Aktualności projektowe

Polska w raporcie CAN-Europe o KPEiK (21349)

2020-06-02


galeria

Polski Krajowy Plan Energii i Klimatu, przedstawiony w grudniu 2019 roku, wciąż nie jest wystarczająco ambitny w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych, udziału energii odnawialnej i poprawy efektywności energetycznej – a zatem nie jest zgodny z celami Porozumienia Paryskiego.

Ocena ogólna

Trajektoria zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych prowadzi jedynie do 50% ich redukcji do 2050 roku (w odniesieniu do wskaźników z roku 1990). Oczekuje się, że podczas posiedzenia Rady Europejskiej w czerwcu 2020 roku Polska dołączy do reszty krajów Unii, zobowiązując się do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku. Dlatego też kluczowym działaniem w tym zakresie jest zwiększenie przez Polskę celu klimatycznego do 2030 roku, by uniknąć konieczności gwałtownego i kosztownego zmniejszania emisji w latach 2030-2050.

Obecnie cel Polski na 2030 rok w zakresie udziału energii odnawialnej wynosi jedynie 23%, jeśli kraj otrzyma dodatkowe fundusze; podobnie nisko kształtuje się wskaźnik poprawy efektywności energetycznej. W polskim KPEiK nie ma też planu wycofania się kraju z wydobycia i wykorzystywania węgla kamiennego i brunatnego, który planuje się spalać nawet po 2050 roku. Zatem transformacja sektora energii w kierunku energii rozproszonej, o bardzo znacznym udziale energii odnawialnej wraz z magazynowaniem energii, prowadząca do konstruowania budynków opartych na samowystarczalności energetycznej, nie jest w Polsce ambitnie wspierana.

Porównanie pomiędzy projektem a ostateczną wersją polskiego KPEiK

Ostateczna wersja polskiego KPEiK przeszła pewne ulepszenia w porównaniu z wersją roboczą z czerwca 2019 roku, jednak nadal pozostaje propozycją mało ambitną. Polska proponuje zwiększenie udziału energii odnawialnej do 23% (z 21% w projekcie KPEiK), pod warunkiem jednak uzyskania dodatkowego wsparcia finansowego. Docelowy poziom redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2030 roku, między projektem a ostatecznym KPEiK, wykazuje poprawę o 8%. W końcowej wersji polskiego KPEiK, udział zużycia węgla do produkcji energii elektrycznej spadł z 58% do 56,7%. Wprowadzono też rozdzia:ł „Środki wsparcia w dziedzinie energii, w tym subsydia – środki krajowe i zagraniczne”. Projektowany wariant KPEiK był przedmiotem szerokich konsultacji społecznych, tymczasem ostateczny dokument nie był konsultowany.

Luki w polskim KPEiK

Wycofanie węgla: brak. Polska ostateczna wersja KPEiK nie zawiera zobowiązania kraju do całkowitego wycofania węgla z gospodarki i produkcji energii.

Subsydia do paliw kopalnych: polski KPEiK nie artykułuje planu ograniczenia dopłat do paliw kopalnych. Ponadto dokument stwierdza, że krajowy ​​przemysł węglowy będzie nadal subsydiowany, a prognozy wskazują na ponad 50% udział węgla w produkcji energii elektrycznej kraju nad Wisłą po 2050 roku. W Polsce bezpośrednie i pośrednie dotacje na wydobycie i wytwarzanie energii z węgla w latach 2013-2018 osiągnęły wartość ok. 1,2 mld EUR rocznie.

