Nowy rząd otrzymał od poprzedników długą listę projektów ustaw regulujących sektor energetyczny, które od dawna – nie rzadko od wielu lat – czekają na uchwalenie.

Przedstawiamy listę priorytetów legislacyjnych na najbliższe 12 miesięcy, opracowaną przez portal WysokieNapiecie.pl.

USTAWY

Nowa ustawa o efektywności energetycznej

31 grudnia weszła w życie ustawa przedłużająca funkcjonowanie obecnego systemu wsparcia efektywności energetycznej w postaci tzw. białych certyfikatów do końca tego roku, z obowiązkiem umorzenia certyfikatów do końca marca 2017 roku. Nieumorzone do tego czasu świadectwa mają wygasnąć. Przyjęta w pośpiechu przez rząd proteza to efekt opóźnień w przyjęciu całkowicie nowej ustawy o efektywności energetycznej przez poprzedni rząd, która – według założeń ówczesnego Ministerstwa Gospodarki – miała się opierać na systemie aukcyjnym (preferowanym przez Komisję Europejską).

Wydłużenie ustawy z 2011 roku tylko o rok oznacza, ze rząd postawił sobie za cel doprowadzenie do końca procedury legislacyjnej nowego systemu wsparcia efektywności. Sprawa jest o tyle istotna, że aktualny system działa słabo (przedsiębiorstwa wydają setki milionów złotych na opłaty zastępcze, bo na rynku brakuje certyfikatów), ponadto Komisja Europejska naciska, aby Polska w pełni transponowała unijną dyrektywę w tej sprawie.

Nowelizacja ustawy o OZE

Także z końcem roku weszła w życie mała nowelizacja ustawy o OZE, której celem było przesunięcie wejścia w życie nowego, aukcyjnego, systemu wsparcia odnawialnych źródeł energii o pół roku. Ustawa opóźniła wejście w życie także nowego systemu wsparcia mikroinstalacji w postaci taryf gwarantowanych.

W wyniku senackiej poprawki zdecydowano jednak, że od 1 stycznia zielonymi certyfikatami nie będzie już wspierana energia produkowana w istniejących już hydroelektrowniach o mocy powyżej 5 MW, natomiast za współspalanie (tzw. proste) przyznawane będzie o połowę mniej świadectw pochodzenia, niż dotychczas.

Minister Energii Krzysztof Tchórzewski zadeklarował, że w pierwszym półroczu powinna zostać uchwalona większa nowelizacja ustawy o OZE, rozwiewająca m.in. niejasności interpretacyjne, podwyższająca opłatę OZE z 2,51 do 3,35 zł/MWh i kładąca większy nacisk m.in. na biogazownie rolnicze. Z naszych informacji wynika, że ponownie rozważana jest koncepcja tzw. koszyków technologicznych, w których o wsparcie konkurowałyby między sobą te same technologie, a podział wsparcia między nie należałby do Ministra Energii lub rządu. Polska mogłaby wytłumaczyć Komisji Europejskiej taki podział ze względu na łatwiejsze bilansowanie systemu (o ile biogazownie byłyby do takiej produkcji energii zachęcane), jednak oznaczałoby to większe koszty samego systemu wsparcia, do czego może już zabraknąć determinacji.

Inteligentne liczniki

Nad przepisami o inteligentnych sieciach energetycznych od 2010 roku pracowały już cztery rządy. Ostatni projekt, z jesieni 2014 roku, został skutecznie zablokowany na poziomie komitetu stałego rządu. Zdecydowanym przeciwnikiem uchwalania nowych przepisów na obecnym poziomie rozwoju polskiej energetyki jest Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, z kolei największym zwolennikiem było Ministerstwo Gospodarki i – w naszej ocenie – pozostanie nim Ministerstwo Energii.

Resort energii doprowadził do ponownego wpisania projektu ustawy licznikowej do wykazu prac rządowych z planowanym terminem przyjęcia w II kwartale 2016 roku.

Ustawa ma regulować m.in. sposób gromadzenia i przetwarzania danych z inteligentnych liczników oraz nakładać na dystrybutorów obowiązek ich instalacji u 80 proc. odbiorców. Projekt przewiduje także powołanie Operatora Informacji Pomiarowych, którego funkcje pełnić miałaby spółka córka PSE – Zarządca Rozliczeń.

Nowa ustawa różniłaby się jednak od projektu z 2014 roku harmonogramem montażu inteligentnych liczników, ponieważ wymiana 80% urządzeń do końca 2020 roku jest już mało realna. Najprawdopodobniej rząd zaproponuje rok 2024.

