasto zamierza również ograniczyć zużycie wody do 100 l na osobę dziennie oraz ograniczyć emisje z transportu samochodowego do 1/3 obecnego poziomu. Chce także, aby udział terenów zielonych na obszarze miasta był większy niż obecny 33 proc.

Nantes (2013) leżące nad ujściem Loary we Francji. W ciągu ostatnich 10 lat opracowało zintegrowany system transportu, z naciskiem na publiczny i rowerowy. Planuje zminimalizować ruch samochodów w centrum. Jako pierwsze miasto w kraju ponownie wprowadziło elektryczne tramwaje. Obecnie miejskie emisje wynoszą CO₂ do 4,77 t na głowę.

Zwycięzca na 2014 rok zostanie ogłoszony 29 czerwca br. Niedawno Komisja Europejska rozpoczęła poszukiwania Zielonej Stolicy 2015 – kandydatury można składać do 15 października br.

Wyjątkowy ranking stworzył też amerykański strateg ds. klimatu, Boyd Cohen. "Smart cities" to 10 inteligentnych miast z całego świata, które efektywnie korzystają z zasobów, zmniejszając swój ślad klimatyczny i poprawiając jakość życia obywateli.

1. Wiedeń – jako jedyne miasto zmieściło się w pierwszej 10 w każdej analizowanej kategorii: innowacji (5. miejsce), zielone regionalne miasto (4.), jakość życia (1.) i zarządzanie cyfrowe (8.). Wiedeń prowadzi śmiałe projekty jak Smart Energy Vision 2050, mapa drogowa 2020 i plan działań 2012-2015;

2. Toronto – najwyżej ocenione miasto w Ameryce Północnej. Jest aktywnym członkiem Clinton 40 (C40) – metropolii, które starają się przejść na gospodarkę niskoemisyjną. Sektor prywatny współpracuje na rzecz zwiększenia efektywności tranzytowej w rejonie metra, a niedawno miasto zaczęło pozyskiwać gaz z miejskich wysypisk, który zasila śmieciarki;

3. Paryż – ma bardzo udany program roweru publicznego Velib, a niedawno uruchomił podobny dla małych pojazdów elektrycznych Autolib, który posiada już około 250 stacji wynajmu;

4. Nowy Jork – zdobył wszędzie wysokie notowania poza jakością życia, gdzie zajął 47. miejsce. Miasto uruchomiło Business Analytics Solutions Center, pomagające wprowadzać inteligentne rozwiązania;

High Line Park w Nowym Jorku, fot. flickr diablodale BY-NC-ND

5. Londyn – posiada solidny system tranzytowy. Niedługo ma otworzyć Imperial College, który będzie badał dane transportowe, rządowe, biznesowe, akademickie i konsumenckie, aby stworzyć miasto bardziej efektywnym;

6. Tokio – w zeszłym roku ogłosiło plan stworzenia inteligentnego obszaru na przedmieściach, gdzie zbuduje domy zasilane panelami słonecznymi i zawierające urządzenia energooszczędne, podłączone do inteligentnych sieci. Promuje również rozwiązania służące inteligentnej mobilności;

7. Berlin – razem z Vattenfall, BMW i innymi koncernami testuje system Vehicle-to-grid (V2G), umożliwiający dwukierunkowy przepływ energii między pojazdem elektrycznym (lub hybrydowym), a siecią elektroenergetyczną;

8. Kopenhaga – zobowiązała się do bezemisyjności do końca 2025 roku, a dla 40 proc. jej mieszkańców rower jest podstawowym środkiem transportu;

9. Hong Kong – w cyfrowym zarządzaniu zajął 3. miejsce, ale w jakości życia już tylko 70. Eksperymentuje z czystymi technologiami w lotnictwie i całym łańcuchu rolniczym. Jest również liderem wdrażania inteligentnych kard dla mieszkańców, które służą w transporcie publicznym, dostępie do bibliotek, budynków, sklepów i parkingów;

10. Barcelona – jako jedna z pierwszych 10 lat temu wprowadziła energię słoneczną, niedawno uruchomiła projekt LIVE EV, promujący pojazdy elektryczne, a także ogłosiła projekt laboratoriów innowacji dla inteligentnych miast.

Przykładów pozytywnych zmian na całym świecie jest znacznie więcej. Warto je odwiedzić, by zobaczyć, jak można żyć ekologicznie, a jednocześnie na wysokim poziomie. Okazuje się też, że wbrew pozorom wprowadzanie innowacji nie tylko nie jest finansowo nieosiągalne, ale przynosi długoterminowe oszczędności. Jeśli staną się one inspiracją dla innych samorządów, zyska na tym nie tylko środowisko, ale my wszyscy.