Po wielu miesiącach negocjacji, europejskie prawo klimatyczne (ECL) zostało uzgodnione! Rada i Parlament doszły do ​​porozumienia po 14 godzinach negocjacji 21 kwietnia. Odnosi się jednak wrażenie, że jest to porozumienie polityczne, a nie takie, które ma na celu dostosowanie UE do celów zalecanych przez środowiska naukowe. Są jednak elementy, które wskazują na chęć pójścia w dobrym kierunku.

Poziom ambicji jest najbardziej pilną kwestią, w przypadku której nowe prawo unijne nie spełnia oczekiwań. Parlament Europejski nie zdołał skłonić państw członkowskich do odejścia od dotychczas podjętych decyzji, poza marginalną poprawą, jaką jest ograniczenie pochłaniania na drodze do celu ograniczenia emisji. W mediach pojawi się zapewne liczba 57% redukcji emisji, ale to nic więcej niż zasłona dymna polityków próbujących pokazać, co tak naprawdę będzie oznaczać włączenie sektora pochłaniania do celu redukcyjnego. Stanowi to jednak zdecydowaną poprawę w stosunku do pierwotnej propozycji Komisji Europejskiej, z kilkoma ważnymi dodatkami, które zbliżyły ustawę o kilka kroków do wykorzystania jej potencjału, jak np. komisja doradcza czy budżet gazów cieplarnianych. Poniżej wstępna analiza głównych elementów ustawy.

Cel na 2030 r.

Bezpośrednia redukcja emisji wynosi tylko 52,8% w porównaniu z 1990 r . Negocjacje w sprawie celu na 2030 r. w ramach prawa klimatycznego zostały zablokowane wcześniej przez konkluzje Rady Europejskiej z grudnia 2020, w których szefowie państw ustalili, że cel netto wynosi co najmniej 55%. Oznacza to 52,8% rzeczywistej redukcji emisji, a pozostałe 2,2% uznaje się za „usunięte” z atmosfery przez lasy i inne naturalne pochłaniacze (równe pochłonięciu 225 Mt CO₂eq). Parlament rozpoczął negocjacje od propozycji osiągnięcia celu 60% bezpośredniej redukcji emisji, czyli brutto. Kompromis nadal pozostaje przy 55% redukcji netto, ale jest różnica: obecnie obowiązuje limit ilości pochłoniętych gazów cieplarnianych, które można zaliczyć do celu netto, wynoszącego 225 Mt CO2eq. Transakcji rzekomo towarzyszyć będzie niewiążące oświadczenie Komisji, w którym stwierdzi się, że ​​zamierza ona zwiększyć pochłanianie netto w UE do 300 mln ton do 2030 r. Jeśli tak się stanie, wówczas nadwyżka pochłaniania teoretycznie oznaczałaby, że cel netto faktycznie przekroczyłby 55%. Jednak de facto cel netto się nie zmienił, a rzeczywista część celu dotycząca redukcji emisji to wciąż tylko 52,8%.

Czy cel prawa klimatycznego obejmuje emisje z międzynarodowego transportu morskiego i lotniczego?

Powszechnie uważa się, że cel nie obejmuje międzynarodowej żeglugi i lotnictwa. Postępowe państwa członkowskie, które byłyby za takim rozwiązaniem, nie zdążyły osiągnąć kompromisu w Radzie Europejskiej, ponieważ inne państwa członkowskie były bardzo takiemu rozwiązaniu przeciwne.

Cel neutralności klimatycznej do 2050 r.

Negocjacje dotyczyły w tym przypadku głównie tego, czy cel neutralności klimatycznej do 2050 r. będzie miał zastosowanie tylko do całej UE, czy też każde państwo członkowskie UE będzie musiało być neutralne dla klimatu do 2050 r. Rada Europejska sprzeciwiła się temu drugiemu rozwiązaniu i wygrała. Neutralność klimatyczna pozostanie tylko celem ogólnounijnym. Pewnym argumentem za takim rozwiązaniem było stwierdzenie, że UE będzie dążyć do osiągnięcia ujemnych emisji po 2050 r.

Budżet węglowy UE

Uzgodniono budżet w zakresie gazów cieplarnianych, ale tylko na lata 2030-2050. Po pierwsze, rzeczywiście będzie budżet węglowy w Unii Europejskiej, czego osiągnięcie nie było łatwym zwycięstwem. Ten budżet zostanie jednak ogłoszony w tym samym czasie, co cel pośredni redukcji emisji na 2040 r. - w 2024 r. Niestety oznacza to, że budżet ten nie dotyczy krótkoterminowej, kolejnej dekady (do 2030 roku), która jest najważniejszą dekadą dla utrzymania się poniżej celu 1,5 ° C.

Europejska Rada Naukowa ds. Zmian Klimatu

Ta instytucja stanowi jeden z kamieni węgielnych prawa klimatycznego. Europejska Agencja ds. Środowiska będzie sekretariatem tego organu i będzie decydować o jego składzie. Organ ten ma dostarczać „doradztwa naukowego w sprawie już istniejących działań europejskich”. Grozi to niestety ograniczeniem roli tego organu w zakresie udzielania porad międzysektorowych, których działania klimatyczne w UE bardzo potrzebują.

Uwzględnianie klimatu w politykach UE

W Prawie klimatycznym uwzględniono konieczność zachowania spójności polityki, co oznacza, że ​​wszystkie nowe propozycje legislacyjne pochodzące z KE będą musiały przejść kontrolę spójności z prawem klimatycznym, a jeśli nie będzie spójności, KE będzie musiała wystąpić i wyjaśnić, dlaczego.

Źródło; CAN-Europe