Warszawa, jak i wiele innych miast na świecie, narażona jest na ekstremalne zjawiska, jak susze, powodzie czy silny wiatr. Skutkami tego typu zdarzeń oraz ich łagodzeniem i zapobieganiem będzie wkrótce zajmowała się Strategia adaptacji do zmian klimatu dla m.st. Warszawy.

- Problem zmian klimatu od lat jest w Warszawie traktowany z dużą powagą. W 2008 r. Prezydent Hanna Gronkiewicz-Waltz powołała Zespół ds. ochrony klimatu, którego jednym z celów jest inspirowanie i uruchamianie działań związanych z łagodzeniem zmian klimatycznych poprzez redukowanie emisji gazów cieplarnianych. Wynikiem tych działań było przystąpienie w 2009 r. do ogólnoeuropejskiej inicjatywy Porozumienie Burmistrzów, w 2011 r. przyjęcie planu działań na rzecz zrównoważonego zużycia energii w perspektywie do 2020 r., a w 2015 r. planu gospodarki niskoemisyjnej. Obecnie pracujemy nad drugim wątkiem polityki klimatycznej, czyli adaptacją do zmian klimatu – mówi Renata Kaznowska, wiceprezydent m.st. Warszawy i dodaje - Dobra strategia adaptacji wpłynie na poprawę bezpieczeństwa mieszkańców naszego miasta.

 Projekt ADAPTCITY

Projekt „Przygotowanie strategii adaptacji do zmian klimatu miasta metropolitalnego przy wykorzystaniu mapy klimatycznej i partycypacji społecznej”, w skrócie „ADAPTCITY” realizowany jest w stolicy od trzech lat. Efektem pierwszego etapu było opracowanie dotyczące zagrożenia miasta ze strony zmian klimatu obecnie oraz pod koniec XXI wieku. Zostało ono przygotowane przez zespoły naukowców pracujących zarówno nad zagadnieniem zmian klimatu dzisiaj i w przyszłości, jak i wpływu tego zjawiska na miasto, ludzi w nim mieszkających oraz środowisko przyrodnicze Warszawy.

 Drugim etapem były prace Warszawskiego Okrągłego Stołu ds. Adaptacji do Zmian Klimatu (WOSAK), który został powołany przez Prezydent m.st. Warszawy. W skład tego organu weszło 18 przedstawicieli organizacji pozarządowych, świata nauki, Urzędu m.st. Warszawy oraz podmiotów świadczących usługi dla mieszkańców. Jego zadaniem było przygotowanie materiałów do opracowania projektu założeń Strategii adaptacji do zmian klimatu dla m.st. Warszawy do roku 2030 z perspektywą do roku 2050. Na kolejnym etapie projektu założenia do Strategii Adaptacji były przedmiotem szerokich konsultacji społecznych. Przygotowano również zestaw map klimatycznych stolicy - cenne źródło informacji przy tworzeniu Strategii adaptacji.

 Mapa klimatyczna Warszawy

W serwisie mapowym Warszawy, umieszczono katalog zawierający mapy klimatyczne - Adaptcity. Wybierając odpowiednie warstwy, można zobaczyć: bazę interwencji Straży Pożarnej, mapy opadów, mapy powierzchni nieprzepuszczalnych oraz biologicznie czynnych, mapy rozkładu wartości albedo, mapy wskaźnika jakości zieleni, a także mapy temperatury powietrza i powierzchni miasta.

- W ramach prac związanych z przygotowaniem map zostały przeprowadzone analizy potencjalnych skutków zmian klimatu dla Warszawy w perspektywie II połowy XXI wielu. Analizy dotyczyły m.in. takich zjawisk meteorologicznych jak fale upałów, fale mrozów, silny wiatr, silne opady atmosferyczne. Mapy zostaną wykorzystane do przygotowania scenariuszy przyszłych zmian klimatycznych w Warszawie oraz potencjalnego ryzyka dla ludzi, gospodarki i przyrody, a także jako punkt wyjścia przy opracowaniu praktycznej koncepcji adaptacji do zmian klimatu w Warszawie – mówi Leszek Drogosz dyrektor Biura Infrastruktury m.st. Warszawy.

