ŚCIANY

Ściany w budynku mieszkalnym oddzielają środowisko zewnętrzne od wewnętrznego. Mogą mieć różne grubości oraz być wykonane z różnych materiałów. W budownictwie energooszczędnym i pasywnym ważnym elementem jest odpowiednie ocieplenie ścian zewnętrznych.

Ściany ze względu na funkcję konstrukcyjną możemy podzielić na:

• ściany nośne konstrukcyjne – przenoszą obciążenia głównie pionowe, pochodzące od masy własnej oraz od innych elementów budynku,
• ściany nienośne – przenoszą wyłącznie obciążenia od masy własnej,
• ściany działowe – to przegrody wewnętrzne oddzielające poszczególne pomieszczenia, przenoszące obciążenia od masy własnej.

Ściany zewnętrzne budynku mogą być wykonane z następujących materiałów:

• Ceramika tradycyjna – wyroby gliniane wypalane w wysokiej temperaturze. Wypalona glina staje się materiałem twardym i mrozoodpornym. Materiał ten jest jednak ciężki i ma niską izolacyjność cieplną. W celu poprawy tych parametrów (waga i izolacyjność cieplna) zaczęto produkować ceramikę tradycyjną z wydrążonymi otworami.

• Ceramika poryzowana – wypalona glina zmieszana z mączką drzewną lub trocinami. Podczas wypalania materiały te pozostawiają mikropory, dzięki czemu jest zmniejszona gęstość materiału, jest on lżejszy i ma większą izolacyjność cieplną. Ma również zwiększoną liczbę otworów wewnętrznych. Ceramika poryzowana ma jednak mniejszą mrozoodporność i wytrzymałość. Pustaki z ceramiki poryzowanej mają duże gabaryty sięgające nawet 50 cm grubości.

• Beton komórkowy– powstaje po zmieszaniu cementu, piasku, wapna, wody i środka spulchniającego (pasta aluminiowa). Uzyskane wyroby są lekkie, paroprzepuszczalne, mają bardzo dobrą izolacyjność cieplną. Natomiast są bardzo nasiąkliwe, mniej mrozoodporne i mniej tłumią hałas. Bloczków z betonu komórkowego można używać do wznoszenia każdego rodzaju ścian powyżej gruntu. Możemy z nich wykonywać ściany zewnętrzne, wewnętrzne, nośne, osłonowe i działowe. Można je łączyć ze sobą zaprawą zwykłą, cementowo-wapienną oraz zaprawą termoizolacyjną. Możemy również je łączyć zaprawą klejącą, którą układa się w spoinach poziomych. Dzięki temu bloczki betonu komórkowego posiadają dobrą izolacyjność cieplną.
   
  
  www.icmarket.pl
   
• Bloczki silikatowe – są to materiały wapienno-piaskowe, do ich produkcji używa się wapna, piasku i wody. Nie stosuje się w nich żadnych domieszek i szkodliwych substancji. Wyroby te mają dużą twardość i wytrzymałość oraz dobrą izolacyjność akustyczną. Bloczki te są również mrozoodporne i paroprzepuszczalne. Dzięki hydroregulacji zapewniają w pomieszczeniach korzystny mikroklimat. Silikaty posiadają również w swoim składzie wapno, które powoduje, że mają właściwości grzybobójcze. Silikaty nie posiadają natomiast dobrych parametrów termoizolacyjnych i nie można z nich budować ścian jednowarstwowych. Z silikatu wykonywane są cegły pełne, bloczki drążone oraz kształtki uzupełniające.

• Keramzytobeton – lekkie sztuczne kruszywo otrzymywane w procesie wypalania pęczniejących glin i iłów. Bloczki keramzytowe posiadają dobrą izolacyjność cieplną, dość dużą wytrzymałość oraz dobrą paroprzepuszczalność i mrozoodporność. Muruje się je na zwykłą zaprawę cementowo-wapienną.

www.e-sciany.pl

• Dostępne są również wyroby takie, jak pustaki z wkładką styropianową, cegły pełne oraz cegły drążone.

Ściany zewnętrzne mogą być jednowarstwowe, dwu- lub trzywarstwowe. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury zmieniającym rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki oraz ich usytuowanie z dnia 5 lipca 2013 r.¹ współczynnik przenikania ciepła dla ścian zewnętrznych powinien wynosić nie więcej niż U ≤ 0,25 W/m²K. Dotyczy to wszystkich rodzajów ścian.

