1 sierpnia 2017 r. weszło w życie Rozporządzenie UE Parlamentu i Rady 2017/1369 z 4 lipca 2017 r. ustanawiające ramy etykietowania energetycznego. Nowe przepisy, zmieniają dotychczasowe oznaczenia i są odpowiedzią na rozwój technologiczny. 

Harmonogram wdrażania rozpisany jest na kilka lat. UE wprowadza też bazę danych o produktach. To część wysiłków UE, aby do 2030r.poprawić efektywność o 27%.

Dotychczasowy system etykietowania energetycznego

UE wprowadziła pierwszy system oznakowania w 1994r. Chodziło o skłonienie producentów do tego, aby ich produkty zużywały mniej energii, dzięki czemu nasze domy będą mogły się stać bardziej ekologiczne, co pozwoli zmniejszyć emisje CO2. Oznakowanie efektywności na etykietach zamieszczonych na towarach elektrycznych (lampach, żarówkach, lodówkach, zamrażarkach, suszarkach, kuchenkach mikrofalowych, telewizorach i komputerach), które podaje efektywność energetyczną poszczególnych produktów stało się sposobem na rozpoznanie i ocenę produktów pod tym względem.

Konsumenci zdążyli się już przyzwyczaić do oznaczeń, które funkcjonują od tego czasu. W systemie, który aktualnie obowiązuje najwyższe oznaczenie A+++ wskazuje na urządzenie najoszczędniejsze, a D na to, które zużywa znacznie więcej prądu.  

Od czasu wprowadzenia oznakowania nastąpił znaczny rozwój technologiczny. Mikrotechnologie i innowacje zmieniły przedmioty, którymi się otaczamy i z których na co dzień korzystamy. Nowe ramy etykietowania energetycznego aktualizują skalę od A do G, biorąc pod uwagę aktualne i przyszłe ulepszenia produktów.

Etykietowanie energetyczne w przepisach unijnych i krajowych

Etykietowanie energetyczne zostało wprowadzone od 1994 r. przepisami dyrektywy 92/75/EWG z 22 września 1992 r. w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie, zużycia energii oraz innych zasobów przez urządzenia gospodarstwa domowego. Te pierwsze regulacje dotyczyły tylko kilku urządzeń gospodarstwa domowego: lodówki, pralki, zmywarki, lampy.

W 2011 r. zagadnienie etykietowania energetycznego zostało odnowione dyrektywą 2010/30/UE z 19 maja 2010 r. w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie, zużycia energii oraz innych zasobów przez produkty związane z energią, która zastąpiła dyrektywę 92/75/EWG. Dyrektywa 2010/30/UE rozszerzyła etykietowanie, ograniczone dotychczas jedynie do urządzeń gospodarstwa domowego, tak aby umożliwić etykietowanie wszystkich produktów związanych z energią (np. również telewizory, urządzenia grzewcze, systemy wentylacyjne), których stosowanie lub instalacja oferuje znaczny potencjał oszczędności energii (z wyłączeniem środków transportu). Dyrektywa 2010/30/UE wprowadziła nowy wzór etykiet energetycznych, który jest jednolity i obowiązuje w całej Unii Europejskiej. Na etykiecie zawarte są informacje o klasie energetycznej i podstawowych parametrach danego urządzenia wyrażone za pomocą piktogramów, dodatkowo klasa A została rozszerzona o klasy A+, A++ i A+++, które legitymowały się wyższymi wymaganiami.

W Polsce przepisy dyrektywy 2010/30/UE zostały wdrożone zapisami ustawy z 14 września 2012 r. o informowaniu o zużyciu energii przez produkty wykorzystujące energię oraz o kontroli realizacji programu znakowania urządzeń biurowych (tj. Dz.U. 2016 poz. 1790).

W 2015 r. Komisja Europejska dokonała przeglądu skuteczności dyrektywy 2010/30/UE i wykazała, że konieczna jest aktualizacja ram etykietowania energetycznego, aby zwiększyć ich skuteczność.

Zostało to wykonane poprzez opracowanie i przyjęcie Rozporządzenia Parlamentu i Rady 2017/1369 z 4 lipca 2017 r. ustanawiające ramy etykietowania energetycznego i uchylające dyrektywę 2010/30/UE.

Rozporządzenie ma moc bezpośrednio obowiązującą, jednak niektóre przepisy będą mogły zostać wprowadzone poprzez nowelizację ustawy o informowaniu o zużyciu energii przez produkty wykorzystujące energię oraz o kontroli realizacji programu znakowania urządzeń biurowych.