Mapy klimatyczne Warszawy to również ciekawe źródło informacji dla mieszkańców miasta. Dzięki nim z większą świadomością można podejmować decyzję m.in. o zakupie mieszkania i wyborze dzielnicy, w której chcemy zamieszkać. Mogą z nich również korzystać planiści, urbaniści i developerzy.

Punktem wyjścia do praktycznego, ale i profesjonalnego zajmowania się adaptacją do zmian klimatu w mieście było rozpoznanie, jakie faktycznie zagrożenia mogą zaistnieć przy prognozowanej skali zmian klimatu globalnego. Dlatego niezbędne było stworzenie map klimatycznych, jako podstawy do formułowania strategii adaptacji. Na podstawie map stworzono scenariusze przyszłych zmian klimatycznych na terenie Warszawy, a także ryzyk z nich wynikających, co bezpośrednio przekłada się na skutki dla ludzi, gospodarki i przyrody.

 Spotkania konsultacyjne

Podczas 18 spotkań we wszystkich dzielnicach miasto przedyskutowało z mieszkańcami wypracowane do Strategii założenia. W ramach konsultacji społecznych zostały zbierane opinie dotyczące preferowanych kierunków adaptacji do zmian klimatu w poszczególnych obszarach miasta. Spotkania były również okazją do zgłoszenia przez warszawiaków własnych propozycji. Konsultacje społeczne trwały od 1 lutego do końca czerwca br.

 Strategia adaptacji do zmian klimatu m.st. Warszawy

W ciągu najbliższego roku zespół projektu opracuje „Strategię adaptacji do zmian klimatu m.st. Warszawy do roku 2030 z perspektywą do roku 2050”, która będzie zawierała działania zapobiegające i łagodzące skutki podtopień, suszy, upałów, powodzi czy silnego wiatru.

 Dokument będzie obejmował między innymi następujące zagadnienia i propozycje: 

•             Zwiększenie poziomu świadomości na temat zachowania w obliczu ekstremalnych zjawisk atmosferycznych wśród mieszkańców – zwiększenie ich zdolności do reagowania na ryzyko, jakie niosą za sobą zmiany klimatu.

•             Zapewnienie w planach przestrzennego zagospodarowania wymogów dostosowania się do zmian klimatu, głównie na terenach zagrożonych powodzią.

•             Podnoszenie odporności na zmiany klimatu, zwiększenie powierzchni oraz optymalizacja rozmieszczenia infrastruktury zielonej i błękitnej zapewniających wysoką jakość usług ekosystemów

•             Zapewnienie współpracy dotyczącej adaptacji do zmian klimatu na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym.

•             Zapewnienie możliwości bezpiecznego zagospodarowania lub gromadzenia wody na terenie miasta.

•             Zapewnienie funkcjonowania infrastruktury technicznej oraz zaopatrzenia miasta w sytuacjach wystąpienia ekstremalnych zjawisk atmosferycznych.

•             Ochrona zdrowia i życia ludzi na wypadek ekstremalnych zjawisk atmosferycznych – głównie upałów, powodzi i nawalnych deszczy oraz związanych z tym zagrożeń sanitarno-epidemiologicznych.

•             Wzmocnienie odpowiedzialnych działań lokalnych zapobiegających i usuwających skutki ekstremalnych zjawisk pogodowych ze szczególnym uwzględnieniem silnego wiatru.

Projekt Strategii, po kolejnych konsultacjach społecznych obejmujących całe miasto, zostanie zaprezentowany i poddany dyskusji podczas spotkania Zespołu ds. Klimatu przy Prezydencie m.st. Warszawy. Po jego pozytywnym zaopiniowaniu i wprowadzeniu zasugerowanych zmian Strategia adaptacji będzie przedmiotem obrad i uchwały Rady Miasta.

Działania adaptacyjne to nie tylko aktywność władz miasta. Konieczne jest, aby przedsiębiorstwa i społeczności lokalne, spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe, grupy obywateli oraz pojedyncze jednostki również włączyły się do działania na rzecz adaptacji. Samoorganizacja i pomoc sąsiedzka w sytuacjach kryzysowych jest niezbędna.