Polska jest jednym z krajów w Europie, które doświadczyły bezprecedensowego wzrostu gospodarczego w ostatnich trzech dekadach po upadku bloku radzieckiego. 

Od 1991 do 2016 r. PKB Polski wzrósł imponująco o 170%, co stanowi najwyższy wzrost wśród wszystkich krajów postsocjalistycznych (Czechy - 73%, Węgry - 69%) i do pewnego stopnia zbliża się do krajów Europy Zachodniej . Zarówno ubóstwo, jak i wskaźniki rynku pracy uległy znacznej poprawie - zwłaszcza w okresie poakcesyjnym do UE (po 2004 r.). Dzisiejsza stopa bezrobocia jest znacznie niższa (4%) niż średnia UE wynosząca 8%, a wskaźnik zatrudnienia (71%) połowy do średniej UE (72%).

Jednak nie wszystkie grupy w kraju skorzystały z tego imponującego wzrostu gospodarczego w tym samym stopniu. Podczas gdy kryzys gospodarczy i bardzo wysoka inflacja w pierwszej fazie transformacji gospodarczej od 1989 r. Były dotknięte poważnym kryzysem na rynku pracy, płace realne zaczęły rosnąć od 1996 r., Choć znacznie mniej niż wydajność. W rezultacie udział płac w PKB spadł z 62,8% w 1992 r. Do 48,5% w 2006 r. I od tego czasu utrzymał się na tym poziomie (47,5% w 2016 r.). W ujęciu nominalnym średnia stawka godzinowa w Polsce wyniosła 5,66 euro w 2014 r. W porównaniu ze średnią UE wynoszącą 15,23 euro. Przejście na gospodarkę rynkową spowodowało również większą nierówność. Zgodnie z pomiarem współczynnika Giniego nierówność dochodów wzrosła z 0,27 w 1990 r. (Co odpowiadało poziomowi nierówności dochodów w krajach skandynawskich) do 0,4 w 1995 r. I 0,45 w 2015 r., Co przekracza średni poziom nierówności w UE. Proces ten trwał mniej niż trzy dekady i jego dynamika była najwyższa na początku lat 90-tych.

Dekompozycja grupy ubóstwa pokazuje, że największa część wciąż niskiej wydajności dotyczy ubóstwa dochodowego. Urząd Statystyczny odnotowuje największe ryzyko skrajnego ubóstwa wśród rodzin z dziećmi w wieku 0-17 lat. Wskaźnik skrajnego ubóstwa w tej grupie wyniósł 5,9% w 2016 r., Co znacznie przekracza średni wskaźnik 4,9% wśród wszystkich polskich gospodarstw domowych i 3,7% wśród gospodarstw domowych bez dzieci. Ryzyko ubóstwa jest najwyższe wśród gospodarstw domowych z ponad 3 dziećmi, w wysokości 9,9%. Skrajne ubóstwo wśród rodzin z dziećmi było nawet znacznie wyższe przed wprowadzeniem hojnego programu rodzinnego „Rodzina 500+” w kwietniu 2016 r. I wyniosło 16,7% w 2015 r.

 

Na podstawie danych z 2016 r. Najważniejszymi przyczynami wysokich wskaźników skrajnego ubóstwa w Polsce są:

• Gospodarstwa domowe otrzymujące świadczenia socjalne: 10%;

• Gospodarstwa domowe rolników: 10% i mieszkające na obszarach wiejskich: 7%;

• Emeryci niepełnosprawni: 7%;

• Rodziny z trójką i więcej dzieci: 6%;

• Gospodarstwa domowe o niskim poziomie wykształcenia (wykształcenie średnie i poniżej): 10%;

Lista kierunków dalszych reform to:

• Reforma podatkowa w kierunku systemu progresywnego, np. o dalszy wzrost kwoty wolnej od podatku

• Poprawa warunków pracy, np. przez zwalczanie fałszywego samozatrudnienia

• Wzmocnienie polityki demograficznej, np. rozwijając usługi opieki

• Rozwój polityki regionalnej, np. podtrzymując wspólnotowe instytucje publiczne

• Więcej demokracji i dialogu społecznego, np. ożywiając układy zbiorowe

 

Autorami części raportu dotyczącej Polski są Dominik Owczarek z Instytutu Spraw Publicznych oraz Wojciech Szymalski z Fundacji Instytut na rzecz Ekorozwoju.

Więcej dowiesz się i pobierzesz raport (w języku angielskim) na: www.sdgwatcheurope.org

Raport jest elementem projektu Make Europe Sustainable for All współfinansowanego przez Komisję Europejską. www.makeeuropesustainableforall.org