Energooszczędne 4 kąty: Z początkiem roku obowiązywać zaczęły nowe warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Czy rozpisane na kolejne lata zmiany w zakresie izolacyjności cieplnej okien i drzwi stanowią wyzwanie dla polskich producentów stolarki budowlanej? Czy może są jedynie małym kroczkiem w pożądanym kierunku?

Robert Klos: Standardy polskich okien i drzwi od lat wyprzedzają wymagania polskiego prawa budowlanego. To dlatego środowisko branży okienno-drzwiowej już w poprzednim dziesięcioleciu postulowało podniesienie wymagań w zakresie większej energooszczędności dla wyrobów stolarki budowlanej. Nowe warunki techniczne czynią zadość tym postulatom. Szczególnie cieszy, że uwzględniono w nim zgłoszony przez Zrzeszenie Montażystów Stolarki wniosek, aby wyznaczyć kolejne progi podnoszenia tych wymagań, aż do współczynnika przenikania ciepła dla okna U_w<0,9 (W/m²K) po roku 2020. To dało producentom, ale i wykonawcom jasny obraz tego, czego w najbliższych latach oczekiwać będzie od nich rynek budowlany. Technicznie nie ma najmniejszego problemu, aby te oczekiwania spełnić.

Zatem budując dom, już teraz warto sięgnąć po rozwiązania bardziej energooszczędne, niż przewiduje to polskie prawo?

Zdecydowanie warto, jeśli pamięta się, że dzisiejsze decyzje inwestycyjne skutkować będą kosztami eksploatacji budynku przez kilkadziesiąt następnych lat. Jeżeli już dzisiaj wiemy, że standardem okiennym po roku 2020 będzie wyrób o współczynniku U_w<0,9, to nie ma większego uzasadnienia wbudowywanie dzisiaj okien, które ten parametr mają na poziomie 1,3. Oznacza to po prostu, że przez takie „zimniejsze” okna tracić będziemy o połowę więcej energii cieplnej niż w budynkach, które wybudowane zostaną już za 5-6 lat.

A na ile opłacalna jest wymiana okien w przypadku już istniejących budynków? Czy właściciele domów lub mieszkań mogą liczyć na dofinansowanie tego typu inwestycji?

Opłacalność wymiany okien na okna energooszczędne zależy w dużym stopniu od wieku wymienianych okien, od ich stanu technicznego, ale chyba w największym stopniu od jakości ich zamontowania. Najczęstszym powodem wymieniania okien jest poczucie przewiewów zimnego powietrza, które doskwiera użytkownikom zimą. Te przewiewy wynikają z nieszczelności samych okien, ale często też z nieszczelności wokół okna, gdyż dawniejsza technika instalowania okien nie była zbyt czuła na ich wieloletnią szczelność. Jeśli uwzględnimy więc poprawienie, w wyniku wymiany, energooszczędności samych okien oraz zlikwidowanie niekontrolowanych przepływów powietrza, to z dużym prawdopodobieństwem możemy przypuszczać, że wymiana okien przyczyni się do zmniejszenia start ciepła przez te przegrody co najmniej o połowę.

Na razie nie ma niestety jakiegoś ogólnopolskiego programu wspierania działań energooszczędnych w tym zakresie, nie ma wsparcia dla wymiany okien czy drzwi. Czasami niektóre spółdzielnie mieszkaniowe tworzą specjalne fundusze na ten cel. Wymiana stolarki jest też istotnym elementem ogólnopolskich programów termomodernizacyjnych oferowanych przez NFOŚiGW. Niestety, wciąż nie ma u nas jakiegoś rządowego programu, który kładłby nacisk właśnie na ten obszar. A szkoda, bo programy takie istnieją i w Niemczech, i we Francji, i w innych krajach UE, przyczyniając się nie tylko do oszczędzania energii, lecz także do pobudzania rynku usług remontowych w tych krajach. Brak takiego programu w Polsce jest ewidentnym zaniedbaniem naszych władz.

Jeśli już zdecydujemy się na zakup okien energooszczędnych, problematyczny może okazać się ich wybór spośród tak szerokiej oferty dostępnej na polskim rynku. Jak wybrać okna, które rzeczywiście będą energooszczędne i czy podobnie jak w przypadku np. sprzętu AGD możemy wspomagać się przy tym klasami energooszczędnymi?

Próbuje się u nas stworzyć system etykiet energetycznych dla okien, drzwi czy fasad, wzorując go na systemach znanych ze sprzętu AGD. Osobiście nie sądzę, aby było to właściwe, gdyż w przeciwieństwie do sprzętu AGD okna nie są zasilane energią. Owszem, mają wpływ na bilans energetyczny budynku, ale na takiej samej zasadzie jak mają je stropy, podłogi czy ściany, które też przecież można prefabrykować. W moim przekonaniu do określenia stopnia energooszczędności wyrobów stolarki budowlanej wystarczające jest określenie współczynnika przenikania ciepła dla okna U_w (lub dla drzwi U_d) oraz współczynnika przepuszczalności energii słonecznej g (tzw. solar factor). Te dwa parametry w stopniu wystarczającym pozwalają projektantom budynków na dobranie odpowiedniej dla budynku stolarki.

