W środę 16 listopada europosłowie przyjęli rezolucję dotyczącą konferencji w sprawie zmian klimatu, która rozpocznie się w Durbanie za niecałe dwa tygodnie. Dokument nie ma mocy prawnej, ale daje wyraźny sygnał Komisji Europejskiej, jak powinny wyglądać i dokąd zmierzać zbliżające się negocjacje klimatyczne.

Za uchwałą, którą poparło pięć głównych frakcji politycznych, głosowało 532 posłów, tylko 76 było przeciw. Dzień wcześniej w czasie debaty o rezolucji na pytania europosłów odpowiadała komisarz ds. zmian klimatu Connie Hedegaard oraz Joanna Maćkowiak-Pandera, podsekretarz stanu w polskim Ministerstwie Środowiska, odpowiedzialna za prowadzenie polskiej prezydencji w obszarze ochrony środowiska i klimatu.

Zaakceptowana przez parlament rezolucja będzie teraz przekazania Radzie Europejskiej, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich oraz Sekretariatowi UNFCCC, z prośbą o rozpowszechnienie go wśród umawiających się stron spoza Unii Europejskiej.

Apel o przedłużenie protokołu z Kioto

Posłowie Parlamentu Europejskiego wzywają strony Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu, aby jak najszybciej zadbały o zawarcie kompleksowego, międzynarodowego, sprawiedliwego (w oparciu o zasadę "wspólnej, chociaż zróżnicowanej odpowiedzialności"), bardziej ambitnego niż umowa kopenhaska i prawnie wiążącego porozumienia na okres po roku 2012.

Apelują także bezpośrednio do Unii Europejskiej, aby otwarcie oświadczyła, jeszcze przed konferencją w Durbanie, że jest gotowa do kontynuowania drugiej fazy realizacji zobowiązań określonych w protokole z Kioto. Jeśli Wspólnota nie wykaże takiej chęci, będzie to bardzo negatywny sygnał dla państw rozwijających się. A to właśnie z nimi należy budować ściślejszą współpracę. Kraje ubogie są najbardziej narażone na skutki zmian klimatu i dysponują najmniejszym potencjałem, by się do nich dostosować. Stwarza to szerokie pole dla badań w rozwoju zakresie alternatywnych źródeł energii oraz wiele możliwości zachęcania do współpracy w ramach różnych sektorów przemysłu między krajami rozwiniętymi i krajami rozwijającymi się, ze szczególnym uwzględnieniem Afryki. Posłowie nawołują Komisję, by w związku z tym w ciągu najbliższego tygodnia przedstawiła propozycje takiej współpracy.

Podkreślają również konieczność stworzenia podczas konferencji w Durbanie spójnej architektury finansowej na rzecz walki ze zmianą klimatu, w szczególności w celu zagwarantowania dalszego finansowania tego projektu po roku 2012. Niezmiernie ważne jest, aby kraje uprzemysłowione wypełniały swoje zobowiązania w tym zakresie podjęte w Kopenhadze i Cancún.

Członkowie Parlamentu Europejskiego oczekują, że podczas konferencji w Durbanie nastąpi jasne określenie celu na rok 2050, ustalenie pośrednich celów redukcji globalnych emisji oraz sposobów ich osiągnięcia.

Niewygórowane oczekiwania

Jednakże Parlament Europejski, na podstawie realistycznych prognoz dotyczących prawdopodobnych rezultatów zbliżającego się szczytu klimatycznego, wzywa wszystkich do zawierania jak największej liczby porozumień częściowych dotyczących m.in. nauki, transferu technologii i LULUCF, w celu utrzymania postępu w rozmowach. Sojusze w skali mniejszej niż globalna mają stanowić dodatkowy bodziec dla procesu negocjacyjnego.

Unia Europejska powinna zająć pozycję lidera i dążyć do stworzenia ambitnej polityki przeciwdziałania zmianom klimatu, w celu wykazania jej zalet i zachęcenia innych państw do pójścia tą samą drogą. W tym kontekście Parlament Europejski z zadowoleniem przyjął plan działania dotyczący przejścia na konkurencyjną gospodarkę niskoemisyjną do 2050 roku, w którym ustanowiono cele długoterminowe i potwierdzono unijny cel redukcji emisji gazów cieplarnianych o 80–95% do 2050 roku, tak aby globalna temperatura nie wzrosła o więcej niż 2°C.

Niezbędna do tego jest również innowacyjność. Unia Europejska powinna przekonywać partnerów na całym świecie, że można zmniejszyć emisje bez utraty konkurencyjności i miejsc pracy. Europosłowie twierdzą, że obniżenie emisji CO₂ powyżej zakładanych dotychczas 20% do 2020 roku dzięki nowym rozwiązaniom technologicznym jest w stanie pobudzić unijną gospodarkę i dlatego wzywają do międzynarodowego zobowiązania się w Durbanie do zwiększenia inwestycji w badania naukowe i rozwój przełomowych technologii w odpowiednich sektorach. Także na tym polu konieczne jest, aby Europa świeciła przykładem.

Parlamentarzyści karcą Komisję

Deputowani w tekście przyjętego dokumentu wyrażają ubolewanie, że zarówno na arenie międzynarodowej, jak i w samej Unii Europejskiej nie doceniono dotychczas potencjału efektywności energetycznej. Podkreślili, że pozwala ona na tworzenie miejsc pracy, oszczędności ekonomiczne, zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego i konkurencyjności oraz na zmniejszenie emisji. Europa w negocjacjach międzynarodowych powinna zwrócić większą uwagę na te kwestie.

Jednak najbardziej posłowie ubolewają nad faktem, iż nie mogli uczestniczyć w posiedzeniach koordynacyjnych Unii Europejskiej na poprzednich konferencjach stron. "Jest to nie do przyjęcia" – piszą i oczekują, że przynajmniej przewodniczący delegacji Parlamentu Europejskiego będą mogli uczestniczyć w takich posiedzeniach w Durbanie. Zgodnie z porozumieniem ramowym zawartym między Komisją i Parlamentem w listopadzie 2010 roku Komisja musi ułatwić włączenie europarlamentarzystów, jako obserwatorów, w skład delegacji Unii do negocjowania umów wielostronnych.

Przypominają tym samym dobitnie, że na podstawie traktatu lizbońskiego Parlament musi wyrazić zgodę na umowy zawierane przez Unię z państwami trzecimi lub organizacjami międzynarodowymi i że bez akceptacji tego organu żadne z porozumień nie będzie miało mocy prawnej i nie będzie wiążące.

Najważniejsze jednak jest, aby Unia Europejska jako główny gracz mówiła jednym głosem, dążąc do osiągnięcia ambitnego porozumienia międzynarodowego oraz aby wykazywała wysokie ambicje w negocjacjach podczas COP 17.