• Ściana jednowarstwowa składa się tylko i wyłącznie z pustaka i tynku.
• Ściana dwuwarstwowa oprócz pustaka posiada również izolację cieplną oraz tynk. Ocieplenie takiej ściany wykonuje się najczęściej metodą lekką – mokrą polegającą na przyklejeniu izolacji cieplnej (styropian lub wełna mineralna). Grubość izolacji cieplnej w celu spełnienia przepisów powinna być dobrana po wykonanych obliczeniach współczynnika przenikania ciepła. Grubość izolacji w celu zapewnienia odpowiednich warunków komfortu cieplnego powinna wynosić ok. 15–20 cm.
• Ściana trójwarstwowa składa się z bloczków konstrukcyjnych nośnych, izolacji i warstwy osłonowej najczęściej z cegły. Wykonanie takiej ściany jest bardziej kosztowne niż ścian dwuwarstwowych.

Najczęściej stosowanym materiałem izolacyjnym jest styropian ze względu na cenę i łatwość wykonania takiego ocieplenia. Ściany zewnętrzne możemy również ocieplić wełną mineralną natomiast koszty materiału i wykonawstwa są wyższe niż dla ocieplenia styropianem.

STYROPIAN jest to tworzywo sztuczne porowate, produkowane w płytach o różnej grubości. Jest odporny na zawilgocenie, posiada dobre właściwości termoizolacyjne. Jest nieodporny na wysokie temperatury i ogień. Producent powinien podać na wyrobie następujące informacje:

• nazwę: np. EPS 70-040 FASADA/PODŁOGA/DACH, gdzie EPS 70 oznacza typ wyrobu, a 70 to naprężenia ściskające kPa; 040 to deklarowany współczynnik przewodzenia ciepła, który wynosi w tym przykładzie 0,04 W/mK (współczynnik ten może wynosić, w zależności od rodzaju materiału, od 0,028-0,045 W/mK),
• adres i logo producenta,
• dwie ostatnie cyfry roku produkcji,
• dane zakładu produkcyjnego,
• klasę reakcji na ogień,
• deklarowany opór cieplny,
• deklarowany współczynnik przewodzenia ciepła,
• nominalną grubość,
• nominalną długość i szerokość,
• liczbę sztuk i powierzchnię płyt w opakowaniu.

WEŁNA MINERALNA jest materiałem z włókien mineralnych. Występuje w postaci płyt miękkich, półtwardych i twardych, a także jako maty, filce i granulaty. Wełna mineralna jest niepalna, trwała i ma bardzo dobre właściwości termoizolacyjne. Oznaczenia wyrobu podawane przez producenta są podobne jak dla styropianu.

Poniżej przedstawiono współczynniki przenikania ciepła dla różnego rodzaju ścian jedno-, dwu- i trójwarstwowych. Współczynnik przenikania ciepła dla ściany jednowarstwowej obliczono przy założeniu, że jest to ściana o grubości 25 cm, obustronnie otynkowana. Jeżeli ocieplimy ścianę (niezależnie od rodzaju pustaka) grubością styropianu min. 15 cm, to osiągniemy wymagany współczynnik przenikania ciepła narzucony przez rozporządzenie. Jeżeli zwiększymy grubość izolacji do 20 cm, wówczas wypełnimy standardy budynku energooszczędnego.

Najczęściej wykonuje się ściany dwuwarstwowe składające się z pustaka i warstwy ocieplenia. Koszt takiego rozwiązania jest niższy od kosztu wykonania ściany trójwarstwowej, dla której musimy wykonać dodatkowo ściankę osłonową z cegły.

DACH

Dach jest jednym z ważniejszych elementów konstrukcji budynku. Jest częścią budynku, która chroni przed opadami, śniegiem oraz promieniowaniem słonecznym i wiatrem. Prawidłowo wykonany dach musi zostać również ocieplony.

Racjonalna grubość izolacji cieplnej w pokryciu dachowym (stropie) powinna wynosić ok. 30 cm. Koszt dachu zależy od stopnia skomplikowania jego kształtu oraz od rodzaju użytego materiału. Im bardziej skomplikowany dach, tym wzrasta ilość potrzebnych detali konstrukcyjnych i izolacyjnych. Należy również mieć na uwadze, że nie na każdy dach można zastosować każde pokrycie. Jeżeli stosujemy dachówkę, musimy wykonać więźbę o większej wytrzymałości.

