Niemieckie forum zrzeszające ekspertów zajmujących się energią i klimatem Agora Energiewende zleciło przygotowanie dwunastu analiz profili energetycznych kluczowych europejskich krajów. Cykl raportów otwiera dokument poświęcony Polsce.

"Report on the Polish powersystem" opisuje strukturę polskiego sektora energii, jego cechy charakterystyczne, ramy prawne oraz przedstawia najważniejsze wyzwania przed nim stojące. W dokumencie przyjrzano się miksowi energetycznemu, strukturze produkcji i konsumpcji energii, głównym graczom na rynku energii oraz samej polityce energetycznej. Analiza ma przygotowywać grunt do potencjalnej bardziej intensywnej współpracy Niemiec z sąsiadami w ramach sektora energetycznego.

Produkcja i zużycie energii

Moc zainstalowana w Polsce w 2012 roku wyniosła 38 GW. Ze szczytowanym zapotrzebowaniem musieliśmy poradzić sobie w styczniu 2012 roku, gdy wyniosło ono 29 287 MW. W tym samym roku zużyliśmy 175 013 GWh.

Polski sektor energetyczny zdominowany jest przed węgiel kamienny i brunatny. W 2012 roku dzięki nim pozyskiwaliśmy 88,6% energii elektrycznej. Prawie 55% elektrowni węglowych ma ponad 30 lat. Ogromna większość z nich będzie musiała zostać wyłączona z użytku do 2030 roku, żeby wypełnić prawo unijne.

W odnawialnych źródłach produkowano ok. 12,5% energii. Moc w nich zainstalowana pod koniec 2012 roku wyniosła 4,8 GW, z czego 1,33 GW pochodziło z elektrowni wodnych. W 2013 roku moc ta wzrosła wskutek podłączenia znacznej ilości elektrowni wiatrowych. Według planu sprzed dwóch lat w 2013 roku udział OZE w produkcji energii miał wynosić 12% i wzrastać o 1% rocznie aż do 2020 roku.

Dominacja kilku wielkich przedsiębiorstw

Rynek energii zdominowany jest przez cztery wielkie firmy energetyczne. Trzy największe: PGE, Tauron i EDF odpowiadają odpowiednio za 38%, 13% i 10%, czyli łącznie niemal za 2/3 produkcji energii. Koncentracja rynku jest zatem duża. Działające w Polsce przedsiębiorstwa energetyczne w dużej mierze należą do Skarbu Państwa. Jego udziały w PGE wynoszą 61,9%, w Enei 51%, w Enerdze 50%, a w Tauronie 30%. Za przesył energii odpowiadają Polskie Sieci Elektronergetyczne, w 100% należące do Skarbu Państwa.

Import i eksport energii

Polska jest połączona siecią ze swoimi sąsiadami: Niemcami, Słowacją, Czechami, Ukrainą oraz Szwecją. W raporcie pominięto całkowicie Ukrainę, analizie poddano jedynie połączenia z państwami Unii Europejskiej. Istnieje różnica pomiędzy zakontraktowanymi przepływami prądu pomiędzy państwami a faktycznymi fizycznymi przepływami przez sieci przesyłowe. Spowodowane jest to głównie nieplanowymi przesyłami prądu przez Polskę z Niemiec do Austrii.

W ostatnim dziesięcioleciu Polska była eksporterem netto energii elektrycznej, jednak eksport ten przez kilka lat nieustannie spadał. Nadwyżka energii, którą można było eksportować, w 2012 roku wyniosła 3 606 GWh, o 1 700 GWh niż w roku 2011. Eksportowaliśmy energię na Słowację i do Czech, importowaliśmy zaś z Niemiec. Przewiduje się, że Polska może doświadczyć niedoborów mocy już w 2016 roku.

Przyszłość polskiego sektora energii

Eksperci przewidują, że w Polsce ogólne zapotrzebowanie na energię do 2030 roku będzie rosnąć. Towarzyszyć temu będzie wyłączanie starych elektrowni. Polityka energetyczna Polski do 2030 roku przewiduje znaczące inwestycje w elektrownie na węgiel kamienny i brunatny, rozwój energetyki jądrowej i dodatkowe inwestycje w odnawialne źródła energii oraz spalanie gazu, by sprostać zapotrzebowaniu w roku 2030.

Polityka energetyczna oparta została w dużej mierze na budowie elektrowni jądrowej i technologii wychwytywania i składowania dwutlenku węgla (CCS) powstałego w wyniku spalania węgla i gazu w związku z obowiązkiem redukcji emisji w sektorze energetycznym. Swoją rolę w ograniczaniu wzrastającego zapotrzebowania do odegrania będzie miała efektywność energetyczna.

Oprócz wypracowania długoterminowej polityki energetycznej i przeprowadzenia koniecznej dekarbonizacji sektora autorzy raportu zwracają jeszcze uwagę na inne ważne wyzwanie stojące przed Polską: zadbanie o rezerwy energii.

 

Raport stworzył zespół ekspertów związany z Regulatory Assistance Project (RAP), amerykańską organizacji non profit, na zlecenie Agora Energiewende. W wyniku tej współpracy powstanie aż dwanaście dokumentów, w tym jeden o samych Niemczech.

Jak przyznają sami twórcy, nie wyczerpuje wszystkich wątków, ale autorzy upubliczniając raport, otwarci są na dyskusję i komentarze, które można przesyłać na adres: countryprofile@agora-energiewende.de. Dokument będzie aktualizowany, a poprawki uwzględnione zostaną w kolejnych jego wersjach.

Raport dostępny jest pod adresem:
www.agora-energiewende.org/topics/energy-policy-in-europe/detail-view/article/agora-startet-berichtsserie-ueber-die-stromsektoren-in-deutschlands-nachbarstaaten/.

 

Urszula Drabińska, ChronmyKlimat.pl

 

 

Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Za jego treść odpowiada Fundacja – Instytut na rzecz Ekorozwoju, poglądy w nim wyrażone nie odzwierciedlają oficjalnego stanowiska Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.