Debaty ON-LINE

Samorządy szansą dla klimatu w Polsce (16820)

2014-02-12


Polski rząd hamuje wsparcie dla odnawialnych źródeł energii, bo te obniżają zyski państwowych przedsiębiorstw energetycznych opierających biznes na węglu, ropie i gazie ziemnym. Jednak w samorządach, coraz bardziej widać, że energetyka rozproszona to szansa, by kapitał pozostał w Polsce, zamiast w zamian za import surowców energetycznych eksportować środki finansowe za granicę.

Związać koniec z końcem

Główną zasadą dobrego gospodarowania pieniędzmi jest domykanie ich obiegu w ramach własnego budżetu – w przeciwnym razie żyjemy na kredyt. Zasada ta może być zastosowana nie tylko do indywidualnego portfela, ale także do bilansu obrotów handlowych jednostki terytorialnej. Jeśli środków finansowych obracanych w ramach danego terytorium przybywa – budujemy dobrobyt, jeśli ich ubywa – wszyscy ubożejemy.

Kliknij, aby powiększyć

 

Steinfurt-energieautark

 

Wykorzystanie energii z paliw kopalnych powoduje ubytek środków finansowych w większości lokalnych samorządów w Polsce. Źródłem tego ubytku jest konieczność zakupu albo paliwa, albo prądu spoza własnego terytorium. Środki zarówno jednostki samorządu, przedsiębiorców i mieszkańców uciekają szerokim strumieniem do spółek zlokalizowanych w innych miejscach kraju, a także za granicą. Aż 99% ropy naftowej, ponad 70% gazu ziemnego i już prawie 15% węgla kamiennego pochodzi w Polsce z importu.

Oszczędności procentują

Wiele polskich samorządów zauważyło, że można ten odpływ lokalnie dostępnych środków finansowych powstrzymać, a nawet odwrócić. Bielsko-Biała, otaczające ją gminy, Częstochowa i Bydgoszcz działają intensywnie na rzecz zwiększenia efektywności energetycznej. Dzięki inwestycjom w termomodernizacje, energooszczędny sprzęt AGD, żarówki i edukację mieszkańców w celu oszczędzania energii z roku na rok wydatki na utrzymanie publicznych budynków i infrastruktury zmniejszają się, a środki z tej pozycji mogą być przesuwane np. na dofinansowanie usług medycznych czy szkół. Kisielice w województwie warmińsko-mazurskim to przykład rozwoju w kierunku samowystarczalności energetycznej. Gmina uzyskuje przychody z podatków od przedsiębiorców energetycznych posiadających instalacje na jej terenie, a także umożliwia swoim mieszkańcom wykorzystanie lokalnego ciepła sieciowego z elektrowni na biomasę, aby nie musieli kupować paliw importowanych spoza gminy.

Inni za nimi podążają. Już 35 gmin z Polski należy do Porozumienia Burmistrzów Unii Europejskiej. W 2013 roku do tego grona dołączyło 6 nowych gmin. Wśród nich są lub chcą być także samorządy będące kolebką węglowych potentatów: Jaworzno, Dąbrowa Górnicza, Konin. Być może do gmin dołączą niedługo całe powiaty, które także mogą przystępować do Porozumienia. Aż 115 starostw powiatowych, 1/3 wszystkich w Polsce, uczestniczy w projekcie „Dobry klimat dla powiatów", z tego 22 zadeklarowały już 20% redukcję emisji gazów cieplarnianych względem roku 2005.

Duża wędka

Dla aktywnych jednostek samorządu Unia Europejska przyszykowała znaczą pulę środków finansowych w perspektywie 2014-2020. Aż 12,5 mld Euro, czyli blisko 68 mln złotych przeznaczonych będzie na finansowanie wykorzystania odnawialnych źródeł energii, zwiększanie efektywności energetycznej lub tworzenie małych instalacji do kogeneracji prądu i ciepła. Te środki posłużą także do wsparcia działań związanych z adaptacją do zmian klimatu, np. funkcjonowania służb zarządzania kryzysowego. Będzie to kilka razy więcej niż w latach 2007-2013. Aby nie przegapić tej szansy potrzebne są jednak już teraz intensywne przygotowania do jej wykorzystania.

Przepis na sukces

Jaki jest przepis na klimatyczny i finansowy sukces w lokalnym samorządzie po 2014 roku?

1. Zaplanować ochronę klimatu, która powinna się pojawić w dokumentach strategicznych samorządu lokalnego.
2. Postawić na współpracę wielu samorządów w jednym projekcie i łączenie wielu różnych środków finansowych.
3. Stale monitorować postępy, bo trzeba będzie wykazać, że projekty przyczyniają się do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych.
4. Mieć ambitne cele tak, aby mieć istotne znaczenie dla realizacji celów polityki energetyczno-klimatycznej Unii Europejskiej.
5. Tworzyć nowe idee zmieniające mechanizmy funkcjonowania gospodarki na stałe w kierunku niskoemisyjności w projektach demonstracyjnych i innowacyjnych.

Kliknij, aby powiększyć

 

Lokalna-gospodarka

 

Niejednokrotnie okazywało się, że działania prowadzone lokalnie zmieniały bieg wielkoskalowej polityki. Właśnie nadchodzi czas, aby lokalne zasoby energii wykorzystać do tego, by większość potrzeb była zaspokajana w małych ojczyznach, a kapitał kumulował się w naszych portfelach. Taka była filozofia utworzenia polskich gmin i powiatów. Dzięki ich samorządności możemy stać się bardziej odporni na dyktat zagranicznych i krajowych sprzedawców paliw oraz zmiany klimatu. Odnawialna energia i aktywność obywateli to nasze aktywa. Czas działać!

 

dr Wojciech Szymalski, Instytut na rzecz Ekorozwoju

 

 

Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Za jego treść odpowiada Fundacja – Instytut na rzecz Ekorozwoju, poglądy w nim wyrażone nie odzwierciedlają oficjalnego stanowiska Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.


ChronmyKlimat.pl – portal na temat zmian klimatu dla społeczeństwa i biznesu. © Copyright Fundacja Instytut na rzecz Ekorozwoju
Redakcja: ul. Nabielaka 15 lok. 1, 00-743 Warszawa, tel. +48 +22 8510402, -03, -04, fax +48 +22 8510400, portal@chronmyklimat.pl


Projekt "Polityka klimatyczna szansą dla Polski. Jak ją wykorzystać? (KLIMAPOLKA)" jest dofinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony środowiska i Gospodarki Wodnej.
Za treść materiałów odpowiada wyłącznie Fundacja Instytut na rzecz Ekorozwoju.