Co się zmienia - zmiana klas energetycznych

Przepisy wprowadzają zmiany dotyczące skali - wprowadzają one klasy energetyczne w zakresie od A do G. Kolorystyka klas energetycznych pozostanie tak sama: kolor ciemno zielony będzie oznaczać klasę najbardziej efektywną energetycznie, natomiast kolor czerwony – klasę najmniej efektywną energetycznie. Pierwsza zmiana skali obejmie wszystkie etykietowane produkty i nastąpi w różnych terminach, zależnie od kategorii do której one należą.

Jak wygląda harmonogram wprowadzania nowych przepisów?

- 6 lat od daty wejścia w życie rozporządzenia Komisja przyjmie rozporządzenia delegowane w celu wprowadzenie etykiet ze zmienioną skalą od A do G dla grup produktów objętych aktami delegowanymi, przyjętymi na podstawie dyrektywy 2010/30/UE.

- 8 lat od daty wejścia w życie rozporządzenia Komisja Europejska przedstawi przeglądy dla urządzeń grzewczych i podgrzewaczy wody, tj. grup produktów objętych rozporządzeniami delegowanymi (UE) nr 811/2013, (UE) nr 812/2013 i (UE) nr 2015/1187 z myślą o zmianie skali etykiet.

- 9 lat od daty wejścia w życie niniejszego rozporządzenia KE przyjmie akty delegowane w celu wprowadzenie etykiet ze zmienioną skalą od A do G na te produkty.

- 15 miesięcy od daty wejścia w życie rozporządzenia KE przyjmie akty delegowane w celu wprowadzenia etykiet ze zmienioną skalą od A do G dla grup produktów objętych rozporządzeniami delegowanymi Komisji (UE) nr 1059/2010 – zmywarki do naczyń, (UE) nr 1060/2010 – urządzenia chłodnicze, (UE) nr 1061/2010 - pralki, (UE) nr 1062/2010 – telewizory i (UE) nr 874/2012 – lampy elektryczne i oprawy oświetleniowe oraz dyrektywą Komisji 96/60/WE – pralko-suszarki.

Nowa inicjatywa - stworzenie bazy danych o produktach

Kolejna inicjatywa to unijna baza danych produktów objętych oznakowaniem energetycznym.

W styczniu 2019 r. ma być dostępna przygotowana przez Komisję Europejską baza danych, dzięki której krajowe organy nadzoru rynku (UOKiK, Inspekcja Handlowa) będą mogły sprawdzać, czy przestrzega się wymogów etykietowania i czy efektywność wyliczona na etykiecie jest zgodna z efektywnością zadeklarowaną przez producenta.

Baza będzie podzielona na część ogólnodostępną i dostępną tylko dla uprawnionych podmiotów. Część publiczna (ogólnodostępna) bazy ma służyć konsumentom oraz ma być praktyczna i łatwa w stosowaniu. Część bazy dotycząca zgodności została oddzielona od części publicznej ze względu na poufność i bezpieczeństwo ważnych danych handlowych producenta – ma służyć organom nadzoru.

Czemu służy etykietowanie urządzeń?

Etykietowanie energetyczne umożliwia klientom podejmowanie świadomych decyzji dotyczących energooszczędnych i przyjaznych środowisku zakupów. Etykiety energetyczne są zbiorem najważniejszych danych o urządzeniu i ułatwiają porównanie kilku urządzeń z tej samej grupy (np. lodówek, pralek, zmywarek itp).

Jak podaje Ministerstwo Energii zapotrzebowanie na energię w gospodarstwach domowych stanowi 25% zapotrzebowania na energię finalną w UE.

W Polsce, pomimo spadku z 33% do 31%, gospodarstwa domowe nadal są największym konsumentem w strukturze finalnego zużycia energii  (Publikacja GUS: „Efektywność wykorzystania energii w latach 2004-2014”).

Spowodowane jest to m.in. rosnącym standardem życia społeczeństwa, wzrostem zakupów urządzeń elektrycznych i elektronicznych, rosnącym zapotrzebowaniem na klimatyzację na skutek   zmian klimatu, czy masowym korzystaniem z nowych urządzeń i nowych mediów takich jak Internet.

Celem etykietowania energetycznego jest uświadamianie konsumentom jakie może być  rzeczywiste zużycie energii przez kupowane produkty i jakie mogą być wynikające z tego skutki dla budżetów domowych oraz dla środowiska.

 

Katarzyna Wolańska

Eko-lokator

ChronmyKlimat.pl

źródło: Ministerstwo Energii http://www.me.gov.pl/node/27432