W zeszłym tygodniu odwiedził polskę Artur Runge-Metzger, dyrektor w Dyrekcji Generalnej ds. Klimatu Unii Europejskiej. Dyrektor przybliżył polskim organizacjom pozarządowym, podczas specjalnego spotkania założenia i harmonogram wdrażania Europejskiego Zielonego Ładu.

Europejski Zielony Ład, choć u jego podwalin leży ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o 90% do 2050 roku, nie jest tylko programem klimatycznym. To szeroki program ekonomiczno-społeczny - nowa architektura gospodarcza Europy do roku 2050 - rozpoczął swoje wystąpienie Artur Runge-Metzger. U podstaw tej nowej koncepcji leży głęboko przemyślana i wymodelowana przyszłość, w której m.in. energetyka przestaje emitować gazy cieplarniane już w 2040 roku, a w roku 2050 jeszcze blisko 10% emisji z paliw kopalnych pozostaje, ponieważ jesteśmy w stanie pochłonąć je w przyrodzie lub technologicznie. Bardzo duże wyzwanie w tym zakresie stoi przed rolnictwem.

Rys. Plan ograniczenia emisji w ramach Europejskiego Zielonego Ładu, źródło: prezentacja Komisji Europejskiej, Artur Runge-Metzger.

Komisja Europejska w swoich modelach ekonomicznych zakłada, że do 2050 roku będzie można zmobilizować dodatkowe zasoby finansowe w wysokości ok. 2% PKB UE rocznie na cele ograniczenia emisji. W zamian jednak w całej Unii Europejskiej uda się wygenerować dodatkowe 2% wzrostu gospodarczego PKB rocznie, co w efekcie będzie realizować scenariusz bez negatywnych perturbacji gospodarczych, ale też bez dodatkowych emisji. Juz nie mówi się o tzw.: decouplingu emisji i wzrostu gospodarczego, ale ten decoupling leży u podstaw Europejskiego Zielonego Ładu.

Unia Europejska nie ukrywa, że nowy plan gospodarczy wiąże się z wyzwaniem społecznym. Pewne tradycyjne sektory gospodarcze bedą musiały być może nawet zejść ze sceny gospodarczej. Wskazuje się w tym miejscu, głównie na wydobycie węgla i paliw kopalnych. Głebokiej transformacji będą musiały ulec m.in. przemysły zużywające duże ilości energii, np. cementowy i stalowy, czy przemysł samochodowy. Z tego powodu powstał Fundusz Sprawiedliwej Transformacji. Środki z tego funduszy moga iść m.in. na tworzenie zielonych miejsc pracy oraz szkolenia.

Rys. Wzrost gospodarczy i ograniczenie emisji w ramach Europejskiego Zielonego Ładu, źródło: prezentacja Komisji Europejskiej, Artur Runge-Metzger.

Podstawowe punkty Europejskiego Zielonego Ładu to:

- wzrost klimatycznych ambicji Unii Europejskiego na ok 2030 i 2050;

- zapewnienie czystej i dostepnej energii;

- mobilizacja przemysłu do stworzenia czystej gospodarki zamknietego cyklu;

- budowanie i modernizacja budynków w sposób energo o zasobooszczędny;

- ambitnia polityka braku zanieczyszczeń i środowiska bez toksyn;

- ochrona i przywracanie ekosystemów oraz bioróżnorodności;

- strategia "od gospodarstwa do stołu" na rzecz zdrowego i ekologicznego systemu żywienia;

- przyspieszenie przejścia do zrównowazonej i inteligentnej mobilności.

Harmonogram

Punktów harmonogramu UE na najbliższy okres jest wiele. Jednak niektóre z nich wymagają szczególnej uwagi. Już w marcu 2020 roku Komisja Europejska rozpocznie dyskusje na temat propozycji Dyrektywy Klimatycznej (Climate Law). Do września 2020 roku Komisja Europejska chce zdecydować o celu redukcji emisji do roku 2050, który miałby wynosić co najmniej 50%. Zapowiadane są także na rok 2021 zmiany w przepisach o opodatkowaniu energii oraz wprowadzenie mechanizmu podatku węglowego na granicach UE.

Komisja widzi m.in. możliwość co najmniej dwukrotnego zwiększenia tempa renowacji budynków do wyższych standardów energetycznych już od końca 2020 roku. W zakresie technologii od 2020 roku ruszy inicjatywa czystej produkcji stali - czyli produkcji bez emisji gazów cieplarnianych - takie rozwiązania technologiczne są już dostępne. Ruszy także program strategiczny wspierający produkcje i recykling baterii w Europie. Do 2025 roku w Europie ma być 1 milion punktów ładowania samochodów elektrycznych, choć podkresla się, że podejście Komisji do sektora transportu jest neutralne technologicznie, bo np. silniki spaliwnowe wciąż mogą być wykorzystywane np. z użyciem biopaliw. Ograniczeniu ulegnie ilość emisji, którą będą mogły wykorzystać linie lotnicze oraz transport morski w ramach systemu EU ETS.

Bardzo dużym wyzwaniem będzie przywracanie ekosystemów, w tym w szczególnosci gospodarka leśna. To w tym sektorze w dużej mierze będzie potrzebna odbudowa możliwości magazynowania dwutlenku węgla wychwyconego z powietrza. Dodać do tego należy, że rolnictwo, oprócz odpowiedzialnej produkcji żywności, będzie musiało sprostać w większym zakresie także produkcji roślin energetycznych, biopaliwowych czy zdatnych do przetworzenia na pożyteczne materiały konstrukcyjne, opakowaniowe i tekstylne. W tym zakresie stosunkowo mało wiemy, jeśli chodzi o szczegóły.

Plany Komisji Europejskiej są bardzo ambitne i czy nie pokrzyżuje ich, m.in. zmiana klimatu, to się wkrótce okaże.

Więcej o Europejskim Zielonym Ładzie w naszej debacie on-line, 3 marca 2020 o godzine 10:00 na portalu chronmyklimat.pl oraz profilach FB chronmyklimat oraz FundacjaInE.