Jednak przyglądając się danym dotyczącym przenikania ciepła, można odnieść wrażenie, że przez producentów są one w różny sposób podawane. Na co w tym przypadku warto zwracać szczególną uwagę i jakimi wartościami powinny cechować się okna energooszczędne?

Sposób podawania wartości współczynnika U_w dla okien czy U_d dla drzwi jest precyzyjnie określony w prawie budowlanym. Muszą być one wyliczone dla każdego okna z osobna i ujawnione w deklaracji właściwości użytkowych oraz na towarzyszącej produktom karcie właściwości użytkowych. Obowiązkiem sprzedawcy okien jest dostarczenie nabywcy takiej właśnie karty oraz deklaracji. Różne są definicje okien energooszczędnych, ale w moim przekonaniu warto się posługiwać definicją wypracowaną na potrzeby budownictwa pasywnego, gdzie wymagane są okna o współczynniku U_w<0,8 (W/m²K) i jednocześnie współczynniku g>0,5 (tzn. przepuszcza 50% energii). Takie parametry zagwarantują nam, że zakupione okno będzie oszczędzać energię cieplną, że będzie przepuszczać do wnętrza odpowiednią ilość energii słonecznej, a przy tym może być na racjonalnie uzasadnionym poziomie cenowym.

Czyli z punktu widzenia energooszczędności całego budynku znaczenie ma nie tylko izolacyjność cieplna okien, lecz także stopień, w jakim przepuszczają one promieniowanie słoneczne?

Zdecydowanie tak, a już szczególnie dotyczy to okien na ścianach południowych i południowo-zachodnich. W porze zimowej darmowa energia ze słońca z całą pewnością może dodatkowo ogrzewać wnętrza, przyczyniając się do nawet dodatniego bilansu energetycznego tych okien. Mówiąc po ludzku: jest szansa, że więcej ciepła pozyskamy ze słońca, niż ucieknie go z wnętrza budynku. Warunkiem jednak takiego dodatniego energetycznie funkcjonowania okien jest współdziałanie ich z systemami osłaniania.

Dlaczego osłony przeciwsłoneczne są tak ważne i jakie rozwiązania w tym zakresie poleciłby pan osobom planującym budowę domów energooszczędnych lub pasywnych?

Jak już wspomniałem, okna są w stanie pozyskiwać zimą energię słoneczną do dodatkowego dogrzewania naszych pomieszczeń. Niestety czynią tak również latem, kiedy tej energii od słońca jest znacznie więcej. To, co zimą jest zaletą okien, latem staje się ich wadą. To dlatego okna powinno się planować razem z odpowiednią osłoną, która reguluje ilość jego nasłonecznienia. Idealnym rozwiązaniem jest tu ocieplana roleta zewnętrzna, która nie tylko ochroni przed nadmiernym promieniowaniem w lecie, lecz także stworzy dodatkową barierę dla zimna w długie zimowe noce. Rolety takie wyposażane są w dodatkowe siatki, które nie tylko chronią latem przed insektami, ale też skutecznie rozpraszają światło docierające do naszych okien. Odpowiednio dobrany zestaw okno – roleta jest najlepszym rozwiązaniem wielofunkcyjnych, sprzecznych nieraz nawzajem zadań, stawianych przegrodzie okiennej.

Czy okna przeznaczone dla domów energooszczędnych lub pasywnych charakteryzują się określoną konstrukcją?

Najważniejszymi składowymi okna są jego ramy oraz pakiet szybowy. Ten drugi w oknach energooszczędnych jest zazwyczaj trzyszybowy i charakteryzuje się współczynnikiem U_g= 0,7 (W/m²K). Ramy okien energooszczędnych są zazwyczaj głębsze, ponad 80-milimetrowe. Ramy tworzywowe są często dodatkowo ocieplane od wewnątrz lub wzmacniane innymi kształtownikami niż stalowe. Współczynnik izolacyjności cieplnej takiej ramy (U_f) często ma wartość niższą niż 1,0.

Robert Klos – redaktor i analityk rynku. Właściciel Centrum Analiz Branżowych, wydawca miesięcznika „Forum Branżowe". Założyciel i do 2010 r. wiceprezes Związku Polskie Okna i Drzwi. Ekspert Zrzeszenia Montażystów Stolarki. Wcześniej kierował marketingiem i zespołami handlowymi Stolarki Wołomin. Twórca wielu programów branżowych. Autor raportów i artykułów nt. stolarki budowlanej.

Wywiad przeprowadziła Anna Dąbrowska.

ChronmyKlimat.pl
Energooszczędne 4 kąty