Nowela "gazowa" Prawa energetycznego

Do połowy roku rząd chce skierować do Sejmu nowelizację Prawa energetycznego, której celem będzie stopniowe odchodzenie od obowiązku przedstawiania taryf na sprzedaż gazu Prezesowi URE. Ceny gazu dla ostatniej grupy najmniejszych odbiorców w gospodarstwach domowych miałyby zostać uwolnione w 2023 roku. Projekt jest odpowiedzią na toczące się przed Trybunałem Sprawiedliwości UE postępowanie przeciwko Polsce za brak postępów w liberalizacji rynku gazu.

Bezpieczeństwo wydobycia ropy i gazu na Bałtyku

W drugim kwartale tego roku rząd planuje przyjąć projekt nowelizacji Prawa geologicznego i górniczego, który zaostrzy kontrolę bezpieczeństwa eksploatacji złóż węglowodorów znajdujących się pod dnem Bałtyku.

ROZPORZĄDZENIA

Rozporządzenie dywersyfikacyjne

Nowy rząd będzie się musiał zmienić rozporządzenie, którego jego poprzednicy bali się ruszyć ze względu na głosy sprzeciwu… opozycji z PiS. Chodzi o przepisy regulujące maksymalną ilość gazu, która może być sprowadzana ("importowana") z jednego kierunku. Wydane w 2000 roku rozporządzenie zupełnie nie przystaje do dzisiejszych realiów i zobowiązuje podmioty sprowadzające gaz do Polski do działań sprzecznych ze zdrowym rozsądkiem i planami uniezależniania się od importu gazu z Rosji. Projekt nowego rozporządzenia jest na etapie prac w Komitecie Rady Ministrów.

Weryfikacja biomasy

W tym półroczu Minister Energii powinien zakończyć prace nad rozporządzeniem ws. sposobu weryfikacji biomasy, biopłynów i substratów wykorzystywanych przez biogazownie. Przepisy miały przyśpieszyć procedury, które w tej chwili nie rzadko trwają w URE miesiącami, wstrzymując wydawanie zielonych certyfikatów (niezakończone postępowania o ich wydanie obejmują blisko 2 TWh "zielonej" energii, a więc równowartość ok. 200-250 mln zł). Rozporządzenie jest jednak krytykowane przez samych wytwórców energii z OZE i prawdopodobnie będzie jeszcze wymagało zmian.

Transport CO₂

W tym roku Polska powinna w końcu zakończyć transpozycję unijnej dyrektywy o CCS, przyjmując rozporządzenie regulujące warunki techniczne i formalne transportu dwutlenku węgla. Ze względu na wysokie koszty tej technologii, przepisy najprawdopodobniej nie będą sprawdzane w praktyce przynajmniej do czasu znacznego wzrostu kosztów emisji CO₂.

DOKUMENTY STRATEGICZNE

Polityka energetyczna Polski do 2050

W tym roku rząd będzie kontynuował prace nad nową polityką energetyczną kraju w perspektywie do 2050 roku. Resort energii ma już aktualizację prognozy zapotrzebowania na paliwa i energię, przygotowaną jeszcze na zlecenie poprzedniego ministra, ale nie wiadomo, czy będzie chciał zamówić jeszcze jedną, z nowymi założeniami.

Przypomnijmy, że zgodnie z najbardziej aktualną prognozą, przygotowaną przez KAPE, spadającą produkcję energii elektrycznej z węgla brunatnego i rosnące zapotrzebowanie odbiorców w całości pokrywać miałyby odnawialne źródła energii i atom, z niewielkim dodatkiem gazu.

Paliwa alternatywne

Do końca trzeciego kwartału rząd chce przyjąć Krajowe ramy polityki rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych. Dokument ma określić krajowe cele rozwoju m.in. stacji tankowania LNG i CNG oraz ładowania samochodów elektrycznych.

Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej

Przyjęty w sierpniu 2015 roku przez kierownictwo Ministerstwa Gospodarki program trafił do konsultacji publicznych i międzyresortowych i na tym etapie się do tej pory zatrzymał. Ministerialny dokument pokazuje potencjał redukcji emisji gazów cieplarnianych w takim zakresie, w jakim ma się to Polsce opłacać. W ocenie programu Polska zyska na działaniach redukujących emisje CO₂ o 44% do 2050 roku w stosunku do 1990 roku.

Bartłomiej Derski, www.WysokieNapiecie.pl