Koalicja na Rzecz Klimatu i Czystego Powietrza (Climate and Clean Air Coalition to Reduce Short-Lived Climate Pollutants – CCAC) to inicjatywa zarządzana przez Program Środowiskowy ONZ. Skupia państwa, które podejmują działania na rzecz ograniczania zanieczyszczeń wynikających z uwalniania rożnych gazów cieplarnianych do atmosfery, co ostatecznie wpływa na zmiany klimatu. Polska jest pierwszym krajem UE z Europy Środkowo-Wschodniej, który został partnerem Koalicji.

Nie tylko CO₂ powoduje zmiany klimatu

Mimo iż globalne negocjacje klimatyczne koncentrują się wokół dyskusji o ograniczaniu emisji CO₂, jest powszechnie wiadome, że to nie tylko dwutlenek węgla przyczynia się do zmian klimatu. Bardziej niebezpieczne są tzw. zanieczyszczenia krótkotrwałe (short-lived climate pollutants – SLCPs),wśród których znajdują się m.in. metan, sadza i fluorowęglowodory (HFC). Te ostatnie nie tylko przyczyniają się do wzrostu temperatury na Ziemi, ale mają również negatywny wpływ na zdrowie człowieka. Właśnie po to, aby ograniczać emisje tych zanieczyszczeń, została powołana Koalicja na Rzecz Klimatu i Czystego Powietrza. Stanowi ona prestiżowe forum międzynarodowe działające w obszarze polityki klimatycznej i ochrony jakości powietrza i stawia sobie za cel uzupełnienie głównych wątków dyskusji, jaka toczy się na forum UNFCCC.

Znaczenie innych niż tylko CO₂ zanieczyszczeń w procesie zmian klimatu dostrzega również polski rząd. Podczas spotkania Koalicji w Paryżu, Polska została jej pełnoprawnym partnerem.

"Ochrona powietrza w Polsce i poprawa jego jakości, w tym szczególnie w trakcie okresu grzewczego, to tematy będące w absolutnym centrum mojego zainteresowania" – powiedziała Beata Jaczewska, wiceminister środowiska, która uczestniczyła w spotkaniu koalicji w Paryżu.

"Właśnie ze względu na problemy, jakie mamy w Polsce związane z jakością powietrza, tj. smog w miastach, trujące i przez to bardzo szkodliwe dla zdrowia emisje z nielegalnego spalania odpadów, czy wciąż niewystarczająco ograniczane emisje metanu z kopalń węgla zdecydowaliśmy się na przyłączenie koalicji. Liczę, że doświadczenia innych krajów w tym zakresie pomogą nam wypracować najlepsze praktyki dla Polski, z których być może będą chciały skorzystać także inne kraje rozwijające się, co w efekcie poprawi jakość powietrza na całym świecie" – dodała minister Jaczewska.

Polska od lat angażuje się w działania na rzecz poprawy jakości powietrza oraz realizuje programy mające na celu ograniczanie emisji, w tym krótkotrwałych zanieczyszczeń powietrza. "Wdrażamy przepisy unijne, podnosimy standardy jakości powietrza w kraju i chcemy uczestniczyć w podejmowaniu podobnych inicjatyw na świecie. Koalicję uważam za istotne forum aktywności w tym zakresie i jestem bardzo zadowolona, że tak chętnie przyjęto nas do grona jej partnerów" – powiedziała minister Jaczewska.

Do zadań Koalicji należy m.in. podnoszenie świadomości społecznej w obszarze krótkotrwałych zanieczyszczeń oraz wsparcie krajowych działań na rzecz redukcji szkodliwych substancji. Polska może pochwalić się uruchomieniem w ostatnim czasie, wspólnie z Narodowym Funduszem Ochrony Powietrza i Gospodarki Wodnej, programu KAWKA. W jego ramach samorządy mogą starać się o dotacje na działania poprawiające jakość powietrza. "Liczę, że KAWKA przyczyni się do ograniczenia smogu w miastach i poprawy jakości powietrza, m.in. w Krakowie czy na terenie Śląska, które szczególnie potrzebują tego typu inicjatyw" – dodała wiceminister Jaczewska.

Polska pierwszym partnerem Koalicji spośród państw Europy Środkowo-Wschodniej

Koalicja CCAC powstała w lutym 2012 r. z inicjatywy Stanów Zjednoczonych i kilku innych państw oraz UNEP (Program Środowiskowy ONZ). Celem inicjatywy jest wzmocnienie działań globalnych w zakresie redukcji emisji krótkotrwałych zanieczyszczeń powietrza, takich jak: metan, sadza oraz fluorowane węglowodory (HFC). Europejskimi członkami Koalicji są: Komisja Europejska, Dania, Finlandia, Szwecja, Holandia, Niemcy, Austria, Francja, Włochy i Wielka Brytania. Polska jest pierwszym krajem członkowskim spośród państw Europy Środkowo-Wschodniej, który został partnerem Koalicji.

Polskie działania na rzecz ochrony klimatu

Polska, jako sygnatariusz Konwencji klimatycznej od  1994 r., z nadwyżką realizuje zobowiązania wynikające z Protokołu z Kioto. Ograniczyliśmy emisję dwutlenku węgla o 30% przy zobowiązaniach na poziomie 6%. W grudniu 2008 r. Polska była gospodarzem Konferencji ONZ ds. Zmian Klimatu – COP14, która odbyła się w Poznaniu. W listopadzie tego roku będziemy ponownie gościć konferencję ONZ – COP19, tym razem w Warszawie. Polski rząd aktywnie uczestniczy w najważniejszych dyskusjach i decyzjach w obszarze polityki klimatycznej, w tym w wypracowaniu nowego, globalnego porozumienia klimatycznego. Jego ramy mają zostać ustalone w trakcie COP19 w Warszawie.

O programie KAWKA

W celu zwiększenie efektywności podejmowanych przez administrację samorządową działań na rzecz poprawy jakości powietrza w polskich miast został opracowany Program Priorytetowy „KAWKA – Likwidacja niskiej emisji wspierająca wzrost efektywności energetycznej i rozwój rozproszonych odnawialnych źródeł energii". W jego ramach Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przeznaczy 400 mln zł na programy poprawy jakości powietrza. Dodatkowe pieniądze będą pochodzić od wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Program ruszył 28 lutego br.