Po wielu opóźnieniach i wezwaniach ze strony przedsiębiorstw i organizacji społeczeństwa obywatelskiego do zwiększenia przejrzystości procesu, polski rząd 26 lutego 2021 r. Przedstawił projekt swojego Narodowego Planu Odbudowy i Odporności (RRP) na 23,9 mld euro w dotacjach. które otrzyma za pośrednictwem unijnego instrumentu odbudowy i odporności (RRF). Green Recovery Tracker pokazuje, że inwestycje przewidziane w planie mogą wnieść pozytywny wkład w zieloną transformację.

Chociaż projekt polskiego RRP obejmuje środki, które mogą przyspieszyć i zwiększyć wysiłki związane z dekarbonizacją, brak szczegółów oraz brak namacalnych celów dołączonych do proponowanych środków uniemożliwiają stwierdzenie, czy plan będzie w stanie w pełni wykorzystać ten potencjał.

Udział wydatków ekologicznych

Stwierdzono, że projekt planu naprawy w Polsce osiąga udział w zielonych wydatkach na poziomie 18%, poniżej unijnego poziomu odniesienia 37% wydatków klimatycznych. Jednocześnie 38% wydatków może mieć pozytywny lub negatywny wpływ na zieloną transformację w zależności od wdrożenia odpowiednich środków, co ilustruje znaczenie dalszej kontroli wydatków podczas dalszego planowania, przeglądu i wdrażania środków naprawczych. Co ważne, ta niepewność dotyczy kilku kluczowych środków związanych z zieloną transformacją zaproponowanych w planie. Sam rząd twierdzi, że plan osiąga udział klimatyczny na poziomie 38%.

Co dobrego?

Polski projekt planu odbudowy zawiera istotne środki wsparcia dla morskiej energetyki wiatrowej branży, która koncentruje się w szczególności na rozwoju inwestycji lokalnych. Konkretnie plan przeznacza 437 mln € na wsparcie rozwoju infrastruktury portowej i łańcuchów dostaw, w celu zainstalowania 2,6 GW mocy wytwarzania energii elektrycznej z morskiej energii wiatrowej.

Co złego?

Projekt planu naprawy nie przewiduje przeglądu krajowych dokumentów strategicznych w celu ich dostosowania do celów klimatycznych UE na lata 2030 i 2050 i nie przewiduje wdrożenia kluczowych ram, takich jak długoterminowa strategia dekarbonizacji lub długoterminowa strategia renowacji. Kilka zmian legislacyjnych, które są zawarte w dokumentach nie są wystarczające, aby przyspieszyć zieloną transformację (np. brak wsparcia dla energetyki społecznej) lub odblokować niezbędne inwestycje w kluczowych sektorach (np. brak inwestycji w wiatr na lądzie). Inwestycje opisane w planie rzadko obejmują konkretne cele (klimatyczne), uwarunkowania lub wskaźniki wydajności dla indywidualnych środków wsparcia, utrudniając obserwację, w jaki sposób będzie monitorowany postęp klimatyczny planu.

Co zaskakuje?

Projekt planu naprawy zapewnia znaczne wsparcie dla sektora kolejowego, łącznie z inwestycjami 2,5 mld €. Jednak żaden z przewidywanych środków nie wspiera elektryfikacji czy rozwoju bezemisyjnego transportu kolejowego w miastach, np. budowy tramwajów czy metra.

Więcej szczegółów można zobaczyć na stronie Green Recovery Tracker.