W domach energooszczędnych i pasywnych powinno się unikać dachów o dużym stopniu skomplikowania, jeżeli chodzi o wykonanie. Im dach jest prostszy (jednospadowy czy dwuspadowy), tym łatwiej go wykonać i ocieplić. Dobrze wykonane ocieplenie dachu i ścian gwarantuje energooszczędność całego budynku. Prosta konstrukcja dachu pozwala również w łatwiejszy sposób zamontować na nim kolektory słoneczne. Kolektory powinny być zamontowane na połaci południowej.

Dachy możemy podzielić na:

• dach płaski – stosunkowo prosty w wykonaniu, powinien być nachylony pod niewielkim kątem w celu swobodnego spływu wody deszczowej; możemy go również zaadoptować jako dach nadający się na powierzchnię użytkową domu jako taras,
• dach jednospadowy – prosty w wykonaniu, posiada jedną połać dachu nachyloną pod niewielkim kątem,
• dach dwuspadowy – posiada dwie skośne połacie; połacie dachu mogą tworzyć poddasze użytkowe, jest to zależne od kąta nachylenia połaci,
• dach czterospadowy – posiada cztery skośne połacie dachowe o tym samym kącie nachylenia,
• dach wielospadowy – posiada wiele trapezów, trójkątów lub równoległoboków, wszystkie jego połacie powinny mieć ten sam kąt nachylenia; jest to jeden z droższych i trudniejszych typów dachu do wykonania.

Każdy dach musimy zabezpieczyć, wybierając odpowiednie pokrycie dachowe. Na rynku mamy do wyboru następujące rodzaje pokryć dachowych:

• dachówki cementowe – wytwarzane są z wody, cementu oraz piasku; należą do ciężkich pokryć, mogą być barwione w masie lub powierzchniowo,
• dachówki ceramiczne – wykonuje się je z gliny, są najczęściej stosowane ze względu na trwałość, barwione w masie, powierzchniowo lub szkliwione, należą do ciężkich pokryć,
• dachówki bitumiczne (gont bitumiczny) – należą do pokryć lekkich, wykonane są z włókniny szklanej celulozowej, pokryte obustronnie masą asfaltową oraz posypką mineralną; posiadają dużą odporność na odkształcenia, odporne na ogień i wodę, posiadają różne kolory,
• blacha – najczęściej stosuje się blachy profilowane z rdzeniem aluminiowym lub stalowym, powlekane kilkoma warstwami ochronnymi,
• papa – najczęściej stosowane do pokrycia dachów płaskich lub z małym spadkiem,
• gont drewniany – najczęściej stosowane w budynkach zabytkowych, produkowane są z drewna świerkowego lub jodłowego.

Współczynnik przenikania ciepła dla stropodachów, dachów i stropów pod nieogrzewanymi poddaszami lub nad przejazdami w nowo wybudowanych budynkach zgodnie z obowiązującymi przepisami przywołanymi powyżej powinien wynosić U = 0,20 W/m²K. Przegrody te powinny zostać odpowiednio ocieplone warstwą izolacji o grubości od 25-30 cm wełny mineralnej.

Sposób wykonania ocieplenia zależy od konstrukcji stropu. Czasami wystarczy rozłożyć na podłodze strychu warstwę wełny mineralnej i wykonać na niej podłogę z desek czy płyt OSB. W budynkach z użytkowym poddaszem wełnę mineralną układa się pomiędzy krokwiami, a następnie wykonuje się warstwę wykończeniową z płyt gipsowo kartonowych. Przy wykonywaniu izolacji cieplnej musimy mieć na uwadze jakość wykonania. Ocieplenie musi zostać szczelnie ułożone, aby wyeliminować mostki termiczne.

W budownictwie energooszczędnym i pasywnym powinniśmy szczególnie zwrócić uwagę na konstrukcję dachu, jak również na grubość izolacji cieplnej i sposób jej wykonania. Im grubsza izolacja i jednocześnie dobrze wykonana, tym budynek staje się bardziej energooszczędny, co wiąże się z niższymi rachunkami za energię cieplną.

Łukasz Sikora
Krajowa Agencja Poszanowania Energii SA

ChronmyKlimat.pl
Energooszczędne 4 kąty