Cele i działania: polskie cele w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych są nieco wyższe w ostatecznej wersji dokumentu niż w wersji roboczej, aczkolwiek sformułowania dotyczące zwiększenia tego priorytetu uległy zmianie, sugerując jednak mniej ścisłe zaangażowanie społeczeństwa i państwa w jego osiągnięcie. Nadal w dokumencie istnieje szeroki margines na poprawę zarówno celów, jak i środków służących zrealizowaniu długoterminowego wymogu wyznaczonego przez Porozumienie Paryskie. Poza tym dokument ukazuje, że dyskusja na temat redukcji emisji gazów cieplarnianych koncentruje się głównie na energii i wykorzystaniu węgla. Tymczasem przejście w kierunku zielonego ładu w sektorach, takich jak transport czy budownictwo, w których niekorzystne środowiskowo wskaźniki gwałtownie rosną od lat, należy potraktować poważnie, a służące temu działania – przyspieszyć. Rolnictwo również powinno stać się sektorem priorytetowym dla Polski, ponieważ w sposób znaczący powoduje ono emisje gazów bezpośrednie, jak i pośrednie.

Cel w zakresie energii odnawialnej: wkład w zakresie energii odnawialnej, który został ustalony na 21% w projekcie polskiego KPEiK, w najnowszej wersji dokumentu został aktualizowany do 21-23% w końcowym zużyciu energii brutto. Jednak to wciąż za mało, i według niezależnej analizy polskich think-tanków WISE-Europa i Forum Energii z 2018 roku, Polska jest w stanie zwiększyć udział energii odnawialnej do 34%, a nawet do 40% do 2030 roku.

Efektywność energetyczna: polski KPEiK nie widzi szansy w prawidłowości, że znaczny wzrost efektywności energetycznej może przynieść decydujące ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. Cel poprawy efektywności energetycznej na poziomie 23%, opisany w KPEiK, wyraźnie kontrastuje z możliwościami osiągnięcia przez kraj efektywności na poziomie 35% w sposób ekonomicznie efektywny lub nawet na poziomie 50% - co jest wykonalne technicznie według niezależnej analizy Polskiej Agencji Poszanowania Energii z 2008 roku). Taka zachowawczość działań pokazuje obawę polityków przed reakcją społeczeństwa o brak ambicji kraju w zakresie wprowadzenia zielonego ładu.

Szanse

Wykorzystanie energii odnawialnej przez obywateli i spółdzielnie energetyczne: polski KPEiK przewiduje masowe wdrażanie energii odnawialnej w budynkach mieszkalnych oraz w formie inwestycji społecznych. Istnieją programy mające na celu stymulowanie takich działań i należy je rozszerzyć.

Budynki: zobowiązanie do remontu zasobów mieszkaniowych. W Polsce podejmowane są stosunkowo szeroko zakrojone działania na rzecz renowacji zasobów mieszkaniowych, ale jak dotąd, nie były one wystarczające. W KPEiK czynności te zaplanowano jako kroki długofalowe, co daje podstawy do zintensyfikowania ich tempa; zarysowano również plan wykorzystania finansowania zewnętrznego na ten cel.

Plan na rzecz elektromobilności (e-mobilność): KPEiK szeroko promuje e-mobilność w wielu branżach transportu: samochodowym, w transporcie publicznym, a nawet w żegludze śródlądowej. Elektromobilność (e-mobilność) można wykorzystać do szybszego rozwoju transportu zrównoważonego.

Pobierz raport

Cały raport możesz pobrać tutaj w języku angielskim.

Materiał został przygotowany w ramach projektu „LIFE_UNIFY - łącząc Unię Europejską na rzecz działań klimatycznych” dofinansowanego ze środków instrumentu finansowego LIFE Komisji Europejskiej oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Źródło: CAN-Europe, ZERO, Raport „Droga do zwiększenia ambicji klimatycznych – szanse i braki w ostatecznych wersjach Krajowych Planów Energii i Klimatu”


ChronmyKlimat.pl – portal na temat zmian klimatu dla społeczeństwa i biznesu. © Copyright Fundacja Instytut na rzecz Ekorozwoju
Redakcja: ul. Nabielaka 15 lok. 1, 00-743 Warszawa, tel. +48 +22 8510402, -03, -04, fax +48 +22 8510400, portal@chronmyklimat.pl