Nowoczesne spalarnie odpadów komunalnych są innowacyjnym sposobem generacji czystej energii.  Zakład Termiczny Przekształcania Odpadów Komunalnych w Bydgoszczy wytwarza ok. 60 tys. MWH energii cieplnej oraz 800 tys. GJ energii elektrycznej rocznie.

Do Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych (ZTPOK) w Bydgoszczy trafiają odpady komunalne wyrzucane przez mieszkańców Bydgoszczy, Torunia i 15 okolicznych gmin.

ZTPOK powstała w ramach projektu o nazwie  „Budowa Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych dla Bydgosko – Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego” współfinansowanego z Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko ze środków Funduszu Spójności.

Okres realizacji budowy trwał od  2008 do  2015 roku.  Koszt projektu wyniósł ok. 436 mln zł, kwota unijnego wsparcia wyniosła 261 mln zł. Ponadto Lider projektu otrzymał pożyczkę z NFOŚiGW na 170 mln zł i wniósł wkład własny w ilości 6,7 mln zł.  

Funkcjonowanie zakładu

Odpady do spalarni przywożone są przez odpowiednio przystosowane pojazdy transportu drogowego. Przy wjeździe na teren zakładu odpady są ważone, kontrolowane, rejestrowane i kierowane do odpowiedniej instalacji przetwarzania.  Na stacji segregacji odbywa się ich sortowanie. Odpady przeznaczone do recyklingu trafiają do zakładów zajmujących się ich powtórnym przetworzeniem.

Odpady biodegradowalne trafiają na funkcjonujący w ramach Zakładu Gospodarki Odpadami kopiec bioenergetyczny. Tutaj ze strumienia odpadów odzyskiwany jest metan, który w trakcie spalania zamieniany jest na energię elektryczną przez  elektrownię o mocy 1 MW.

W ramach projektu budowy Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych dla Bydgosko-Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego, na terenie bydgoskiego Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów przy ul. Prądocińskiej w Bydgoszczy powstała nowoczesna kompostownia (o wydajności 4000 ton/rok) na selektywnie zbierane odpady ulegające biodegradacji. W wyniku procesu kompostowania z biologicznie aktywnych odpadów otrzymywany jest kompost posiadający wartości nawozowe, nadający się do bardzo szerokiego wykorzystania.

W skład kompleksu wchodzi także jedyny w woj. kujawsko-pomorskim czynny mogilnik - składowisko odpadów niebezpiecznych o pojemności 30 000 m³ oraz magazyn odpadów niebezpiecznych.

Spalarnia w liczbach:

- na etapie budowy  zatrudniono 250 osób.

- docelowa liczba osób zatrudnionych: 60

- redukcja składowania odpadów: ok. 70%

- wytwarzana energia cieplna: 60 000 MWH

- wytwarzana energia elektryczna: ok. 800 000 GJ

- ilość przekształcanych rocznie odpadów: 180 000 MG

 Produkcja energii w ramach funkcjonowania spalarni

Elektrociepłownia w Bydgoszczy pracuje 24h/dobę, przetwarzając odpady komunalne w energię cieplną, która trafia do mieszkańców. Do początku 2016 roku  wytworzono w Zakładzie Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych i podano do sieci Komunalnego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej ok.  36383,5  GJ energii cieplnej. Łączna moc cieplna, jaką jest w stanie wygenerować ZTPOK wynosi 27,7 MW/h z jednoczesnym udziałem mocy generowanej do sieci energetycznej na poziomie 9,2 MW/h. Ilości te mogą zapewnić ciepłą wodę, ogrzewanie  i prąd elektryczny dla kilkudziesięciu tysięcy mieszkańców Bydgoszczy. Energia wytworzona w elektrociepłowni przekazywana jest do sieci KPEC od 8 grudnia 2015 roku. Stopniowo podnoszono moc cieplną od 5 MW/h do 20 MW/h.

W ZTPOK utylizowane są zmieszane odpady komunalne, palne odpady wielkogabarytowe oraz odpady z sortowania zmieszanych odpadów komunalnych. Instalacja nie tylko unieszkodliwia, ale jednocześnie odzyskuje zawartą w odpadach energię, zamieniając ją na prąd i ciepło.

Energia cieplna jest przekazywana do sieci ciepłowniczej poprzez dwa wymienniki ciepła. Wymienniki do podgrzewania wody ciepłowniczej są zasilane parą z upustów turbiny parowej, która z kolei zasilana jest parą wytworzoną w kotle wodno-parowym w wyniku odzysku ciepła z gazów spalinowych będących produktem spalania odpadów w palenisku kotłów.

Odpady to alternatywne względem paliw kopalnych źródło energii. To ważny aspekt funkcjonowania ZTPOK, który uniezależnia odbiorców od zasobów naturalnych. Zakład pozwala więc rozwiązać problem odpadów zmieszanych, które do tej pory były po prostu składowane.

Korzyści  dla środowiska z wybudowania zakładu

Zainstalowana technologia urządzeń w zakładzie sprawia, iż ilości emitowanych zanieczyszczeń wydostających się do atmosfery są znacznie niższe niż dozwolone normy.

Spalanie odpadów w ZTPOK w Bydgoszczy przyczynia się do redukcji 70% odpadów komunalnych na składowiskach odpadów, co korzystnie wpływa na środowisko. Ponadto istniejące elektrownie cieplne i elektryczne są opłacalnymi ekonomicznie oraz przyjaznymi dla środowiska elektrociepłowniami, a  nawozy powstające w wyniku funkcjonowania kompostowni są wykorzystywane dalej.   Ponadto powstający w procesie spalania dwutlenek węgla jest gazem 21-krotnie mniej przyczyniającym się do efektu cieplarnianego niż metan, który jest gazem powstającym na składowiskach odpadów.     

Mieszkańcy a budowa spalarni

Z początku mieszkańcy byli bardzo przeciwni budowie spalarni odpadów. Aby móc wybudować zakład przekształcania odpadów komunalnych Zarząd Spółki ProNatura przeprowadził szereg konsultacji społecznych w ramach których powołano instytucję Okrągłego Stołu Odpadowego, w której obradach uczestniczyło Bydgoskie Forum Ekologiczne, przeprowadzono otwarte spotkania konsultacyjne z mieszkańcami, przeprowadzono prezentację na forum Rady Miasta Bydgoszczy i Torunia, przeprowadzono badania socjologiczne – uproszczony sondaż opinii mieszkańców na temat planowanego przedsięwzięcia na losowej grupie mieszkańców (1184 osób), zrealizowano także dwa wyjazdy studyjne mieszkańców Bydgoszczy i Torunia do funkcjonujących spalarni europejskich  w Niemczech i Francji.

Ponadto inwestor po zakończeniu konsultacji społecznych, do listopada 2010 roku, kilkakrotnie spotkał się z przedstawicielami strony społecznej oraz już w trakcie funkcjonowania obiektu zorganizował dni otwarte dla mieszkańców gminy.

Okazuje się, iż mimo początkowych oporów ze strony ludzi zakład termicznego przekształcania odpadów komunalnych został zaakceptowany przez okolicznych mieszańców. Jest to wynik braku nieprzyjemnego zapachu wokół spalarni oraz bardzo niskich emisji zanieczyszczeń do atmosfery.

Podsumowując, spalarnia to inwestycja wspierająca zrównoważony rozwój, która jest opłacalna ekonomicznie oraz nie szkodzi środowisku naturalnemu i okolicznym mieszkańcom.

 Autor: Katarzyna Dmochowska, Fundacja Instytut na rzecz Ekorozwoju